نظام تربیت دینی پاسداران را طراحی می‌کنیم

هفته عقیدتی سیاسی در سپاه بهانه‌ای است تا مأموریت مهم تقویت بنیه اعتقادی در پاسداران را مرور و بازخوانی کنیم. امری که با مدیریت معاون تربیت و آموزش عقیدتی سیاسی سپاه و از سوی استادان برجسته در مجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و در سطح کشور هدایت می‌شود تا پاسداران انقلاب مسیر حرکت را تا ظهور به شکل محکم، استوار و با ایمان و یقین طی کنند. برادر پاسدار «مجید غلامرضا» معاون تربیت و آموزش عقیدتی سیاسی است. یکی از نکات جالب درباره آقای غلامرضا این است که ایشان دارای تحصیلات حوزوی است و سوابق زیادی در حوزه آموزشی و پژوهشی در کارنامه خود دارد. در گفت‌وگو با ایشان به بررسی کم و کیف مسئله تربیت و آموزش عقیدتی سیاسی در سپاه پرداخته‌ایم.

به عنوان اولین سؤال، با توجه به اینکه تربیت و آموزش عقیدتی و سیاسی پاسداران یکی از ارکان مهم تقویت پاسداران، سپاه و انقلاب اسلامی است، روند آموزش‌های عقیدتی سیاسی پاسداران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

فعالیت‌های عقیدتی سیاسی از ابتدای شکل‌گیری سپاه جایگاه خطیری داشته و سپاه به لحاظ برخورداری از هویت دینی و انقلابی، اهتمام ویژه‌ای به کسب دانش و بینش عقیدتی سیاسی پاسداران داشته است. حضرت امام خمینی(ره) و امام خامنه‎ای(مدظله‌العالی) در رهنمودهای خود یا در احکام نمایندگان‌شان در سپاه برای این مأموریت مهم ارزش ویژه‎ای قائل بوده‌اند‎ و بر آن تأکید داشته‌اند. نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه همواره برای این آموزش‌ها برنامه‌ریزی هدفمندی داشته و یکی از امتیازات ویژه آن، داشتن نظام منسجم آموزشی و تربیتی و مجموعه‌هایی، مانند مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی و پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع) و مراکز تداوم آموزش است که نقش تربیت مربی، تولید محتوا و اجرای آموزش‌ها را عهده‌دار هستند.به طور کلی می‌توان گفت، اکنون که پس از چهلمین سال وارد دهه جدید انقلاب شدیم، با تجربه چند مرحله بازنگری در نظام تربیت و آموزش عقیدتی سیاسی، شاهد اجرای مؤثر و توسعه فعالیت‌های عقیدتی بوده‌ایم و می‌توان باجرئت مدعی شد مبانی اعتقادی و سیاسی کارکنان تقویت شده و رو به‌ رشد است.

یکی از برنامه‎های منسجم سالانه، اجرای دوره‌های تربیت و تعالی است که تمام کارکنان پایور و سرباز در مراکز آموزشی استانی یا مراکز متمرکز قم و مشهد موظف به سپری کردن‌شان هستند. در کنار اجرای فردی، بخشی از پایوران به همراه خانواده در مراکز اقامتی مشهد و شمال دوره‌های خانوادگی را طی می‎کنند که در مجموع یکی از برنامه‌های اثربخش عقیدتی سیاسی در سال‌های گذشته بود است و همگان به و رضایتمندی از آن اذعان داشته‌اند.از دیگر برنامه‌های مؤثر، آموزش‌های یگانی است که به صورت گسترده در تمام رده‎ها و به صورت هفتگی با جلسات آموزش قرآن و جلسات درس اخلاق برگزار می‌شود و برکات زیادی را حین خدمت برای کارکنان در بر داشته است .

جدا از پادگان‎ها، سپاه مراکز آموزشی دانشگاهی هم دارد که خروجی آنها باید تربیت پاسداران در تراز انقلاب باشد؛ وضعیت آموزش‌ها در مراکز دانشگاهی چگونه است؟

آموزش عقیدتی سیاسی در دوره‌های طولی سپاه با هماهنگی آموزش سپاه از وضعیت خوبی برخوردار است و در تمام دوره‎ها درصدی از مباحث و موضوعات به دروس عقیدتی سیاسی اختصاص داده شده و طی چند سال گذشته، بارها بازنگری شده است و گام‌به‌گام به سمت تخصصی شدن محتوای دروس پیش می‎رود که در سال جاری این روند ادامه پیدا خواهد کرد. در این زمینه یکی از اقدام‌های مؤثر، شکل‎گیری گروه‎های معارف اسلامی در دانشگاه‎هاست که به عمق‌بخشی فعالیت‎های تربیتی و آموزشی و بهره‌گیری از استادان و اعضای هیئت علمی کمک شایانی خواهد کرد.

با توسعه مراکز دانشگاهی در سپاه، تلاش شده است گروه‌های معارف اسلامی در این مراکز انسجام یابند. از نظر حفظ و جذب اعضای هیئت علمی معارفی نیز اقدامات مؤثری انجام شده است و با شکل‌گیری مرکز معارف در دانشگاه جامع امام حسین(ع) قطعاً ساماندهی لازم مهیا خواهد شد. یکی از موضوعات مهم در مراکز آموزش عالی سپاه بازطراحی برنامه‌های تفصیلی دوره‌های مختلف، متناسب با نیازهای جدید و در مسیر به‌روزرسانی محتوایی است که با هماهنگی و همکاری خوب معاونت تربیت و آموزش سپاه در حال انجام است و به زودی اتفاق‎های مؤثری برای کیفی‌سازی آموزش‌ها رخ خواهد داد.

شما وضعیت را تا زمان حاضر تشریح کردید، حالا بفرمایید وضعیت برنامه‎های عقیدتی سیاسی در سال ۱۳۹۹ چگونه است؟

در دو سال گذشته، فعالیت‌های عقیدتی سیاسی نسبت به سال‎های قبل از رشد قابل توجهی برخوردار بوده و در پیشرفت عملکرد و بررسی اشراف ستاد فرماندهی کل سپاه توفیقاتی داشته است که نشان‌دهنده مدیریت جهادی عناصر ستادی و صفی در شبکه عقیدتی سیاسی بوده است و از این بابت از خدای سبحان سپاسگزارم که در عرصه تعلیم و تربیت عقیدتی سیاسی چنین همکاران متعهدی با ظرفیت و توان بالا را در اختیار داریم و خدمتگزاری این عزیزان برای ما مایه افتخار است. در سال جدید با مشارکت خوب رده‎ها، برنامه سال ۱۳۹۹ تدوین و ابلاغ شده است و بر حسب مقدورات، رشد قابل توجهی در برنامه‎ها و اعتبارات پیش‌بینی شده است که ان‎شاءالله با حمایت‌های شورای نمایندگی و فرماندهی تمام پیش‌بینی‌ها محقق خواهد شد.

هر سال در برنامه‌های عقیدتی روی برخی موضوعات تمرکز وجود داشته است؛ شاخص‌های اصلی برنامه‌های عقیدتی سیاسی در سال ۱۳۹۹ چیست؟

در سال جدید، حجم وسیعی از کارکنان را با آموزش‌های مختلف تحت پوشش قرار خواهیم داد و علاوه بر برنامه‌های آمادگی یگانی و تربیت و تعالی دینی فردی و خانوادگی در مراکز آموزشی و اقامتی، برنامه «صادقین» که همان حلقه‌های تربیتی است به صورت سراسری در سپاه اجرا می‎شود. این برنامه با سازماندهی و آموزش استادان، مربیان و فرماندهان در تمام رده‌های سپاه به مرحله پیاده‌سازی کامل خواهد رسید و هزاران حلقه تربیتی بین مربیان و سرگروه‌ها تشکیل می‌شود که در عرصه‎های عملی و جهادی انقلاب پیشگام خواهند شد. یکی دیگر از برنامه‌های اثربخش در سال جدید، اجرای برنامه‌های عقیدتی سیاسی در موقعیت‌های عملیاتی راهیان نور و زیارتگاه‌ها و یادمان‌هاست که در کنار فعالیت‌های آموزشی از فضا و ارزش‎های معنوی دفاع مقدس بهره‌گیری خواهد شد. تقویت فعالیت‌های قرآنی در برنامه ماه مبارک رمضان در گروه‌های محدود و تقویت آموزش مجازی با حضور استادان حوزه علمیه قم و مربیان سازمانی از ویژگی‎های برنامه‌های امسال است و در این زمینه محور قرار دادن محتوای معرفتی قرآن در برنامه صادقین و آموزش زبان قرآن از جمله مواردی است که در سپاه تقویت خواهد شد.

برای آینده و در ادامه مسیر روبه‌رشد سپاه و انقلاب، چه طرح‌های نو و ابتکاراتی پیش رو دارید؟

یکی از موضوعات بااهمیت، طراحی نظام تربیت دینی است که مطالعات اولیه و تدوین طرح آن به پایان رسیده و مسیرهایی برای رشد و تعالی پیش‌بینی شده است. یکی از مسیرهای مهم، نظام معرفتی پاسداران است که از بدو ورود تا پایان خدمت، سیر کسب معارف اسلامی و انقلابی را به تناسب استعدادها و قابلیت‌ها طی می‌کنند. شروع این مسیر با پایه پاسداری در دوره عمومی پاسداری شکل می‎گیرد. یک پاسدار در بدو ورود، دوره عمومی محتوای عمیق استحکام مبانی اعتقادی، ازجمله دروس اندیشه‎های بنیادین را سپری می‎کند و در یکی از رشته‏های معارف قرآنی، فقه و حقوق، عقاید و کلام، دانش سیاسی، تاریخ و سیره، اخلاق و تربیت اسلامی تا مدارج و سطوح بالا ارتقا می‎یابد و به عنوان مربی، مبلغ و هادی برای سازمان و جامعه توانمند می‎شود. مسیر دیگر، روند تربیتی است که از طریق برنامه صادقین، توسعه جلسات موعظه و اخلاق، برنامه‎های فقه، احکام و اخلاق تخصصی و فعالیت‌های قرآنی به صورت توأمان پیش می‌رود.

یکی از تأکیدات نماینده ولی‌فقیه در سپاه، اثربخشی و کیفیت برنامه‌های مجموعه است؛ برای کیفی‌سازی آموزش چه اقداماتی انجام شده است؟

در این رابطه با ابلاغ تدابیر نماینده ولی‌فقیه و راهبردهای نمایندگی، طرح اولیه در سال گذشته تدوین شد و هم‌زمان برخی اقدامات در این رابطه در حال اجراست که از جمله آنها نیازشناسی محتوایی، توجه به آسیب‌های فردی و اجتماعی و توجه به روش‌های خلاقانه تدریس و حل مسئله است. تقویت رویکرد تربیتی و نقش‌آفرینی مؤثر مربیان مُهَذّب و فاضل از مواردی است که بر آنها تمرکز داریم و توفیقاتی در این رابطه داشته‌ایم.

در شرایط کنونی، در مواجهه با ویروس جهانی کرونا چه اقدامی در حوزه مأموریت خود انجام داده‎اید؟

مجموعه نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه در این مقطع فعال و مسئولیت‌پذیر عمل کرده است و اقدامات مؤثر و جهادی را دنبال می‌کند. نقش‌آفرینی طلاب و روحانیون نیز در نوع خودش کم‌نظیر بوده است. یکی موضوعات جدید، ورود به فضای مجازی است و تولید محتواهای چندرسانه‎ای از ویژگی‌های این مقطع است که جمع وسیعی از پاسداران و خانواده‌های آنان تاکنون از این حرکت بهره‎مند بوده‌اند؛ در این رابطه، عقیدتی سیاسی سایت «سراج اندیشه» و کانال آن را فعال کرده است و با تولید محتوای جدید، ویژه‌برنامه‎های اخلاقی و قرآنی را با تأکید بر بیانیه گام دوم انقلاب در ماه مبارک رمضان تحت عنوان «عیار معنویت و اخلاق» راه‌اندازی کرده است که علاوه بر مربیان و استادان، در نقاطی که شرایط شکل‌دهی کلاس‎های آموزشی فراهم نباشد، پاسداران به نحو برنامه‎ریزی شده و مطابق شیوه‌نامه‎های ابلاغی از آن استفاده می‌کنند.

نکته پایانی شما و مباحثی را که احتمالاً در سؤالات ما نبود، بفرمایید.

با تشکر از دست‌اندرکاران هفته‌نامه «صبح صادق» و فرصتی که فراهم کردید، جا دارد هفته عقیدتی سیاسی سپاه را به همه استادان، مربیان، هادیان و مدیران تبریک و تهنیت عرض کنم و از تلاش‌های علمی و فعالیت‎های تربیتی و تعلیمی همگان تقدیر و تشکر کنم. ما قدردان مجاهدت‌های خالصانه این عزیران هستیم. جا دارد از پیشکسوتان این عرصه در معاونت تربیت و آموزش عقیدتی سیاسی، عزیزانی چون آیات عظام و حجج اسلام، استادان دین‌پرور، رازینی، نمازی، شاهرودی، تویسرکانی و ادیانی که طی ۴۰ سال گذشته در این عرصه منشأ خدمات و برکات بزرگی در سپاه پاسداران و رشد و ارتقای آموزش‌های عقیدتی سیاسی بوده‌اند، تجلیل کنیم و برای آنان آرزوی توفیق روزافزون نماییم.

برای جناب‌عالی و همه برادران و همسنگران خود، برادران سیاسی و هادیان در سطح سپاه آرزوی توفیق دارم و همکاری این دو معاونت در عرصه‌های مختلف بحمدالله در حال گسترش و تقویت است و ان‌شاءالله منشأ اثر در سپاه پاسداران باشد.