دل بستن به دوگانه تَکراری

دلیل استقبال اصلاح‌طلبان از روی کارآمدن جو بایدن آنقدر واضح هست که می‌توان درباره آن این سوال را مطرح کرد: «چرا اصلاح‌طلبان نباید از شکست ترامپ و شکل‌گیری فضای مذاکره به وجد آیند؟» پیروزی نامزد مورد حمایت باراک اوباما برای اصلاح‌طلبان ایرانی به مفهوم بازگشت دولت آمریکا به برجام و مهیا شده فضای مذاکره است، فضایی که به این جریان این فرصت را می‌دهد که عامل ناکامی برجام و شکست مذاکرات را شخص ترامپ معرفی کنند. ادعایی که چند مشکل اصلاح‌طلبان را به شکل همزمان حل می‌کند:

1- یکی از بزرگ‌ترین مشکلات اصلاح‌طلبان در وضعیت فعلی ناتوانی در ادامه حمایت خود از دولت فعلی است؛ اما اگر بتوانند عامل ناکامی دولت را رفتار ترامپ جلوه دهند، در واقع حمایت خود از دولت فعلی را توجیه کرده و آن را درست می‌خوانند. اصلاح‌طلبان با این توجیه در واقع می‌خواهند حمایت از رویکرد تعاملی با غرب را توجیه کرده و تنها نقطه ضعف خود را ناتوانی از پیش‌بینی تغییر در دولت آمریکا و روی کارآمدن ترامپ نشان دهند.

2- مشکل دیگر اصلاح‌طلبان ناتوانی در ورود به عرصه رقابت‌های انتخاباتی 1400 است که دو دلیل عمده دارد، یکی فقدان پایگاه اجتماعی به علت نداشتن هر گونه برنامه‌ای برای حل مشکلات مردم و دوم نداشتن راه حلی برای مشکلات کشور به جز کمک گرفتن از غرب و سرمایه‌گذاری خارجی. از این منظر بایدن هم می‌تواند در پایگاه اجتماعی اصلاحات تغییر ایجاد کند و هم دورنمایی از کمک‌های خارجی را به تصویر بکشد.

3- بزرگترین نگرانی اصلاح‌طلبان، باخت در انتخابات 1400 است که از نظر آنها این شکست در خوشبینانه ترین حالت به معنای حذف بلند مدت شان از عرصه قدرت است. این معضل اصلاحاتی‌ها مسبب بروز اختلاف شدیدی میان دو طیف افراطی و سنتی شده است. سنتی‌ها در حالی بر لزوم حضور در رقابت‌ها و آزمایش بخت خود اصرار دارند که افراطی‌ها بر تنور تحریم انتخابات می‌کوبند. تحریمی که نتیجه آن چیزی جز حذف دائمی این جریان از قدرت نیست. اما پیروزی بایدن می تواند این اختلافات را به شکل موقت هم که شده کم رنگ کرده  و انگیزه کافی برای ورود به رقابت‌ را ایجاد کند.

4- خشکسالی گفتمانی و نداشتن ادبیات لازم برای ارتباط با مردم یکی دیگر از مشکلات جدی آنهاست که نگرانی از عدم اقبال مردم را جدی کرده و شکست در رقابت آینده را محتمل می‌کند. از این منظر اصلاح‌طلبان گمان می‌کنند روی کارآمدن بایدن می‌تواند گفتمان تعامل و مذاکره، برجام و اینستکس، گشایش اقتصادی و لغو تحریم‌ها را مطرح کرده و با  تکرار دو قطبی «سازش» و «مقاومت» میدان رقابت را از آن خود کنند.

5- اصلی‌ترین مشکل طیف اصلی اصلاح‌طلبان افول عصر غربگرایی در ایران است که با رفتار ترامپ در خروج از برجام و سایر توافقات بین‌المللی، تشدید شده و ملت ایران متوجه چهره واقعی دولت مستکبر آمریکا و غرب، ناجوانمردی و پایبند نبودن آنها به قول و قرارهای رسمی خود حتی نسبت به دولت‌هایی شدند که سنگ آنها را به سینه می‌زنند.

***

ترامپ با نمایش چهره واقعی آمریکا و سران غرب، دروغگویی جریان غربگرا در کشورمان را نیز ثابت کرد و نشان داد، آنها نیز خود قربانی وعده‌های دروغین سیاستمداران غربی و آمریکایی هستند؛ اما بخشی از آنها همچنان امید دارند فرد کهنه‌کاری مانند بایدن بتواند دوباره با دسیسه‌بازی و فریب، چهره آمریکا را بزک کرده و مانع فروپاشی کامل جریان غربگرا در ایران و نقاط دیگر جهان شود.

اصلاح‌طلبان در حالی برای نشستن بر سر میز مذاکره با آمریکا زمینه‌سازی می‌کنند و خواب پیروزی نامزد خود در انتخابات 1400 را می‌بینند که هنوز ترامپ نتیجه انتخابات را نپذیرفته و برای نشان دادن ابعاد دیگری از واقعیت آمریکا و دموکراسی غربی برنامه دارد.