خبرگزاری آناتولی به نقل از یک مقام مسئول در پنتاگون اعلام کرد که واشنگتن رسما به آنکارا ابلاغ کرده است که آن را از برنامه چند ملیتی تولید جنگنده پیشرفته اف-۳۵، کنار گذاشته است.
این خبر در حالی منتشر شده است که سال ۲۰۱۹ اعلام شده بود، آمریکا ترکیه را از این برنامه به دلیل خرید سامانه دفاع موشکی اس-۴۰۰ از روسیه کنار گذاشته است و تحویل این جنگنده‌ها به آنکارا و آموزش خلبانان آن را به تعلیق درآورد.
این مقام مسئول در پنتاگون بدون اشاره به نحوه ابلاغ این پیام رسمی به آنکارا از سوی پنتاگون تنها اعلام کرد که این امر به آنکارا رسما ابلاغ و تاکید شده است که توافق مشترک امضا شده در سال ۲۰۰۷ در این خصوص، فسخ شده است و یادداشت تفاهم جدیدی امضا شده که ترکیه را شامل نمی‌شود.
پایگاه خبری «العربی الجدید» با انتشار ترجمه عربی خبر به نقل از این مقام پنتاگون نوشت: ایالات متحده، هشت شریک دیگر در این برنامه را در جریان این موضوع قرار داده و تاکید کرده که برنامه تولید این جنگنده‌ها شامل حال کشور جدیدی نخواهد شد و کشور دیگری جایگزین ترکیه در این برنامه نخواهد شد.
پیشتر برخی رسانه‌ها از توافق یونان با آمریکا برای خرید جنگنده‌های پیشرفته اف-۳۵ و احتمال انتقال تجهیزات ناتو در ترکیه به جزیره «کرت » در یونان خبر داده بودند.
وبگاه «جوئیش پرس» مدعی شده بود که دولت آمریکا قصد دارد شش فروند از جنگنده‌های اف-۳۵ که ترکیه پیشتر سفارش داده بود را به یونان بفروشد. آمریکا از ارسال این جنگنده‌های پیشرفته به ترکیه به دلیل خرید سامانه اس-۴۰۰ از روسیه صرف نظر کرد. روزنامه یونانی«استیا» نیز نوشته بود که «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا و همتای یونانی‌اش در پشت درهای بسته در زمینه خرید ۲۰ فروند اف-۳۵ به توافق رسیدند به نوشته این روزنامه، قراراست ۶ فروند نخست از این ۲۰ فروند به زودی به یونان ارسال شود.
ترکیه در کنار، ایالات متحده، انگلیس، کانادا، دانمارک، استرالیا، ایتالیا، هلند، نروژ در این برنامه شرکت داشت و بر اساس این قرارداد، هر کدام از این نه کشوری که در ساخت این جنگنده مشارکت دارند، قطعاتی را می‌سازند که در نهایت در سه نقطه جهان این قطعات کنترل شده و سر هم می‌شوند و به جز ایالات متحده، دو خط تولید دیگر در ایتالیا و ژاپن هستند.
ترکیه خواستار خرید ۱۰۰ فروند جنگنده پیشرفته اف-۳۵ شده بود. نخستین جنگنده‌ها در سال ۲۰۱۸ به ترکیه تحویل شد و خلبانان ترکیه تحت آموزش قرار گرفتند و سپس، پنج فروند دیگر از این جنگنده به ترکیه تحویل شد اما تصمیم آنکارا مبنی بر خرید سامانه پدافندی اس ۴۰۰ از روسیه، موجب شد که طرف آمریکایی از تحویل این جنگنده‌ها به آنکارا خودداری کند و خلبانان ترکیه را از برنامه آموزش برای پرواز این نوع جنگنده خارج کرد.
این در حالی است که ترکیه بیش از یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون دلار برای این جنگنده‌های نسل پنجمی پرداخت کرده است و به همین دلیل به یک شرکت حقوقی بین‌المللی وکالت داده تا علیه طرف آمریکایی شکایت کند. در عین حال پیشنهاد تشکیل یک کمیته فنی برای بررسی مشکلات و خطرات مربوط به خرید سامانه اس 400 از روسیه برای این جنگنده‌ها با طرف آمریکایی را ارائه کرده است.
آمریکا مدعی است که سامانه اس-۴۰۰ خطری علیه جنگنده نسل پنجم «اف-۳۵» است. مقامات آمریکایی بر این باورند که این سامانه احتمالا آسیب پذیری این جنگنده‌ها را شناسایی کرده و این اطلاعات به مسکو انتقال داده می‌شوند. این در حالی است که ترکیه و روسیه این سناریو را رد کرده‌اند.
