«پارلمان آنلاین»؛ نسخه‌ای برای ادامه کار مجلس در ایام کرونایی

بعد از آنکه با تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا قرار شد تا جلسات علنی و غیر علنی مجلس شورای اسلامی کاملا متوقف شود به دلیل آنکه مجلس دو دستور کار مهم یکی بودجه سال آینده کل کشور و همچنین تعیین تکلیف وزارت جهاد کشاورزی که با سرپرست اداره می‌شد را در دستور داشت، هیات رئیسه جلساتی را برای تعیین تکلیف این موارد برگزار کرد.

حاصل جلسات هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی نامه 3 صفحه ای علی لاریجانی، رئیس مجلس به رهبر معظم انقلاب بود که در نتیجه آن تکلیف بودجه 99 به این شکل روشن شد که بعد از تصویب در کمیسیون تلفیق برای تائید و تبدیل به قانون شدن به شورای نگهبان برود و درباره وزارت جهاد کشاورزی مقرر شد تا تعیین تکلیف وزیر جدید با سرپرست اداره شود.

برگزاری نشست دیجیتال دوسویه آخرین تمهیدی است که هیات رئیسه مجلس برای عبور از شرایط بحرانی بیماری کرونا در نظر گرفته است تا کار مهم قانونگذاری و نظارت بر زمین نماند.

* جلسات دیجیتالی دوسویه در صورت تداوم کرونا

اسدالله عباسی سخنگوی هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی در خصوص جزئیات برگزاری نشست جلسات علنی مجلس شورای اسلامی به صورت دیجیتالی دو سویه می‌گوید: در اولین فرصت و پس از تعطیلات نوروز جلسه علنی مجلس را به صورت دیجیتالی دو سویه برگزار خواهیم کرد البته این در حالی است که بحث شیوع ویروس کرونا همچنان ادامه داشته باشد.

به گفته وی زیرساخت برگزاری جلسات دیجیتالی با عنوان مجلس‌یار قبلاً فراهم بود اما کامل نبود لذا نرم‌افزار جدیدی با کمک فناوری مجلس و وزارت ارتباطات طراحی شده که می‌تواند پاسخگو باشد و عیناً مانند صحن علنی مجلس مدیریت می‌شود.

آنچنان که این عضو هیات رئیسه مجلس می‌گوید: تقریباً این نرم‌افزار به صورت دو سویه است یعنی فردی که صحبت می‌کند و یا شخص رئیس مجلس به صورت همزمان سایر نمایندگان تصاویر وی را ببینند و چندین نفر به صورت همزمان تا ۸ یا ۹ نفر قابل رؤیت همزمان در تصاویر هستند یعنی همزمان ۸ یا ۹ نفر به صورت همزمان می‌توانند همدیگر را مشاهده کنند اما این در صورتی است که رئیس مجلس اجازه دهد.

به گفته وی چنانچه نماینده‌ای پیشنهاد، اخطار یا تذکری داشته باشد در صورت اجازه رئیس مجلس می‌توانند به صورت همزمان تصاویر خود را برای سایر نمایندگان به اشتراک گذاشته و صحبت کنند. نمایندگان نیز می‌توانند فرد تذکر دهنده را مرتب رصد و پیگیری و مشاهده کنند.

عباسی می‌گوید: نرم‌افزار به گونه‌ای طراحی شده است که مرتب حضور نمایندگان را رصد می‌کند و تصاویر آنها کاملاً چک می‌شود و نمایندگان کاملاً قابل مشاهده هستند و چنانچه نماینده‌ای حاضر نشود مانند جلسات صحن خواهد بود یعنی خروجی زده و مرخصی رد می‌کنند در غیر این صورت جریمه خواهند شد.

برگزاری نشست های علنی مجلس به صورت آنلاین قطعا فرصتی است که در شرایط اضطرار میتوان برای معطل نماندن وظایف قوه مقننه از آن استفاده کرد؛ فرصتی که استفاده از آن البته نیازمند مقدماتی است.

* سیم کارت و تبلتی که مجلس را آنلاین می کند

سیده فاطمه ذوالقدر نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: برگزاری جلسات علنی مجلس به صورت دیجیتالی در آیین‌نامه ذکر نشده و در واقع برخلاف آیین‌نامه داخلی مجلس است چراکه در آیین‌نامه داخلی مجلس آمده که در زمان برگزاری جلسات علنی مجلس باید نمایندگان در صحن حضور داشته باشند.

وی تاکید می‌کند: حتماً باید برای برگزاری جلسات به صورت دیجیتالی از نمایندگان رأی‌گیری شود که البته این رأی‌گیری به صورت دیجیتالی و در آغاز جلسات مجلس به این شکل قابل انجام است.

اما آنطور که این نماینده مجلس می گوید: سیم‌کارت مربوط به برگزاری جلسات علنی مجلس به صورت دیجیتالی که در آن اپلیکیشن‌ مجلس‌یار طراحی و پیاده‌سازی شده، در اختیار بنده قرار داده شده و این سیم‌کارت باید در تبلتی که پیش از این از سوی مجلس در اختیار نمایندگان قرار گرفته، فعال شود.

البته نمایندگان مجلس از حدود 6 ماه قبل با تبلتی که مجلس در اختیار آنها قرار داده بسیاری از کارهایی که پیش از آن توسط کاغذ انجام می‌دادند، همانند درخواست مرخصی، مأموریت، درخواست نطق، درخواست تذکر، نام‌نویسی برای نطق به عنوان موافق یا مخالف فلان طرح یا لایحه را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ انجام می‌دادند.

حالا در این تبلت سیم کارتی هم قرار گرفته که امکان شرکت در جلسات علنی مجلس به صورت مجازی و دیجیتالی را برای آنها فراهم میکند. در اپلیکیشنی که به این منظور طراحی شده گزینه‌ای به نام صحن علنی است که با ورود به آن امکان حضور در صحن به صورت مجازی امکان‌پذیر است.

* آیا همه نمایندگان تجهیز شده اند؟

قاعدتا یکی از مقدمات اصلی برگزاری نشست های آنلاین مجلس همین مقدمات فنی از جمله تجهیزات و آموزش است اما اینکه آیا همه نمایندگان از این امکانات فنی برخوردار شده و آموزش های لازم را دیده اند روشن نیست.
حجت‌الاسلام نصرالله پژمانفر نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اخبار منتشرشده مربوط به برگزاری جلسات علنی مجلس به صورت دیجیتالی میگوید: سیم‌کارتی که مربوط به این موضوع است هنوز از طرف مجلس در اختیار من قرار نگرفته است.

وی همچنین می گوید: در این باره آموزشی هم از جانب بخش فناوری و اطلاعات مجلس برای من صورت نگرفته و من اطلاعات خاصی در این باره ندارم.

مقدمه دیگری که به نظر میرسد باید فراهم شود اصلاح آیین نامه داخلی مجلس است چرا که بر اساس آیین نامه فعلی امکان قانونی برگزاری نشست آنلاین فراهم نیست و حتی در این زمینه منع قانونی وجود دارد. البته با توجه به اضطرار شرایط ممکن است تصمیم گیری به نحو دیگری انجام شود.

* آمادگی اصلاح آئین نامه داخلی مجلس 

مهرداد لاهوتی نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی میگوید: برگزاری نشست علنی مجلس به صورت دیجیتالی برخلاف آیین‌نامه داخلی مجلس است و در قانون آیین‌نامه داخلی مجلس آمده است که جلسات علنی مجلس باید با حضور نمایندگان در صحن و آن هم در ساختمان فعلی برگزار شود، حتی اگر جلسات علنی مجلس بخواهد در ساختمان دیگری هم برگزار شود، بر اساس این آیین‌نامه وجود ندارد.

این عضو کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس اما می گوید: کمیسیون آیین‌نامه آمادگی لازم را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ برای انجام این کار دارد، ولی در صورت انجام این اصلاح در کمیسیون آیین‌نامه باز هم این موضوع باید به تصویب نمایندگان در صحن علنی مجلس برسد.

برگزاری جلسات علنی مجلس به صورت آنلاین  با در نظر گرفتن دو مقدمه ای که برای آن ذکر شد یعنی اصلاح مطلوب آئین نامه داخلی مجلس و تجهیزات و آموزش های فنی میتواند فرصتی برای پارلمان باشد که در شرایط عبور از بحران هم بتوان از ظرفیت های آن استفاده کرد.