دکتر سعید نمکی، در نود و دومین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی اظهار داشت: سوالی که باید به مردم، دولت، حکومت، دانشجویان و داوطلبان تحصیل در علوم پزشکی پاسخ دهیم این است که چه کسی را با چه سطحی از مهارت، در طول چه دوره ای، با چه هزینه ای، توسط چه کسی، در کجا و برای کدام جایگاه نظام ارائه خدمت، قرار است تربیت کنیم؟ و هنوز پاسخ این سوالات را در آموزش عالی علوم پزشکی کشور نگرفته ایم.
وی افزود: باید یکبار دیگر چشم های خودمان را بشوییم و جور دیگری ببینیم و نیازهای واقعی نظام ارائه خدمت در بخش های بهداشت، درمان، آموزش و پژوهش را واکاوی و ارزیابی کنیم. اگر روز اول در پذیرش رزیدنت پزشک خانواده و حتی پزشکی اجتماعی، با این عینک به مسائل ملی نگاه می کردیم، شاید تصمیمات دیگری می گرفتیم.
متاسفانه کیفیت آموزش فدای کمیت می شود
وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: متاسفانه کیفیت آموزش فدای کمیت می شود. در حال حاضر در خیلی از رشته هایی در مقاطع فلوشیپ، پی اچ دی و سایر مقاطع که پذیرش داریم، متاسفانه کیفیت آموزش فدای کمیت می شود و این یک بحث بسیار جدی است که شورای آموزش پزشکی و تخصصی باید به آن بپردازد. ممکن است بگویید شوراهای دیگری هم در کشور وجود دارند که می توانند به این موضوع بپردازند اما معتقدم این شورا یکی از پر اهمیت ترین مجامعی است که باید به این امر مهم بپردازد.
توسعه بیش از حد تحصیلات تکمیلی
دکتر نمکی تاکید کرد: یکی از بلاهای نظام آموزشی و نظام ارائه خدمت، توسعه بیش از حد تحصیلات تکمیلی است و پزشک عمومی لحظاتی که در حال خدمت است به این فکر می کند که چگونه می رود برای دوره رزیدنتی پذیرفته شود. متاسفانه ژنرال های زیادی تربیت می کنیم اما در نظام ارائه خدمت، سرباز نداریم. جای طب عمومی، جراح عمومی و طب اطفال به شدت خالی می شود . فوق تخصص و فلوشیپ جای این رشته های مهم و ارزشمند را می گیرد.
به شدت با کمبود رده های میانی خدمت در نظام سلامت روبرو می شویم
وی اضافه کرد: ارائه خدمات گران و محدود می شود . به شدت با کمبود رده های میانی خدمت در نظام سلامت روبرو می شویم. تقاضا دارم که شورای آموزش پزشکی و تخصصی به این بپردازد که در چه مقاطعی در سالهای آینده باید به توسعه رشته ها بپردازیم و در چه رشته هایی باید محدودیت ایجاد کنیم و در عوض به نیازمندی های واقعی نظام ارائه خدمت، بپردازیم. بحث هایی مانند تاثیر اقتصاد سلامت و بازار بر روی گرایشات رشته ها مطرح است که این شورا باید بررسی کند که اگر امروز متقاضی رشته رادیولوژی بیشتر داریم و اقتصاد در این رشته تاثیر گذاشته اما در برخی رشته ها متقاضی نداریم، دلیل آن چیست و چگونه می توانیم بیرون از ساختار وزارت بهداشت در ایجاد جذبه برای ورود داوطلبان به برخی رشته های کم متقاضی، کمک کنیم.
شاید پاییز سخت تری نسبت به بهار و تابستان را در پیش داشته باشیم
وزیر بهداشت گفت: در مورد کرونا امروز گرفتار مصیبتی هستیم که شاید در یکی دو قرن یکبار دنیا را دچار مشکل و گرفتاری کند. کرونا امروز یک پاندمی فراگیر بین المللی است و فقط ما مبتلا به این بیماری نیستیم. با احتمال همپوشانی و همزمانی کرونا و آنفلوآنزا شاید پاییز سخت تر نسبت به بهار و تابستان را در پیش داشته باشیم.
دکتر نمکی افزود: همپوشانی و همزمانی کرونا و آنفلوآنزا برای وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی، ممکن است نفس گیر باشد. گروه پرخطر در بیماری کووید۱۹ را بیماران خاص و افراد مسن در نظر می گرفتیم اما بر اساس آخرین آمارهای دانشگاه های علوم پزشکی در گیر، متاسفانه امروز جوان تر ها بیشتر به ویروس کرونا گرفتار می شوند.
لزوم تقویت زیرساخت های فضای مجازی برای آموزش و برگزاری امتحانات دانشگاه ها
وی خطاب به روسای دانشگاه های علوم پزشکی کشور گفت: با توجه به احتمال همپوشانی و همزمانی کرونا و آنفلوآنزا در فصل پاییز، در برگزاری امتحانات و آزمون ها و ارائه آموزش ها حتما با افزایش زیرساخت ها، تا جایی که می توانید از فضای مجازی کمک بگیرید و در مواردی که این امکان وجود ندارد، باید مدلی بکار گرفته شود که کمترین آسیب به دانشجویان وارد شود و دغدغه ها کاهش یابد.
محافظت از کادر بهداشتی و درمانی خط مقدم یکی از دغدغه های ما است
وزیر بهداشت تاکید کرد: در حال حاضر یکی از غصه های ما، محافظت از کادر بهداشتی و درمانی در خط مقدم خدمت به مردم است و این مورد، ما را دچار دغدغه می کند. اگر اصلی ترین محور خدمت در حوزه سلامت، گرفتار ویروس کرونا شوند و وسعت این گرفتاری به گونه ای شود که نتوانیم خدمات مورد نیاز مردم را ارائه کنیم، مشکل عمده ای برای ما پیش می آید که حتما باید از نظر تامین تجهیزات محافظتی، آموزش های مورد نیاز و رعایت فاصله گذاری هوشمند بررسی شود.
دکتر نمکی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: از اوایل ایجاد رشته پزشکی اجتماعی به دلیل جامعه محور کردن علم پزشکی، از علاقه مندان و موافقان این رشته بودم اما گرفتاری ما این است که متاسفانه کارهای موازی و جزیره ای بسیار زیادی کرده ایم. چقدر از واحدها و دروسی که به پزشکی اجتماعی می آموزیم با یک اپیدمیولوژیست همپوشانی دارد؟ این افراد چه جایگاه تعریف شده ای در نظام ارائه خدمت دارند؟ نقش اپیدمیولوژیست و پزشک اجتماعی و برخی رشته های دیگر مانند پزشکی خانواده در نظام ارائه خدمت کجا است؟ این جایگاه ها چه همپوشانی هایی با همدیگر دارند؟
منابع را هدر ندهیم و افراد را سرگردان نکنیم
وی اضافه کرد: پیشنهاد بنده این است که تا زمانی که بازار کار برای پزشکی اجتماعی تعیین تکلیف نشده، غیر از هدر دادن منابع، افراد را سرگردان نکنیم. نه به خوبی به نیروهای پزشکی اجتماعی پول می دهیم و نه به درستی از آنها خدمت می گیریم. قبل از اینکه بخواهیم برای آموزش، خزانه نشاء درست کنیم باید زمین کشت را آماده کنیم و این گرفتاری را در مورد دانش آموختگان داریم بنابراین تصور می کنم باید مدتی در این موضوع، توقف کنیم که بدانیم در آینده می خواهیم چه کارهایی انجام دهیم.
مخالف رزیدنتی پزشکی خانواده بودم
وزیر بهداشت یادآور شد: زمانی که دوستان می خواستند دوره رزیدنتی پزشکی خانواده را در کشور راه اندازی کنند، در سازمان برنامه و بودجه مشغول فعالیت و مخالف راه اندازی این دوره بودم. اعتقاد دارم که مشکل پزشکی خانواده که از مصوبات قانون برنامه های پنجم و ششم توسعه است، هرگز با راه اندازی دوره رزیدنتی در کشور حل نمی شود.
دکتر نمکی بیان داشت: علیرغم مخالف ما اما دوره رزیدنتی پزشکی خانواده در کشور پذیرش شدند و به مسئولان وقت وزارت بهداشت گفتیم منتظر نباشید که با فارغ التحصیلی متقاضیان این رشته، مشکل پزشکی خانواده کشور برطرف شود و این افراد را به عنوان مدرس پزشکی خانواده برای دوره های آموزشی کوتاه مدت برای پزشکان عمومی به کار بگیرید.
پرونده الکترونیک سلامت ریلی برای پزشکی خانواده و سیستم ارجاع است
وی تصریح کرد: هر چه زودتر باید در کشور پزشکی خانواده را مستقر کنیم چون بزرگترین و اصلی ترین دروازه بان نظام ارائه خدمت، پزشک خانواده است. چرا ما با فاصله اقدام به استقرار پزشکی خانواده در کشور می کنیم؟ چون اول باید یک ریل مناسب برای ورود پزشکی خانواده، سیستم ارجاع و اعمال راهنماهای بالینی ایجاد می کردیم که با لطف خدا و تلاش همکاران مان، در زمانی بسیار کوتاه، پرونده الکترونیک سلامت که چندین سال بر زمین مانده بود را به سرانجام رساندیم.
اجرای آزمایشی پزشکی خانواده در چند استان
وزیر بهداشت اظهار داشت: خوشبختانه اجرای آزمایشی پزشکی خانواده در کشور و در ۷-۶ استان آغاز شده و امیدواریم که تا پایان شهریور اجرای آزمایشی این طرح به پایان برسد و بتوانیم در نیمه دوم سال کل کشور را برای اجرای پزشکی خانواده آماده کرده باشیم. در این دوره که بنده با نگاه پیشگیرانه و پیشگیری محور، وزارت بهداشت را اداره می کنم، باید حتما پزشکی خانواده و سیستم ارجاع را مستقر کنیم.
دروه های آموزشی کوتاه مدت، راهکار تامین نیروی پزشکی خانواده در کشور است
دکتر نمکی یادآور شد: تنها راه تامین نیروی انسانی پزشکی خانواده، دوره های آموزش کوتاه مدت است و این دوره برای پزشکان عمومی نباید بیشتر از ۶ ماه باشد و حتی می تواند به عنوان آموزش حین خدمت نیز ارائه شود. پزشک عمومی می تواند با گذراندن یک دوره آموزشی کوتاه مدت و آشنایی با چارچوب های پزشکی خانواده، در جایگاه پزشک خانواده قرار بگیرد. شاید برخی عنوان کنند که نام این کار، پزشکی خانواده نیست که باید بگویم این را می فهمم اما با تربیت رزیدنت پزشکی خانواده، هیچ وقت کشور صاحب سیستم پزشکی خانواده نخواهد شد.
از متخصصان پزشکی خانواده برای آموزش دوره های کوتاه مدت پزشکی خانواده کمک بگیریم
وی اظهار داشت: اگر بخواهیم پزشکان متخصص خانواده و پزشک عمومی آموزش دیده را برای پزشکی خانواده در کشور بکار بگیریم، چه طور می خواهیم به آنها پرداختی داشته باشیم؟ بنابراین اعتقاد دارم از فارغ التحصیلان رزیدنتی پزشکی خانواده باید به عنوان هسته مرکزی برای آموزش دوره های کوتاه مدت پزشکی خانواده کمک بگیریم.
وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: اصلا اعتقاد ندارم که دوره های آموزشی کوتاه مدت پزشکی خانواده حتما باید به صورت کلاسی و حضوری باشد بلکه می توانیم با یک بسته آموزشی، اقدام به تربیت و تقویت پزشکی خانواده در کشور کنیم.
