خانه امن مجازی

طی هفته گذشته اجرای طرح‌ها و وضع دستورالعمل‌های جدید در حوزه امنیت فضای مجازی کشور موجبات افزایش رضایت افکار عمومی از عملکرد سیاستگذاران این حوزه را فراهم کرد؛ چرا که در طی چند سال گذشته بی‌توجهی به روزآمدسازی قوانین در حوزه امنیت فضای مجازی کشور این فضای نوپدید فراگیر را به جولانگاه تبهکاران مجازی بدل کرده بود، به گونه‌ای که حتی باندهای تبهکار فعال در حوزه قمار و شرط‌بندی نیز به صورت آشکار و قلدرمآبانه از زیرساخت‌های مالی و بانکی کشور برای اخلال در نظام اقتصادی کشورمان بهره می‌بردند. اما خوشبختانه در دی ماه جاری شاهد شروع فصل جدیدی از توجه به فضای مجازی و خاصه امنیت این فضای پر سر و صدا و بی‌سر و سامان هستیم و امید می‌رود سیاست‌گذاری‌های جدید انجام شده در این ایام بتواند فضای مجازی کشورمان را بیش از پیش به محیطی امن برای شهروندان ایرانی بدل کند.

از جمله مهم‌ترین اقدامات انجام شده در طول این ماه می‌توان به مواردی از جمله تصویب طرح جدیدی در هیئت وزیران کشورمان برای حمایت از کرامت زنان جامعه اسلامی در مقابل خشونت‌ها و بی‌اخلاقی‌های فضای مجازی اشاره کرد.

به منظور حفظ کرامت و منزلت زنان، حمایت از آنها در برابر خشونت‏ و تحکیم مبانی خانواده و حفاظت از کیان آن، هیئت وزیران لایحه حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت را به تصویب رساند. این لایحه بخش‌های مختلفی دارد، اما بخش مهم و قابل توجه آن مربوط به جرم‌انگاری اهانت به بانوان در فضای مجازی است، چرا که بر اساس این مصوبه از این به بعد ارسال پیام‎های زننده و غیر اخلاقی به بانوان جرم‌انگاری شده است.

بر اساس این لایحه، «هرگاه مردی بر خلاف تمایل زنی با ارسال پیام‌ها یا تصاویر نامتعارف به وسیله سامانه‌های مخابراتی، فضای مجازی یا هر وسیله دیگری موجب آزار روحی یا روانی وی شود، به جزای نقدی درجه ۷ محکوم می‌شود و در صورتی که پیام‌ها و تصاویر ارسالی مستهجن باشد، به جزای نقدی درجه ۶ و در صورت تکرار به جزای نقدی درجه ۵ محکوم می‌شود.»

بر مبنای این مصوبه جدید، حداقل مجازات ایجاد مزاحمت مجازی برای دختران و بانوان فعال در فضای مجازی کشورمان حبس از 91 روز تا 3 ماه، جزای نقدی بیش از 10 میلیون ریال تا 20 میلیون ریال، شلاق از 11 تا 30 ضربه، محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه است؛ لذا به نظر می‌رسد اجرای این مصوبه می‌تواند نقش بسزایی در افزایش سلامت اخلاقی فضای مجازی کشورمان و کاهش مزاحمت‌های مجازی برای نوامیس ملت داشته باشد.

علاوه بر این رئیس پلیس فتای کشورمان نیز هفته گذشته از اجرای طرح برخورد با اراذل و اوباش در فضای مجازی خبر داد. بر مبنای این طرح پلیس با جدیتی بیش از پیش با اراذل و اوباش فضای مجازی که این روزها به وفور در شبکه‌های اجتماعی پر مخاطبی مانند اینستاگرام حضور دارند و موجب سلب امنیت روانی از سایر کاربران شده‌اند، برخورد می‌کند.

اما هفته گذشته «شورای عالی فضای مجازی» نیز بعد از مدت‌ها بی‌خبری در یک اقدام ارزشمند سندی را تحت عنوان «الزامات پیشگیری و مقابله با نشر اطلاعات، اخبار و محتوای خلاف واقع در فضای مجازی» تصویب کرد که بر مبنای آن قوه قضائیه موظف است طی سه ماه اقداماتی لازم برای «پیشگیری از جرایم در فضای مجازی» را انجام داده و زمینه «مقابله با نشر اطلاعات، اخبار و محتوای خلاف واقع» را فراهم کند.

نگاهی به وظیفه مسئولان درباره فضای مجازی

تبدیل جاده مرگ به جاده زندگی

جاده که پر خطر شد، به حال خودش رها نمی‌شود. مسدودسازی هم نمی‌کنند؛ بلکه عقلا و متخصصان حوزه بررسی کرده و برای اصلاح طراحی می‌کنند. اول نقاط حادثه‌خیز را شناسایی و اصلاح می‌کنند.

بعد نقاطی را که به خاطر بار ترافیکی، باعث فرسایش روان می‌شود، درست می‌کنند و بعد متناسب با حجم ترافیکی جاده، دوباند‌سازی می‌کنند و محور را اگر «جاده مرگ» هم نام گرفته باشد، به «مسیر زندگی» و جاده سلامت تبدیل می‌کنند.

فکر می‌کنم این نسخه‌ای است که در شاهراه‌های ارتباطی هم به جد مورد نظر قرار گیرد، یعنی همان طور که در برابر راه‌های ارتباطی زمینی حق نداریم بی‌تفاوت باشیم و به قاعده مسئولیت، ذمه ما زیر بار دین آسیبی است که مردم می‌بینند و حتی نسبت به گذرگاه حیوانات هم مسئولیت داریم، در حوزه ارتباطات هم این تکلیف وجود دارد و متناسب با کارکردی که دارد، طراحی می‌شود.

امروز که در حوزه فضای مجازی که به فرموده دقیق و ظریف رهبر معظم انقلاب اسلامی، فضای حقیقی شده است، مثل جاده‌ها مسئولیم و باید نسبت به نقاط حادثه‌خیز در هر مسیر آن چاره‌ای بیندیشیم.

هیچ مسئولی در کشور ما ، به تأکید می‌گویم، هیچ مسئول و دست اندر‌کار نه می‌تواند و نه حق دارد که از این گرانیگاه‌های پر مخاطره، چشم بپوشد.

قطعاً باید با برنامه و حساب شده به سلامت‌سازی این مسیرها اقدام کنند والا هر تردیدی که در ذهن فردی شکل بگیرد، گناهش در حساب آنان فهرست می‌شود؛ چنانکه در جاده‌ها، قطرات خون، به حساب متولیان غافل نوشته می‌شود.

باید وضعیت فضای مجازی را جدی گرفت. باید به ویروس‌های اخلاق‌سوزی که در این مسیر مثل کالای قاچاق جابه‌جا می‌شود، حساسیت داشت.

قطعاً این حساسیت و هوشیاری به معنای فیلتر کردن نیست که این اقدام در جهان وی‌پی‌ان‌ها، ره به جایی نمی‌برد و حتی اگر فیلترشکن‌ها هم نبودند، باز هم با محدودیت نمی‌شد مصونیت ایجاد کرد. باید به سمت مصونیت‌سازی فرهنگی و معرفتی رفت. یعنی همان طور که در مواجهه با مواد مخدر، هم مقابله سخت می‌شود و هم برنامه‌ریزی نرم و هوشیاری‌افزایی، در این جبهه هم به جد باید هر دو فرآیند را عملیاتی کرد تا به نتیجه رسید. قطعاً علما و فرهیختگان و صاحب نفسان و اهل قلم و بیان هم در این حوزه مأموریت حیاتی دارند.

باید با تنویر فضا، با تولید آگاهی، با ترسیم خط‌های روشن، با تبیین زندگی بایسته و صلاح‌مند، به اصلاح عملی جامعه کمک کنند و متولیان امر هم با طرح‌های دقیق و کنشگری هوشمند و فعال، راه بر هرزگویی و هرزنویسی و تبدیل فضای مجازی به بازار مکاره و مدلینگ و... ببندند. این همراهی ضریب موفقیت را قطعاً افزایش خواهد داد.

عباس محمدیان