صعود یا سقوط ؟

این روزها فضای مجازی پرکاربردترین ابزار در دست مردم است. از کوچک‌ترین فرد خانواده گرفته تا مسن‌ترین، همه به نوعی با فضای مجازی سروکار دارند. به علاوه به دلیل شیوع ویروس کرونا و تعطیلی آموزش حضوری و لزوم تحصیل آنلاین برای دانش‌آموزان، این قشر بیش از پیش از تلفن همراه هوشمند و فضای مجازی استفاده می‌کنند. استفاده از برنامه «شاد» بهانه‌ای شد تا فرزندانی که تا دیروز اجازه استفاده از تلفن همراه را نداشتند، حالا خود صاحب آن بشوند یا اجازه استفاده از تلفن والدین را پیدا کنند. زمانی که فرزند خانواده مشغول استفاده از این تکنولوژی می‌شود، تقریباً دیگر خانواده کنترلی روی اینکه او وارد چه فضایی می‌شود یا از چه سایت‌هایی استفاده می‌کند، ندارد و این موجب می‌شود به بهانه استفاده از سامانه شاد، کودکان و نوجوانان شبکه‌های اجتماعی مختلف، از جمله تلگرام و اینستاگرام را روی گوشی خود داشته باشند و بیش از آنکه به مطالب درسی مشغول شوند و در محیط برنامه شاد باشند، به دیگر شبکه‌های اجتماعی مشغول شوند. بر اساس آن چیزی که پلیس فتا اعلام کرده، حداقل سن فرزندان برای داشتن گوشی همراه و حضور در شبکه‌های اجتماعی ۱۵ سال است که پس از آن هم این مهم ‌باید زیر نظر والدین و همراه با آموزش اتفاق بیفتد؛ اما با توجه به شرایط پیش‌آمده، فرزندان هفت سال به بالا به گوشی دسترسی پیدا کرده‌اند، آن هم تقریباً بدون هیچ آموزشی؛ چراکه در بسیاری از موارد خود والدین هم سواد استفاده از شبکه‌های اجتماعی را ندارند.  فضای مجازی غیر قابل کنترل‌ترین محصول تکنولوژی است که در حال حاضر نه حاکمیت و نه خانواده‌ها نمی‌توانند نظارتی بر آن داشته باشند. شاید برخی فکر کنند فضای مجازی آن‌قدرها هم فضای خطرناکی نیست. اگر کسی چنین ادعایی کند، قطعاً شناخت درستی از آن ندارد و با الفبای فضای مجازی آشنا نیست. امروز اگر یک فرد بالغ بخواهد گشت و گذاری در فضای اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، به خصوص اینستاگرام داشته باشد، باید کاملاً بااحتیاط حرکت کند؛ چراکه هیچ نوع ممیزی برای تولیدات این فضا وجود ندارد. امروزه برخی‌ها در فضای مجازی به تولید محتواهایی مشغول می‌شوند که حتی در فرهنگ کشورهای غربی هم پذیرفتنی نیست، چه برسد به فرهنگ ایرانی اسلامی کشورمان که قرن‌ها حیا و عفت را سرلوحه زندگی خود قرار داده است. حالا کودک یا نوجوانی که قدرت تشخیص خوب از بد را ندارد و آن تصاویر را در اینستاگرام می‌بیند و ممکن است به زرق و برق آن دلبسته شود و فریب ظاهرسازی‌های این افراد را بخورد، به چه چیزی خواهد اندیشید.  ایجاد بلوغ زودرس در نوجوانان، اثرات منفی بر رشد طبیعی جسم و روان و اغوا شدن در مقابل فرهنگ بی‌ریشه‌ای که تبلیغ می‌شود، فقط بعضی از نتایجی است که فضای مجازی آزاد برای این قشر خواهد داشت. دیگر نتایجی که دنبال کردن چنین محتواهایی برای کودکان و نوجوانان ایجاد می‌کنند، عبارتند از گوشه‌گیری و انزوا و بروز افسردگی، بروز رفتارهای عصبی و غیرمتعادل، تپش قلب و بی‌اشتهایی یا کم‌اشتهایی، رنجور شدن جسم و بی‌میلی به امر تحصیل و فعالیت‌های ورزشی.در حالی که قرار است این قشر آینده‌ساز کشور باشد، با حضور در شبکه‌های اجتماعی به لحاظ روحی و جسمی آسیب می‌بیند و دیگر آینده خوبی برای‌شان نمی‌توان متصور شد.آموزش مجازی برای فرزندان فقط در صورتی پذیرفتنی است که ورود کودک و نوجوان به فضای مجازی حتماً در حضور والدین صورت پذیرد؛ آن هم والدینی که خود در ابتدا توانایی کار با فضای مجازی را داشته باشند؛ البته به صورت محدود و زمان‌بندی‌شده، نه آنکه موجب حضور مداوم فرزند در فضای مجازی شود.