سینمای شفاف سینمای پاک!

سازمان سینمایی اطلاعات مالی مربوط به هزار و 29 فیلم سینمایی و غیرسینمایی را که پس از انقلاب اسلامی پروانه نمایش دریافت کرده‌اند، منتشر کرد؛ در لیست منتشر شده، اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذار و سهامداران فیلم درج شده است و اگر بابت فیلم تسهیلات مالی نیز دریافت شده، مشخص شده است. این اقدام اگرچه بسیار دیر محقق شده، اما از چند لحاظ دارای ارزش است:

1ـ اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، یکی از دغدغه‌های مهمی است که در طول سال‌های اخیر، همواره به عنوان یک مطالبه وجود داشته و از دستگاه‌های اجرایی خواسته شده است تا اطلاعات خود را به صورت شفاف و آزاد در اختیار مردم قرار دهند. تاکنون بیش از یک هزار دستگاه اجرایی و عمومی در کشور به این جریان پیوسته‌اند و در این میان، سازمان سینمایی هم یکی از دستگاه‌هایی بود که انتظار می‌رفت در این زمینه اقدام و اطلاعات را منتشر کند.

2ـ یکی از موضوعات مهم در موضوع «سواد رسانه‌ای» شناخت منافع اقتصادی و سیاسی تولیدکنندگان یک پیام رسانه‌ای است؛ اگر سینما را به عنوان یک رسانه بزرگ که در انتقال پیام‌های فرهنگی و اجتماعی، حتی سیاسی کارکرد گسترده‌ای دارد، تلقی کنیم، در این صورت، مهم خواهد بود بدانیم چه کسانی و با چه اهدافی در پس هر فیلم یا داستانی که به نمایش گذاشته می‌شود، قرار دارند. از چنین منظری، انتشار اطلاعات گواهی مالکیت و میزان و درصد سهامِ مالکانِ این فیلم‌ها بسیار مفید و ارزشمند خواهد بود. به ویژه اگر این روند، به صورت مستمر ادامه داشته باشد، قبل و بعد از تماشای هر فیلمی می‌توان آن را از منظر سواد رسانه‌ای تحلیل کرد.

3ـ یکی از موضوعات و دغدغه‌هایی که به ویژه در دو سه سال اخیر مطرح شده و با باز شدن پای برخی مفسدان اقتصادی به پروژه‌های سینمایی یا شبکه نمایش خانگی، ابعاد جدیدی پیدا کرده، موضوع ورود پول‌های کثیف به حوزه فرهنگی کشور به ویژه صنعت نمایش است. انتشار دقیق مالکیت، سرمایه‌گذاران و سهام‌داران فیلم‌ها، این فرصت را به مخاطبان و البته افراد مؤثر در این حوزه می‌دهد تا با رصد بهتر این فضا، در مواقع ضروری از بروز این انحرافات پیشگیری کنند. موضوع پول‌شویی در سینما، موضوع جدیدی است که موافقان و مخالفان زیادی دارد، اما یکی از راه‌های فهم درست آن، انتشار شفاف اطلاعات است.

4ـ ورود جریان پول‌های مشکوک و کثیف به سینما در سال‌های اخیر، موجب به حاشیه راندن هنرمندان اصیل و به جای آن مطرح‌شدن برخی افراد جوان و جویای نام به عنوان «سلبریتی» است. از سوی دیگر، افزایش بی‌رویه دستمزدهای سینمایی در برخی موارد، جریان ساخت آثار فاخر را نیز با دشواری‌هایی روبه‌رو کرده است.

5ـ انتشار این حد از اطلاعات، اگرچه خوب است، اما کافی نیست. راه‌اندازی سامانه‌ای شفاف در زمینه قراردادهای منعقدشده در فرایندهای ساخت آثار سینمایی هم باید در آینده‌ای نزدیک پیگیری شود، تا هم بحث مالیاتی دستمزدهای کلان شفاف شود و هم از اجحاف‌هایی که ممکن است در حق برخی سینماگران اصیل روا دارند، پیشگیری شود.