اهداف آمریکا از فیگور تهاجمی در عراق

در روزهای اخیر آمریکایی‌ها بر حجم تحرکات نظامی، امنیتی، سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی‌شان در عراق و انتقال حجم سنگینی از تجهیزات و نیروهای انسانی از پایگاه‌های بسمایه، القائم، القیاره و التاجی به پایگاه هوایی عین‌الاسد و پایگاه حریر در کرکوک افزوده‌اند.

 باید توجه نمود که این تحرکات همزمان با سه رویداد مهم منطقه‌ای و بین‌المللی، در حال انجام در عراق است: نخست، مطرح بودن بحث نخست‌وزیری عدنان‌الزرفی که اتفاقاً دارای شخصیتی متمایل به آمریکاست. دوم، گسترش ویروس کرونا که این پدیده تا حدود زیادی توان و تلاش دولت‌ها را در سایر حوزه‌ها تضعیف نموده و بخش عمده‌ای از تلاش داخلی و خارجی را بر روی مهار این بیماری واگیر متمرکز نموده است. سوم، تحولات داخلی در عراق و حملات پی در پی راکتی در هفته‌های گذشته به برخی پایگاه‌های نظامی آمریکا از جمله پایگاه التاجی.

در خصوص اهداف و مقاصد تحرکات اخیر آمریکا در عراق سناریوهای مختلفی مطرح است که در ادامه به موارد مهم آن اشاره می‌شود:

سناریوی نخست؛ تمام تحرکات آمریکا در چند روز گذشته بی‌ارتباط با تحولات مربوط به بحث انتخاب نخست‌وزیر عراق نیست. آمریکا از طریق تحرکات گسترده در عراق در جهت ایجاد شرایط مطلوب برای ایجاد فشارهای لازم سیاسی و نظامی بر تمام گروه‌ها و جریانات سیاسی و نیز گروه‌های همسو با ایران برای موافقت با نخست‌وزیری عدنان‌الزرفی در عراق است. آمریکا با اقدامات خود می‌خواهد این پیام را به گروه‌های مخالف بدهد که در صورت ممانعت و یا مخالفت با نخست‌وزیری الزرفی باید منتظر عواقب آن باشند. در این راستا به نظر می‌رسد که تمامی تحولات بعد از ۱۷ مارس یعنی ۲۷ اسفند در حمایت از نخست‌وزیر جدید به منظور تشکیل کابینه‌اش صورت گرفته باشد. الزرفی دارای تابعیت آمریکایی است و از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۳ در آمریکا فعالیت اقتصادی می‌کرد. عدنان الزرفی استاندار پیشین نجف هیچ‌گاه گزینه مطلوب جریان‌های شیعی و گروه‌های مقاومت برای نخست‌وزیری نبوده است. وی دارای گرایشات آمریکایی است و در مقام استاندار اسبق نجف، تاریخی پرتنش با احزاب اسلام‌گرای شیعی و شاخه‌های نظامی آن‌ها داشته است.

سناریوی دوم؛ آنچه که این روزها بیشتر بر روی آن تمرکز رسانه‌ای وجود دارد، تحرکات اخیر آمریکا را در راستای انجام حملات سنگین نظامی علیه مواضع نیروهای مقاومت از جمله کتائب حزب‌الله و حشدالشعبی قلمداد می‌کند. باید توجه داشت اخیراً آمریکا در خارج از خاک عراق دست به انجام رزمایش مشترک با امارات متحده عربی در پایگاه نظامی الحمرا واقع در بیابانی خشک و برهوت در ۲۰۰ کیلومتری جنوب غربی شیخ نشین ابوظبی زد که در آن رزمایش، یک شهر فرضی و ماکتی از یک ضریح وجود داشت که برخی آن را مرقد حرم امام راحل در تهران و برخی هم آن را بارگاه امامین در شهر مقدس کاظمین و یا مرقد امام علی‌(ع) در شهر نجف اشرف پنداشتند. فارغ از اینکه در این رزمایش شهر و ماکت به کار گرفته شده مرقد امام بوده است یا حرمین ائمه ‌علیهم‌السلام در نجف و کاظمین، آمریکا درصدد است تا از طریق انجام سلسله عملیات‌های روانی پیچیده و هوشمندانه، در راستای پیشبرد فرضیه نخست، از فشار روانی لازم بر روی گروه‌های مقاومت و جریانات شیعی عراق جهت تحقق نخست‌وزیری عدنان‌الزرفی برخوردار باشد.

سناریوی سوم؛ آمریکا در هفته‌های گذشته در مواجهه با گروه‌های مقاومت عراق دچار انفعال شده است. براساس این فرضیه تحرکات اخیر آمریکا همچنان که در گزارش اخیر روزنامه نیویورک تایمز نیز آمده بود، حکایت از انجام حملات سنگین به مراکز و مواضع گروه‌های مقاومت، به‌ ویژه کتائب حزب‌الله و نابودی آن‌ها دارد. این سناریو در شرایط فعلی با موانع عمده‌ای مواجه است. اولاً شرایط نابسامان داخلی در آمریکا بر اثر تشدید بیماری کرونا، افزایش تنش‌های نظامی و امنیتی در عراق را برای آمریکا بسیار پرهزینه می‌کند. لذا بعید است ترامپ وارد ماجراجویی نظامی آن هم در وضعیت فعلی داخلی و بین‌المللی در عراق شود. ثانیاً، هنوز در تیم ترامپ بر روی این طرح، یعنی حملات شدید به مراکز گروه‌های مقاومت در عراق، اختلافات شدیدی وجود دارد. به گونه ای که مایک پمپئو، وزیر خارجه و رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی جدید کاخ سفید به شدت خواستار عملیاتی شدن این طرح و نابودی کامل کتائب حزب الله در عراق هستند، ولی در آن سو کسانی چون مارک اسپر، وزیر دفاع و ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک نیروهای آمریکایی با در نظر گرفتن واقعیت‌های میدانی و تبعات ناشی از عملیانی شدن چنین طرحی، مخالف انجام آن هستند.

سناریوی چهارم؛ با توجه به اینکه پایگاه‌های کوچک آمریکا در عراق در مواجهه با حملات موشکی و خمپاره‌ای آسیب‌پذیر است، لذا به نظر می‌رسد دولت آمریکا آنهم در آستانه انتخابات۲۰۲۰ که حملات گروه‌های مقاومت و خسارات ناشی از آن به شدت می‌تواند بر سرنوشت ترامپ در انتخابات آتی اثر بگذارد، تصمیم گرفته است برای در امان ماندن از حملات موشکی، در شرایطی که کرونا به یک بحران فراگیر در آمریکا تبدیل شده است، تمام نیروها و تجهیزاتش را در دو پایگاه عین‌الاسد که به علت استقرار سامانه‌های پاتریوت و حریر و قرار گرفتن در اقلیم کردستان و دسترسی دشوار نیروهای حشدالشعبی به آن از شرایط بهتر و استحکام بیشتری برخوردار هستند، متمرکز کند.

حاصل جمع سناریوهای مذکور این است که تحرکات اخیر آمریکا در عراق یک فیگور تهاجمی همراه با یک پیوست عملیات روانی و رسانه‌ای گسترده است که عمدتاً با هدف تغییر روند تحولات سیاسی عراق به نفع آمریکا، از طریق به کرسی نشاندن عدنان‌الزرفی به نخست‌وزیری است. کمااینکه آمریکا از طریق تحرکاتی که در عراق انجام می‌دهد به نوعی در پی ارتقاء قدرت بازدارندگی و کاهش آسیب‌پذیری‌اش در مواجهه با گروه‌های مقاومت، از جمله حشدالشعبی است. لذا اینکه گفته می‌شود آمریکا در صدد انجام حملات هوایی و زمینی سنگین در عراق است، در تعارض با ظرفیت‌های خاورمیانه و اقتضائات کنونی داخل آمریکا و واقعیات جاری عراق است؛ ضمن اینکه حمله به عراق با پاسخ محکم حشدالشعبی و سایر گروه‌های مقاومت که از قدرت میدانی و لجستیکی بسیار بالایی برخوردارند، مواجه خواهد شد که این وضعیت می‌تواند به آغاز درگیری‌های گسترده آن هم در منطقه‌ای که آمریکا از موضع ضعف در آن برخوردار است، بینجامد. این در حالی است که حملات اخیر بالستیکی انصارالله یمن به ریاض نیز نشان داد که جبهه مقاومت در هر شرایطی ولو در بحبوحه شیوع بحران بیماری‌های واگیر، مستحکم بوده و آماده مقابله با هر نوع تهدیدی است.