بازار نابسامان ارز

یادداشت: بازار ارز و طلا در روزهای اخیر در سربالایی تندی قرار گرفته است و دائماً رکوردهای جدیدی را به ثبت می‌رساند. تبعات ناشی از نابسامانی بازار ارز به‌سرعت در همه بازارهای داخلی قابل‌مشاهده است. مردم که تحت تأثیر کرونا و سایر مشکلات اقتصادی هستند، نگرانی عمیقی از تکرار روزهای پرتلاطم ارزی دارند.

نکات تحلیلی: 1- یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت ارز در این مقطع، شکل‌گیری انتظارات تورمی و تشدید آن در ماه‌های اخیر است. وقتی پیش‌بینی کارشناسان اقتصادی در سطوح بین‌المللی و داخلی حاکی از وجود تورم نسبتاً بالا در سال جاری است و باوجود اعلام برنامه مسئولین برای کنترل تورم اتفاق خاصی در 3 ماه گذشته نیفتاده است، این تصویر در اذهان تثبیت می‌شود که برخی پیش‌بینی‌های صورت گرفته در مورد تورم در سال جاری درست است. تشدید و تثبیت این انتظارات باعث می‌شود که جامعه نه‌تنها در مقابل افزایش قیمت ارز مقاومت نکند بلکه در مواردی این موضوع را تشدید نیز بکند. 2- فشار اقتصادی بر پایه ایجاد نوسانات ارزی و کاهش ارزش پول ملی در مقطع فعلی منحصر به ایران نیست و کشورهای لبنان و سوریه نیز با شدت بیشتری با این موضوع درگیرند. این هم‌زمانی می‌تواند تقویت‌کننده سناریویی باشد که کشورهای محور استکبار به‌ویژه آمریکا و عربستان را عامل نوسانات ارزی معرفی می‌کند. ترامپ می‌خواهد به هر قیمتی شده در چند ماه آینده مذاکره با ایران را در هر سطحی که بشود، شروع کند تا از آن به‌عنوان برگ برنده انتخابات استفاده کند ولذا ایجاد جنگ روانی در داخل ایران با افزایش نرخ ارز صورت می‌گیرد تا تعدادی از افراد سودجو، بدون هیچ هزینه‌ای این کار را در داخل ایران انجام دهند. 3- عدم نظارت بر بازگشت ارز حاصل از صادرات را می‌توان دلیل دیگری برای کمبود ارز در کشور دانست که نوسانات ارزی را به دنبال دارد. درحالی‌که گزارش‌های رسمی حاکی از منفی بودن تراز تجاری ایران در چند ماه اول سال جاری و پیشی گرفتن واردات بر صادرات است، گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که بخش عمده ارز حاصل از صادرات به چرخه قانونی کشور در قالب سامانه‌های نیما و سنا برنگشته است.

تحلیل راهبردی: با توجه به‌سرعت و عمق تأثیر نوسانات ارزی بر اقتصاد و معیشت مردم و تلاش دشمن برای تعمیق این مشکل و بهره­برداری از آن، ضرورت دارد همه دستگاه‌های نظام اعم از دولت، مجلس و دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی با جدیت به موضوع کنترل قیمت ارز ورود کنند. (نویسنده: علی کارگر)