نخست وزیر عراق افزود که ما به مرحله ای تازه از همکاری برای شکست بقایای داعش و تقویت همکاری اقتصادی وارد می شویم.
مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق روز سه شنبه 28 مرداد 99 در راس یک هیات سیاسی و اقتصادی به واشنگتن سفر کرد و با دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا و سایر مقامات کاخ سفید دیدار کرد.
کاخ سفید تاکید کرد سفر مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق به واشنگتن در زمانی حساس و تهدیدات منطقه ای انجام گرفت. کاخ سفید این سفر را به ایران مرتبط کرد، اما الکاظمی، پیش از سفر به ایالات متحده در مصاحبه ای گفت این کشور نقش «پستچی» را در روابط میان ایران و آمریکا بازی نخواهد کرد.
این در حالی است که برخی رسانه ها با اشاره به دیدارِ پیش از سفر الکاظمی با سردار اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، به گمانه زنی هایی مبنی بر رد و بدل کردن پیام بین ایران و آمریکا اشاره کرده بودند.
الکاظمی گفت که آن چه در ایران گفته همان است که در آمریکا گفته و آن این است که عراق در پی روابطی میان حکومت ها و رعایت وضعیت خاص عراق براساس منافع این کشور است.
سفر مصطفی کاظمی به واشنگتن در حالی صورت گرفت که حملات نیروهای مقاومت علیه نظامیان آمریکا طی هفته‌های اخیر شدت گرفته است. از ماه اکتبر سال گذشته تا ژوئیه امسال دست‌کم ۳۹ حمله راکتی به پایگاه‌های آمریکایی در عراق انجام شده است.
مصطفی الکاظمی در مقر اقامت خود در واشنگتن با مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا ملاقات کرد. الکاظمی در این دیدار مهمترین پرونده‌های مشترک، راه‌های تقویت روابط بین آمریکا و عراق در زمینه های مختلف را بررسی کرد.
نخست وزیر عراق قرار بود پنجشنبه به سفر خود پایان بدهد اما منابع نزدیک به دولت عراق گفتند که به درخواست نمایندگان کنگره آمریکا، سفر الکاظمی به واشنگتن یک روز بیشتر از برنامه اعلام شده ادامه خواهد داشت.
دیدار با ترامپ
الکاظمی عصر پنجشنبه در واشنگتن با دونالد ترامپ ملاقات کرد. الکاظمی در توییتی نوشت که یک دیدار پربار با دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برگزار کرده است و از ایالات متحده برای کمک به بغداد برای شکست تروریسم قدردانی کرده است. نخست وزیر عراق افزود که ما به مرحله ای تازه از همکاری برای شکست بقایای داعش و تقویت همکاری اقتصادی وارد می شویم.
ترامپ در دیدار با الکاظمی مدعی شد که کشورش به حاکمیت ملی عراق احترام می‌گذارد، اما اذعان کرد که نیروهای نظامی کشورش با هدف مقابله با تحرکات احتمالی ایران در عراق حضور دارند.
رئیس جمهور آمریکا بدون اشاره به تاریخ دقیق خروج نیروهای آمریکایی از عراق مدعی شد ما به روزی چشم دوخته ایم که هیچ نیازی به حضور ما در عراق نباشد.
اهداف سفر
«فواد حسین» وزیر امور خارجه عراق هدف این سفر را تکمیل گفت و گوهای راهبردی بین بغداد و واشنگتن که در ۱۱ ژوئن (۲۲ خرداد ۹۹) از طریق ویدئو کنفرانس آغاز شده بود، عنوان کرده بود.
بسیاری از ناظران، سفر الکاظمی به واشنگتن را با هدف ترسیم رویکرد مناسبات بین آمریکا و عراق حائز اهمیت خوانده اند. در عین حال عده ای نیز، این مذاکرات را یکسویه از طرف واشنگتن می دانند و معتقدند که دولت الکاظمی بیشتر برای کسب حمایت سیاسی آمریکا، تن به این مذاکرات داده است.
این درحالی است که گروه دیگری از کارشناسان گفته اند که دولت ترامپ با اهداف بهره برداری های سیاسی برای انتخابات آینده ریاست جمهوری آمریکا، خواهان این دور از رایزنی ها با عراق شده است.
نکته قابل توجه این است که آمریکایی ها در طول ماه های اخیر علاقه مندی خود را به حمایت از دولت الکاظمی نشان داده اند. ظاهرا واشنگتن به این جمع بندی رسیده است که دولت الکاظمی می تواند بسیاری از انتظارهای واشنگتن را برآورده کند که مهمترین آن ها از نظر آنان، مهار گروه های مقاومت و کاهش حضور و نفوذ ایران در عراق است.
موضوعات گفت وگو
براساس اعلام رسانه های عراقی در برنامه های سفر الکاظمی به واشنگتن، گفت وگوهای راهبردی بین عراق و آمریکا و نیز همکاری در زمینه های امنیتی، انرژی، بهداشت، اقتصاد و سرمایه‌گذاری و راهکار ارتقا این مناسبات گنجانده شده بود، اما درعین حال در خصوص یکی از مهمترین موضوعات بحث انگیز در عراق، یعنی خروج نظامیان آمریکایی از این کشور هیچ بحث قابل توجه و کاربردی که ناظر به جزئیات باشد، انجام نشد.
این در حالی است که اعضای پارلمان عراق پیش از سفر الکاظمی از او خواسته بودند در دیدار خود با مقامات آمریکایی، مسائل مهمی از جمله حضور نیروهای آمریکایی در عراق را مطرح کند.
به رغم آن که عراق قبلا اعلام کرده بود یکی از موضوعات مذاکره راهبردی با آمریکا، مساله خروج خواهد بود؛ اما پمپئو در جریان آغاز دور دوم مذاکرات کشورش با عراق تاکید کرد این مذاکرات نباید بر مساله عقب نشینی نیروهای ما از عراق متمرکز باشد.
پمپئو افزود با طرف عراقی به بررسی کاهش تعداد نیروهای آمریکایی پرداختیم، اما روی زمان بندی و جزئیات آن بحثی نکردیم، زیرا شبه نظامیان در عراق تهدیدی برای ثبات این کشور بوده و از توان عملیاتی ما می کاهند.
کمیته عالی هماهنگی عراق و آمریکا
در حاشیه سفر الکاظمی و هیئت همراه به آمریکا، هیئت دولت عراق به ریاست فؤاد حسین، وزیر خارجه این کشور و هیئت دولت آمریکا به ریاست مایک پمپئو، وزیر خارجه این کشور در واشنگتن بر اساس توافقنامه راهبردی سال ۲۰۰۸ درباره روابط دوستانه و همکاری میان دو کشور، نشست کمیته عالی هماهنگی را برگزار کردند.
در این نشست دو طرف بر پایبندی خود به روابط دوجانبه پایدار و ثمر‌بخش تاکید کردند و در نشست های جداگانه ای به موضوعات سیاسی و دیپلماتیک، امنیت، مبارزه با تروریسم، اقتصاد، انرژی، بهداشت، محیط زیست و روابط آموزشی و فرهنگی پرداختند.
نشست هماهنگی در واقع ادامه نشست اول مذاکرات راهبردی آمریکا و عراق بود که در خرداد ماه برگزار شده بود، اما در این نشست نیز همانند نشست نخست، تنها به کلیات پرداخته شد و خروجی ملموسی به ویژه برای طرف عراقی نداشت.
جمع بندی
به نظر می آید سفر الکاظمی نخست وزیر عراق به آمریکا بیش از آن که نتایج عملی داشته باشد، سفری پرهیاهو بود که دو طرف سعی کردند از آن بهره برداری تبلیغاتی کنند.
ترامپ تلاش دارد با توسعه روابط با عراق به نحوی ایران را در تنگنا قرار دهد و از این موضوع جهت تحکیم موقیعت خود در آستانه انتخابات ریاست جمهوری استفاده کند.
همچنین آمریکا با حمایت از الکاظمی در صدد دور ساختن او از ایران و تحقق اهدافی همچون مهار جریان مقاومت و تضعیف سازمان حشد الشعبی است.
الکاظمی هم سعی دارد مناسبات بغداد ـ واشنگتن را تقویت کرده و اصل توازن در سیاست خارجه را ـ که در برنامه های دولت خود اعلام کرده بود ـ دنبال کند و از خود چهره ای معتدل به نمایش بگذارد، خصوصا این که الکاظمی نیز به پیروزی در انتخابات آینده عراق نظر دارد.
الکاظمی همچنین به حمایت های آمریکا در عرصه سیاسی، امنیتی و اقتصادی چشم دوخته و قصد دارد از این طریق مشکلات داخلی عراق را حل کند. عقد قرارداد با شرکت های آمریکایی به ویژه در حوزه انرژی، نشانگر آن است که الکاظمی قصد دارد مشکلات زیرساختی عراق را حل کرده و به تدریج از وابستگی به برق و گاز ایران رها شود، هر چند دستیابی به چنین هدفی با توجه به مشکلات زیرساختی عراق و نیز سیاست های منفعت طلبانه واشنگتن، دشوار و زمانبر خواهد بود.
به همین دلیل الکاظمی بر خلاف انتظاری که از او می رفت، به شکل جدی وارد بحث خروج آمریکا از خاک عراق نشد و حتی طرف آمریکایی تصریح کرد مذاکرات راهبردی نباید روی این مساله تمرکز کند!
موضع گیری منفعلانه الکاظمی موجب تضعیف موقعیت او در داخل عراق خصوصا در قبلا جریان مقاومت خواهد شد و شکاف ها و چالش های سیاسی و چه بسا امنیتی افزایش خواهد یافت.
در باره مناسبات عراق و ایران باید گفت هر چند الکاظمی اعلام کرده روابطش با جمهوری اسلامی ایران همچنان مستحکم خواهد بود، اما بی تردید گرایش و انفعال او نسبت به آمریکا، روابط بغداد ـ تهران را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
