نگرانی‌های عرضه خودرو در بورس کالا

یادداشت: اردیبهشت ماه ۹۹ پیشنهاد عرضه خودرو در بورس کالا به رئیس‌جمهوری ارایه شد؛ پیشنهادی که مورد استقبال خودروسازان قرار گرفت. آشفتگی بازار خودرو باعث شد که نمایندگان مجلس نیز از عرضه خودرو در بورس کالا برای ساماندهی این بازار صحبت کنند؛ طرحی که گفته شده به زودی اجرا خواهد شد و هدف از آن شفافیت بالای معاملات و تبدیل کردن خودرو به یک کالای مصرفی است؛ اما این طرح منتقدان زیادی دارد؛
نکات تحلیلی:
1ـ مبنای کشف قیمت در بورس، عرضه و تقاضاست. در شرایط فعلی تقاضای خودرو از عرضه آن به مراتب بیشتر است. زمانی که تقاضا بسیار بیشتر از عرضه باشد، قطعا قیمت خودرو، افزایش زیادی خواهد یافت. یعنی در شرایطی که قیمت خودرو سر به فلک کشیده است، طرحی در حال بررسی است که اجرای آن مجدداً قیمت خودرو را افزایش خواهد داد. نکته مهم اینکه افزایش قیمت خودروی صفر در بورس کالا باعث افزایش قیمت خودروی دست دوم، قطعات و خدمات خودرویی نیز می‌شود و همه جامعه از این تغییر قیمت‌ها آسیب می‌بینند.!
2ـ پیش فرض این طرح و طرح‌های مشابه این است که تولید خودرو در کشور به اندازه کافی صورت می‌گیرد و دلیل آشفتگی بازار خودرو، نقشی است که دلالان و واسطه‌ها ایفا می‌کنند و باید با شفافیت عرضه خودرو در بورس، دست واسطه‌ها را کوتاه کرد؛ در حالی که این پیش فرض معیوب است. در حال حاضر تولید خودرو با نیاز کشور متناسب نیست و بخش قابل توجهی از تقاضای بدون پاسخ در بازار، واقعی است. در چنین شرایطی باید ضمن افزایش تولید به عنوان یک راهبرد قطعی و بلندمدت، تقاضاهای کاذب بازار را از بین برد. این کار می‌تواند با اعمال قوانین مالیاتی و... انجام شود.
نکته راهبردی:
ورود خودرو مانند مسکن در بازار بورس نه تنها آن را به یک کالای مصرفی تبدیل نمی‌کند بلکه دلالی و سفته‌بازی را در این نوع بازارها افزایش می‌دهد؛ چرا که مبنای قیمت‌گذاری در بورس، عرضه و تقاضاست و حرفه‌ای‌های بازار می‌توانند عرضه و تقاضا را جهت بدهند و قیمت را تعیین کنند. اگر مسئولان معتقدند که خودرو یک کالای مصرفی است، باید طرحی را ارئه دهند که مبنای قیمت‌گذاری خودرو، هزینه تمام شده آن باشد، نه قیمت کشف شده در بازار سیاه عرضه و تقاضا! (نویسنده: علی کارگر)