جای خالی مستندسازی «راهیان نور»

دیدار جمعی از رزمندگان دیروز و راویان امروز دفاع مقدس با رهبر معظم انقلاب که در قالب فیلم مستند «غیررسمی» به تازگی از رسانه ملی پخش شد، فرصتی شد تا اهل هنر و ذوق و آنهایی که نگران و دغدغه‌مند انتقال پیام دفاع مقدس به نسل امروز و نسل‌های فردا هستند، یک بار دیگر به اهمیت برنامه‌های فرهنگی اثرگذاری، همچون اردوهای «راهیان نور» فکر کرده و سِیر حرکت بیست و چند ساله راهیان نور را در ذهن‌شان مرور کنند.

جنگ تحمیلی دشمن بعثی و متحدان بین‌المللی‌اش که ملت ایران آن را به یک «دفاع مقدس» تبدیل کردند، صرف‌نظر از تلخی‌های ذاتی جنگ مانند تخریب‌ها و از دست رفتن عزیزان، از بُعدی دیگر به یک فرصت فرهنگی و اجتماعی برای مردم ایران تبدیل شد. در واقع از دل تهدید جنگ، فرصت‌های فرهنگی و تربیتی بی‌نظیری، همچون زنده شدن فرهنگ ایثار و شهادت، تقویت روحیه ذلت‌ناپذیری، هم‌یاری و تعاون برای کمک به مردم جنگ‌زده، مشارکت فعالانه و مسئولانه در مسائل و بحران‌های اجتماعی و... بیرون آمد.

حالا بیش از 30 سال از اتمام جنگ تحمیلی می‌گذرد و حدود دو دهه است که اردوهای راهیان نور برای انتقال آن پیام‌های ماندگار به نسل امروز و فردا پا گرفته و در این میان، راویان حاضر در این اردوها که خودشان خاک سنگر خورده‌اند و هم‌نشین شهیدان بوده‌اند، نقش محوری و اساسی در زنده و بانشاط نگه داشتن این حرکت بزرگ فرهنگی دارند. اما مسئله روایتگری دفاع مقدس و اردوها و برنامه‌های مرتبط با آن، یک بعد دیگر هم دارد که نباید از آن غافل شد و آن، مستندسازی اردوهای راهیان نور و دل‌مشغولی‌ها و دغدغه‌های راویان این اردوهاست.

به تعبیر واضح‌تر، اصل حرکت راهیان نور و جلوه‌های آن باید مستندسازی و تصویرگری شده و پیش چشم همه اقشار مردم قرار بگیرد تا هم اثرگذاری و اهمیت آن برای همه روشن باشد و هم خودش به یک عامل محرک و مشوق تبدیل شود. در این میان، جلوه‌های برگزاری اردوها، حال و هوای میهمانان و سؤالات و دغدغه‌های‌شان، نقش و فعالیت «راویان» و نوع روایت‌ها، همگی می‌تواند اجزای این مستندنگاری‌ها و مستندسازی‌ها را تشکیل دهد و هم به نوعی این میراث فرهنگی و رسانه‌ای دو دهه اخیر را ثبت و ضبط و ماندگار کند.

«راهیان نور» یک رسانه فرهنگی فراگیر، اثرگذار و کم‌نظیر است که اگر هنرمندانه و در عین حال همراه با اخلاص و بدون اغراق دنبال و اجرا شود، بسیار فراتر از ده‌ها سخنرانی و برنامه فرهنگی پرخرج و کم‌ثمر می‌تواند در الگوسازی برای نسل جوان و نوجوان ایفای نقش کند. ثبت و ضبط هنرمندانه و کامل و جامع این حرکت فرهنگی نیز از خود آن اهمیت کمتری ندارد و اهل فن و هنر با هدایت پیشکسوتان جهاد و شهادت باید این بار بر زمین مانده را بلند کنند؛ هرچند در این میان، کارهای موفقی هم انجام شده، اما در مقایسه با عظمت راهیان نور و نقش راویانش، کم است.