پیشروی خزنده طالبان

گروه طالبان طی چند وقت اخیر پیشروی‌های میدانی گسترده‌ای در شمال افغانستان داشته است. این گروه قبلاً در مناطق جنوبی یک سری عملیات نظامی در هلمند و قندهار انجام داد که موفقیت چندانی کسب نکرد.

گزاره‌های خبری: 1- نیروهای طالبان تا حدود زیادی از قوم پشتون تشکیل شده‌اند و شمال افغانستان ازنظر جمعیتی، از ساکنان تاجیک، ازبک (اوزبیک) و هزاره تشکیل شده است و حضور جمعیت پشتون در این مناطق به نسبت کمتر است. 2- طالبان طی چند سال گذشته توانسته افراد زیادی را از ازبک‌ها به گروه خود جذب کند و از حالت یکدستی که فقط متعلق به یک قوم باشد، خود را خارج کرده است. یکی از دلایل موفقیت عملیات‌های اخیر در مناطق شمالی همین عامل است. 3- راهبرد طالبان در مقطع فعلی، راهبرد «جنگ و گفتگو» است؛ یعنی از طریق پیروزی در عرصه میدانی، به دنبال کسب دستاوردهای بیشتر در عرصه سیاسی و مذاکرات است. به همین منظور طالبان عملیات‌های خود را در یک جبهه متمرکز نکرده و در جبهه‌های مختلف وارد درگیری و تصرف مناطق شده است. 4- به دلیل تهدیدات طالبان، دولت مرکزی تمرکز خود را بر روی مناطق مرکزی، شرقی و جنوبی افغانستان قرار داده بود و مناطق شمالی از این شمولیت خارج شده بودند و همین سیاست، منجر به ایجاد خلأهای امنیتی در این مناطق شد. البته برخی نارضایتی‌های محلی از شرایط موجود نیز مزید بر علت بودند و با به وجود آمدن خلأهای امنیتی از سوی دولت مرکزی، شرایط برای موفقیت‌های نظامی طالبان مهیا شد.

گزاره نهایی: طی چند سال گذشته ایجاد یک دوگانگی بین اشرف غنی و عبدالله عبدالله، با یک سازوکار اجرایی ناقص توسط کشورهایی همچون آمریکا، شرایط را برای خلأهای امنیتی و تصمیمات دوگانه در افغانستان به وجود آورده است. در کنار این مسئله، بر اساس توافق صلح قطر (اسفند ۹۸) باید نیروهای آمریکایی در یک بازه زمانی تعیین‌شده از افغانستان خارج می‌شدند، اما این اتفاق رخ نداد و به همین دلیل طالبان دست به حملات جدیدی زد؛ اما دولت بایدن اعلام کرد که نیروهای خود را از افغانستان خارج خواهد کرد و با این روش به دنبال کاهش عملیات طالبان بود. از سوی دیگر تحرکات نظامی طالبان این گزاره را برای آمریکا فراهم کرده که ادعا کند در صورت خروج از این کشور، طالبان قدرت را در دست خواهد گرفت. البته آمریکایی‌ها به دنبال ایجاد یک دوگانگی مخرب بر اساس رویکرد جنگ- صلح هستند تا از این طریق با ایجاد ناامنی گسترده در افغانستان، شرایط را برای توافق مطلوب مورد نظر خود فراهم کنند؛ توافقی که بیش از همه منافع آمریکا در آن دخیل است تا مردم افغانستان.