سلطه در پی مذاکره

از سال 2003 میلادی و با اشغال عراق از سوی آمریکا، بی‌ثباتی و هرج‌ومرج در جنبه‌های مختلفی خود را بروز داده است؛ علت اصلی این بی‌ثباتی‌ها نیز حضور آمریکاست؛ بی‌ثباتی‌هایی که فقط محدود به جنبه‌های امنیتی نیست و ابعادی فراتر از موضوعات مختلف سیاسی حتی اقتصادی و فرهنگی دارد. حمایت از داعش و پشتیبانی از این گروه، در کنار دخالت‌های سیاسی فقط گوشه‌ای از مداخلات آمریکا در عراق است. اکنون نیز آمریکا به طور مستقیم منافع ملی عراق را با ترور فرماندهان مقاومت و حمایت از اغتشاشگران عراقی به منصه ظهور رسانده است. واشنگتن مترصد این است که به هر طریق ممکن حضور خود را در عراق تثبیت کند؛ امری که بعد از مصوبه پارلمان عراق (بعد از ترور فرماندهان مقاومت) با چالش‌هایی مواجه شده است. ازآنجاکه آمریکایی‌ها برنامه‌ای بلندمدت برای حضور در عراق دارند، از راه‌های مختلف و با ترفندهای گوناگون برای لغو این مصوبه و ماندن در عراق تلاش می‌کنند؛ امری که منجر به این شده است که مقامات آمریکایی پیشنهاد مذاکرات دوجانبه را به عراقی‌ها بدهند؛ مذاکراتی که از پنجشنبه 22 خرداد با عنوان مذاکرات راهبردی واشنگتن‌ـ بغداد در راستای مسائل مختلف امنیتی، اقتصادی، نظامی و... صورت گرفته است.اکنون و برای روشن شدن موضوع، ابعاد این مذاکرات و اهداف آمریکایی‌ها از آن بررسی می‌شود تا بتوان تحلیل درستی درباره آینده حضور واشنگتن در عراق ارائه کرد؛ به همین منظور نکات زیر قابل توجه است:

۱- مذاکرات دوجانبه پیش رو بیش از آنکه ماهیت نظامی و امنیتی داشته باشد، دارای ابعاد مختلفی، از جمله نظامی، اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، مالی، نقل و انتقالات بانکی، تجاری، فنی و فرهنگی است. طبق گزارش‌های آمریکایی و اظهارات مسئولان این کشور، واشنگتن نوع و ماهیت این مذاکرات را مشخص و مقاله‌ای شامل ۳۰ محور آماده کرده است که روی میز مذاکرات استراتژیک خود با بغداد قرار خواهد داد؛ این امر نشان می‌دهد آمریکا قصد چندانی برای خروج از عراق ندارد و مذاکرات پیش‌ ‎رو را صرفاً برای راضی کردن بغداد برای ادامه حضور خود برنامه‎ریزی کرده است.

۲- آمریکا بر اساس توافق‎نامه امنیتی باید در سال2010 میلادی از عراق خارج می‌شد؛ این امر نه تنها اتفاق نیفتاد، بلکه حضور واشنگتن در عراق ابعادی فراتر از موضوعات امنیتی به خود گرفته است؛ بنابراین هر نوع توافقی و در هر سطحی به‌منزله حضور بلندمدت آمریکا در عراق خواهد بود.

۳-ترکیب حضور مذاکره‌کنندگان آمریکایی نشان می‌دهد واشنگتن در طول این مذاکرات به دنبال توافقات چندجانبه در زمینه‎های مختلف سیاسی، اقتصادی حتی موضوعاتی همچون انرژی است؛ زیرا یکی از مذاکره‌کنندگان اصلی، «فرانسیس فانون» معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور انرژی است و اکنون در آژانس اطلاعات مرکزی ایالات متحده فعالیت دارد. این نشان می‎دهد آمریکا اهدافی بالاتر از این مذاکرات را دنبال می‌کند؛ اهدافی که در بلندمدت حضور اقتصادی ایران را نشانه می‌گیرد؛ زیرا ایران مهم‌ترین تأمین‌کننده حامل‎های انرژی در عراق است. از این امر این‌گونه می‌توان استنباط کرد که آمریکا به دنبال تحدید اقتصادی ایران در عراق است؛ هدفی که در راستای راهبرد «فشارحداکثری» واشنگتن صورت می‌گیرد. از سوی دیگر، آمریکا با این اقدام گزینه بعدی اقتصادی عراق و رقیب اقتصادی جهانی خود، یعنی چین را هدف قرار خواهد داد؛ زیرا در دولت قبلی، در بعضی زمینه‎ها، به‌ویژه مسائل فناوری اطلاعات پیمان‎هایی میان بغداد و پکن امضا شده بود. درمجموع می‌توان این‌گونه عنوان کرد که این مذاکرات به دخالت بیشتر آمریکا در پرونده‎های مختلف در عراق منجر خواهد شد و ماهیت آن نفوذ گسترده‎تر آمریکا در مسائل گوناگون عراق است.