تهیه‌کنندگان غیرمتخصص!

یکی از صنف‌های مهم و تأثیرگذار در سینمای هر کشور، تهیه‌کنندگان هستند. برخلاف تصور و تعریف عام که تهیه‌کنندگان را صرفا تأمین‌کنندگان مالی پروژه‌های سینمایی می‌پندارند، این قشر، سازنده و مالک اصلی فیلم دانسته می‌شوند؛ به همین دلیل در برخی رویدادهای سینمایی، از جمله جشنواره فیلم فجر در کشور خودمان، جایزه «بهترین فیلم» به کارگردان داده نمی‌شود، بلکه به تهیه‌کننده تعلق می‌گیرد؛ چون اصل بر مؤلف بودن تهیه‌کننده است؛ برای نمونه در هالیوود به عنوان قدیمی‌ترین و قوی‌ترین نظام سینمایی در جهان، تهیه‌کنندگان بعضا حتی از کارگردانان نیز تخصص بیشتری در سینما دارند؛ به همین دلیل هم معمولا فیلم‌های هر تهیه‌کننده‌ای، با آثار تهیه‌کننده دیگری متفاوت است.

در سینمای ایران، هر چند ورود به صنف تهیه‌کنندگان دشوار است و نسبت به سایر صنوف، سخت‌گیری‌های بیشتری در ورود و فعالیت افراد در این حوزه جریان دارد، اما همچنان نظام تهیه‌کنندگی سینما در ایران با چالش و مسئله‌ای به نام عدم تخصص مواجه است؛ یعنی در سینمای ایران افرادی می‌توانند تهیه‌کنندگی یک فیلم را عهده‌دار شوند که از سوی صنف تهیه‌کنندگان سینما و نهادی به نام خانه سینما، تأیید شوند؛ اما مشکل این است که این اصناف و نهادها، اصول و معیارهای چندان عمیق و مهمی برای صدور مجوز تهیه‌کنندگی ندارند!

اکثر افرادی که به عنوان «تهیه‌کننده» در سینما شناخته می‌شوند و فعالیت می‌کنند، از حداقل تخصص، سواد و شناخت هنری و سینمایی برخوردار هستند؛ اما صرفا به این دلیل که می‌توانند بودجه، حامی مالی و عوامل تولید را فراهم کنند، جایگاه تهیه‌کننده را یافته‌اند.

از این رو در سینمای کشورمان، تهیه‌کننده مؤلف، بسیار اندک است؛ این درحالی است که تهیه‌کننده سینما به مفهوم واقعی، به معنای سازنده آثار است و در واقع کارگردان با خط مشی و راهبردهای تهیه‌کننده باید کار کند.  اوضاع وقتی خراب‌تر به نظر می‌رسد که مشاهده می‌کنیم اخیرا افرادی وارد این عرصه شد‌ه‌اند که نه تنها سینماگر به معنای واقعی و اصولی نیستند، که صاحب پول‌های مشکوک و آلوده‌اند! معضل بزرگی که این تهیه کنندگان به سینمای ایران تحمیل کرده‌اند، به هم زدن نظم دستمزدهای عوامل تولید و به ویژه بازیگران است. برخی از این افراد با تکیه بر پول‌های هنگفت و بادآورده خود، اقدام به عقد قراردادهای نجومی با بعضی بازیگران کرده‌اند؛ مسئله‌ای که نتیجه‌اش بی‌عدالتی و بر هم خوردن تعادل در اقتصاد سینماست.

به همین دلیل سازمان سینمایی، به عنوان اصلی‌ترین متولی اداره هنر هفتم در ایران، خانه سینما و صنف تهیه‌کنندگان، باید تجدید نظری اساسی در ملاک‌های صدور مجوز تهیه‌کنندگی انجام دهند؛ به این ترتیب که وجهه فرهنگی، هنری و تخصص افراد بر معیارهای دیگری، چون نفوذ، ارتباط و قدرت مالی غلبه یابد. این تجدیدنظر، قطعا به اعتلا و پیشرفت سینمای ایران خواهد انجامید.