روز سقوط دیکتاتور!

حوادث روزهای پایانی انقلاب اسلامی سریع‌تر از آن بود که بتوان برای آن شمارشگری گذاشت و حتی فهرستی برای آن تهیه کرد. در آن ایام در گوشه و کنار این سرزمین حوادث و رخدادهایی به وقوع پیوست که بسیاری از آنها تنها در خاطرات باقی ماند و هیچ گاه در دفتر و کتاب ثبت نشد!

حکومت پهلوی پس از فرار شاه و به روی کارآمدن دولت بختیار در شیب تند سقوط قرار گرفته بود. بختیار همچون دولت ازهاری و شریف امامی نه تنها کاری از پیش نبرد، بلکه به دلیل نبود شاه و در رأس قرار گرفتن شورای سلطنت، دیگر هیچ اعتباری در جامعه نداشت.

همین کافی بود تا ماشین انقلاب در سراشیبی پر سرعتی قرار گیرد و بازگشت امام(ره) به کشور نیز آخرین بخش این ماجرا باشد.

در این میان کار به روز پایانی بیست و دوم بهمن ماه کشیده شد! روزی که به طور رسمی رژیم 2500 ساله پهلوی از هم فرو پاشید و انقلاب اسلامی به بار نشست. در این روز حوادث بسیاری رخ داده است که برخی از مهم‌ترین آنها را چنین می‌توانیم بازخوانی کنیم:

   1  آخرین اطلاعیه فرمانداری نظامی تهران و حومه ساعت ۵ صبح روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ منتشر شد. در این اطلاعیه فرمانداری به کلیه یگان‌ها و عناصر انتظامی خود دستور داد که به یگان‌های مربوطه عقب‌نشینی کنند.

  2  نبرد شدید میان مردم و قوای نیروی هوایی از یک طرف و سربازان گارد شاهنشاهی از طرفی دیگر در داخل و اطراف پادگان دوشان تپه در شرق تهران که از دیروز آغاز شده بود، امروز باعث سنگربندی خیابانی توسط مردم شد. درگیری‌های دیروز و امروز در شرق تهران صدها کشته و مجروح به همراه داشت.

  3  اداره تسلیحات ارتش شاهنشاهی واقع در خیابان پیروزی (فرح‌آباد) به دست مردم افتاد. همچنین پادگان حشمتیه به دست مردم مسلح تصرف شد و فرمانده آن‌ـ سرهنگ ارمی‌ـ به دلیل صدور فرمان تیراندازی به طرف مردم، به قتل رسید.

  4‌  «شورای عالی ارتش» با صدور اطلاعیه‌ای بی‌ُطرفی خود را در «مناقشات سیاسی» اعلام کرد و از خواست ملت ایران پشتیبانی کرد. این بیانیه که برای اولین بار کلمه «شاهنشاهی» از عنوان آن حذف شده بود، ساعت ۲ بعد از ظهر از رادیو پخش شد. مردم، صدور این اطلاعیه را به عنوان فروریختن آخرین نقطه اتکای حکومت بختیار تلقی کردند.

  5  شاپور بختیار استعفا کرد. وی درباره علت استعفایش گفت: چون ارتش دیگر از وی پشتیبانی نمی‌کند مجبور به استعفا شده است.

  6  در پی صدور اطلاعیه «شورای عالی ارتش» امام خمینی(ره) در پیامی از مردم خواستند که مانع آشوب و هرج و مرج شوند. امام(ره) همچنین در پاسخ به استفتایء جمعی از افراد نیروهای مسلح درباره عدول از قسم قرآن درباره حفظ تاج و تخت رژیم سلطنتی، اعلام کردند: قسم برای حفظ قدرت طاغوتی صحیح نیست و مخالفت با آن واجب است و کسانی که به این نحو قسم خورده‌اند باید بر خلاف آن عمل کنند.

  7  ارتشبد قره‌باغی آخرین رئیس ستاد ارتش شاهنشاهی در ملاقات با مهدی بازرگان موافقت کرد که ارتش را از سطح شهر تهران فراخوانده و کنترل شهر را به دست «نهضت انقلابی» بسپارد.

  8  قرارگاه پلیس تهران واقع در ضلع غربی میدان امام خمینی (میدان سپه) به دست مردم افتاد.

  9  زندان اوین به دست مردم تسخیر شد و زندانیان آزاد شدند.

10 مردم مسلح در ساعت ۱۰ صبح حمله به زندان قصر را آغاز کردند و در ساعات بعد از ظهر موفق به تسخیر آن شدند. این حمله منجر به آزادسازی زندانیان شد.

11 امروز فرودگاه مهرآباد به دست مردم مسلح افتاد. مردم با همکاری کارکنان سازمان هواپیمایی کشوری کنترل فرودگاه را برعهده گرفتند.

12 سازمان رادیو تلویزیون ایران در خیابان جام جم به تصرف مردم در آمد و گردان زرهی که این سازمان را اشغال کرده بودند، عقب‌نشینی کرد.

13بسیاری از کلانتری‌های تهران امروز به تسخیر مردم درآمدند و پرسنل آنها خلع سلاح شدند.

14 سپهبد مهدی رحیمی، فرماندار نظامی تهران و رئیس سابق شهربانی شاهنشاهی توسط مردم شناسایی و دستگیر شد.

15 ساختمان نمایندگی رژیم صهیونیستی در خیابان فلسطین (کاخ) در ساعات ظهر به تصرف مردم درآمد. هیئت نمایندگی رژیم صهیونیستی پیش از این ساختمان مزبور را ترک کرده بودند.

16 ساختمان نخست‌وزیری، ساختمان مجلس شورای ملی، ساختمان کمیته مشترک ضد خرابکاری و اکثر پادگان‌های ارتش واقع در نقاط مختلف تهران به تصرف مردم درآمد.

17 کانال ۲ تلویزیون طی پیامی از مردم خواست سلاح‌هایی را که از پادگان‌ها و کلانتری‌ها به دست آورده‌اند تحویل دهند. در این پیام مراکز تحویل نیز ذکر شده بود.

18 تعدادی از عوامل رژیم پهلوی که از چند ماه قبل به منظور فرونشاندن اعتراضات مردمی توسط این رژیم دستگیر و در زندان جمشیدیه نگهداری می شدند، به بازداشتگاه ستاد انقلاب منتقل شدند.

19 دولت موقت در اطلاعیه‌ای تاأکید کرد اسناد و مدارک ساواک در ساختمان مرکزی آن واقع در خیابان پاسداران (سلطنت‌آباد) باید حفظ شود. در این اطلاعیه از مردم خواسته شده بود در مراقبت از اسناد کوشش کنند.

20 نام «میدان ژاله» به «میدان شهدا» تغییر یافت. این تغییر از سوی کارکنان شهرداری مرکز که در محل میدان حاضر شده بودند، صورت گرفت. میدان ژاله در ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ صحنه کشتار بی‌رحمانه مردم توسط سربازان حکومت نظامی شاه بود.

21 امروز جواد سعید آخرین رئیس مجلس شورای ملی در ملاقات با امام خمینی(ره) انحلال مجلس را اعلام کرد.

22 مهدی بازرگان نخست‌وزیر دولت موقت در اولین پیامی تلویزیونی خود ضمن تشکر از مردم، از آنان خواست مهلت دهند تا دولت با فرصت، بصیرت و عدالت امور مملکت را به جریان صحیح بیندازد.

وی در این پیام گفت: در آشفتگی و هرج و مرج نه تنها کارها سر و سامان پیدا نمی‌کند، بلکه خدای ناکرده بدتر از گذشته و مصیبت‌بار خواهد شد.