جدال با خشکسالی

گفته می‎شود، در حال تجربه بزرگ‌ترین خشکسالی 50 سال گذشته هستیم، البته این تجربه از نوع تجربه‎های جهانی است. بگذریم که می‎توان در کنار خشکسالی، آتش‌‌سوزی جنگل‌های جهان و سیل‎های سهمگین در غرب و شرق عالم در کشاکش درگیری جهانی با ویروس کرونا را نشانه‎هایی از عذاب الهی، نشانه‎های آخرالزمانی یا ابتلائاتی برای آزمون مردم جهان دید. با این اوصاف، نباید سال 1398 را فراموش کرد، سالی که فروردین ماه و اسفند ماه قبل از آن آنچنان آب از آسمان به زمین آمد که به اذعان کارشناسان اگر سدهای بالادست استان خوزستان وجود نداشت، سیلی عظیم در منطقه‌ای به وسعت استان خوزستان، کشور کویت و نیمی از جنوب عراق در انتظار مردم بود و صد البته یاد سیدالشهدای مدافعان حرم در ماجرای کمک یک ماهه به مردم خوزستان در جریان آبگرفتگی استان خوزستان را نباید فراموش کرد. این مقدمه گفته شد تا در ادامه این گزارش از محتوای آن استفاده لازم شود.

دو سه هفته قبل بود که شدت خشکسالی در استان خوزستان در کنار کم بارشی سال آبی با برنامه‌ریزی‎های دشمنان انقلاب به خصوص رژیم سعودی، آمریکا و رژیم صهیونیستی در استان خوزستان (تمرکز بر ایجاد هسته‌ های تکفیری و تقویت و توسعه جنبش الاحوازیه) همراهی لازم را کرد و اوضاع خوزستان در بحران کم آبی آب‌خیزترین استان کشور بحرانی‎تر از هر روز دیگر شد. حال نمی‎توان بی‎کفایتی برخی مسئولان دولتی را در ماجرای استان خوزستان هم نادیده گرفت، همانطور که رهبر معظم انقلاب هم به این موضوع تأکید داشتند و مثال سیلاب‎ها، فاضلاب اهواز و... را هم زدند. البته بماند که ممکن است برخی مسئولان تقصیر را گردن کرونا و حوادث طبیعی بیندازند و از سهم مدیریتی خود در این ماجراها سخن نگویند؛ البته دستگاه قضا موظف به برخورد با کم‌کاری‎ها هم شده است. خبرهایی از تلف شدن گاومیش‏های عشایر عرب حاشیه هورالعظیم به دلیل خشکسالی می‎رسید و نبود آب شرب و آب خانگی در منازل روستانشینان دشت آزادگان شاید دردآورترین خبر از محرومیت مردم کشور بعد از انقلاب اسلامی بود. در استانی که بخش زیادی از درآمد نفت، کشاورزی و نیز منابع آب کشور در آن است. در همین اوضاع موج پنجم کرونا کشور را فرا گرفته و نهادهای انقلابی از سپاه و بسیج، بنیاد برکت و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) و بنیاد مستضعفان و ارتش همه و همه وارد میدان شده‎اند و میدان‎دار اصلی در اینجا همچون گذشته سپاه و بسیج است. باز هم مشکل‌گشای مسئله حضور بازوی قدرتمند انقلاب در صحنه رفع مشکل و تهدید است، مشکل گشایی ‎ای که در سلاح و کار امنیتی ریشه ندارد و سپاه با سه پرده وارد کارزار آن شده است.

پرده اول؛ آب‌رسانی اضطراری

اولین اقدام عاجل رساندن آب با امکانات متحرک به مردم منطقه است. بر این اساس علاوه بر استعداد و امکانات سپاه در استان خوزستان، از ظرفیت سایر سپاه‏های استانی و دیگر رده‌های سپاه با دستور فرمانده کل سپاه و فرماندهان ارشد سپاه استفاده شد. سردار خادم سیدالشهدا فرمانده قرارگاه کربلای استان خوزستان و ارشد سپاه در استان در این خصوص از حضور کاروان تانکرهای اعزامی سپاه در استان خوزستان خبر داد که بخشی وارد استان شده و بخشی هم در راه استان است. وی مأموریت آب‌رسانی به مردم روستاهای استان را تا زمان برقراری آب لوله‌کشی اعلام کرد. اقدام بعدی استفاده از ظرفیت شبکه مردمی بسیج به دو منظور ساماندهی کمک‎های مردمی نقدی یا بسته‎های آب معدنی و دیگری سازماندهی گروه‎های جهادی برای اقدامات مهندسی و ایجاد زیر شبکه‎های آب‌رسانی در روستاهاست. سردار خادم سیدالشهداء و سردار شاهوارپور، فرمانده سپاه ولی‌عصر استان خوزستان گزارش‎های خوبی از بسیج تمام امکانات سپاه استان و گسیل امکانات سپاه از استان‎های مختلف برای رفع این معضل ارائه می‎کنند، عزم جدی همانند دوران دفاع مقدس برای رفع مشکل جزم شده، البته نمی‎توان جلسه حضوری فرمانده کل سپاه با فرماندهان سپاه‎های استانی را در هماهنگ‎سازی این امر نادیده گرفت. سفر فرمانده کل سپاه هم به خوزستان هم به تسریع در حل مشکلات کمک خواهد کرد. مردم تشنه روستاهای خوزستان نیروهای سپاه و بسیج و سایر نهادهای خدمت‌رسان را دیدند که با تمام امکانات موجود اقدام به آب‌رسانی به مردم تشنه پرآب‎ترین استان کشور می‌کنند. تدبیر سپاه برای ایجاد منبع‌های ثابت در روستاها هم کمک شایانی به افزایش سرعت عملیات آب‌رسانی در این روستاها کرد.

پرده دوم؛ شبکه مردمی و جهادی

اما این همه ماجرای امداد سپاه و بسیج و سایر نهادهای انقلابی نبود و نیست؛ چراکه در کنار تانکرهای فراوان و مخازن ثابتی‎ که در روستاها نصب شده، پس از سال‎ها انگار قرار است با همت گروه‎های جهادی و البته مجبور شدن مسئولان مربوطه استانی و همراهی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) و سپاه و ارتش ماجرای لوله‌کشی آب شرب روستاهای استان خوزستان در کمتر از یک سال حل شود. ظاهراً آبفای استان خوزستان از اختصاص منابع لازم خبر می‌دهد. نیروهای مهندسی سپاه استانی و گروه‎های جهادی با تمام توان مشغول کار هستند، آن هم در گرمای طاقت‎ فرسای خوزستان تا خطوط لوله به روستاها برسد و زیر شبکه‌های توزیع که بخش فراموش شده ایجاد سدها در استان بوده، حل شود؛ اما همه ناراحتی اینجاست که رهبر معظم انقلاب جمعه گذشته فرمودند که اگر به فرامین و رهنمودهای ایشان در زمینه حل مشکلات خوزستان همان موقع عمل می‎شد، کار به اینجا نمی‎رسید که مردم خوزستان چنین اعتراضات بحقی کنند و حالا باید منتظر ماند و دید آیا قاضی‌القضات به مسئله ورود خواهد کرد و از آنهایی که کار نکردند هم حساب خواهد کشید؟ در این میان بچه‎های سپاه و نیروهای داوطلب و گروه‎های جهادی مختلف از جای جای کشور دست به کار شده‌اند و در کنار تانکرهای آب، کامیون‌‌‌‌های حامل لوله می‎رسد و ماشین‌های راهسازی مشغول کار هستند، تا کار لوله‌کشی آب تا روستاها هرچه سریع‌تر تکمیل شود. 

پرده سوم؛ دانش و فناوری

خب تا اینجای کار نیروهای انقلابی که در رأس آنها سپاه و بسیج جلودار کار بودند، در منطقه به شدت فعال هستند. اما همه مشکلات با این فعالیت‌ها حل نمی‎شود و باید ریشه‎ای‌تر فکر کرد. رهبر فرزانه انقلاب بار دیگر روی مسئله فاضلاب اهواز تأکید کردند و کارهای نشده‎ای که از نگاه نگارنده همراستا با همان جریانی که گروه‎های تکفیری و جدایی‌طلب را در خوزستان تقویت می‏کند، اقدام به ناراضی‌سازی مردم کردند، همه نشان می‎دهد این کارها همگی یک مسکن است و دولت انقلابی سیزدهم باید به شکل انقلابی در مسئله خوزستان ورود کند.

با جدی شدن مسئله آب در کشور فرزندان انقلاب در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به ویژه دانشمندان این نهاد با احساس وظیفه در مسئله، فعالیت‎های تحقیقاتی و پژوهشی و دانشی در این حوزه را به‌صورت جدی دنبال کرده‌اند و دستاوردهای فراوانی در این حوزه کسب شده است که با فراگیر شدن چنین دستاوردهایی عمده مسئله آب، به جز آن قسمتی که باید نگاه به آسمان باشد برای نزول برکات، حل خواهد شد. در ابتدای گزارش مسئله سیل و سد و خشکسالی و سد مطرح شد. به نظر می‌آید مقصر جلوه دادن سد تنها راه فرار مسئولان مربوطه است.

مشکل آب در خوزستان مشکل مدیریتی است، بله اما راه حلش را باید در فناوری‎های نوین جست‌وجو کرد. بخش زیادی از استان در جنوب با آب‎های خلیج‌فارس ساحل گستره دارد، اما جالب اینکه برای انتقال آب به کویر مرکزی ایران به منظور بهره بردن صنایع بزرگ در استان‎ها مانند یزد و اصفهان و... که همگی در مسیر رودخانه زاینده‌رود که سرچشمه‎های آن نزدیک به سرچشمه‎های رودخانه‎های بزرگ جاری در استان خوزستان است، قرار دارد و به راحتی می‌توان با استفاده از شیب ارتفاعات زاگرس و بدون صرف انرژی زیاد آب را از سرچشمه‎های زاگرس به کویر مرکزی ایران برد و به جای شیرین‌سازی و انتقال آب دریا با خط لوله‌های هزار کیلومتری به کویر مرکزی ایران این شیرین‌سازی در استان خوزستان صورت بگیرد و آب شیرین‌سازی شده اگر هم به اهواز برسد تنها 150 کیلومتر خط لوله نیاز دارد. البته از مزیت‌های این شیرین‌سازی آب می‎توان به تولید برق در نیروگاه‎های سیکل ترکیبی در کنار تولید آب شیرین هم اشاره کرد.

اما نقش سپاه در این میان در حوزه دانش‎های نوین یکی استفاده از متخصصان قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء(ص) است و دیگری استفاده از دانش تخصصی دانشگاه جامع امام حسین(ع) است؛ برای نمونه ایجاد خط تولید دستگاه‎های فیلتراسیون آب فاضلاب به شکلی که این آب با سرعت قابلیت شرب دوباره پیدا کند، یا دستگاه‎هایی که از رطوبت هوا آب شرب سالم تولید کنند، آن‎هم در استانی که در برخی روزهای سال روطوبت هوای آن در شهرهایی چون آبادان و اهواز به 90 درصد می‌رسد، از جمله این دستگاه‌هاست که به مرحله طراحی و ساخت و پیش تولید صنعتی رسیده است. همچنین استفاده از آب‌شیرین‌کن‎های خورشیدی و بسیاری دیگر از فناوری‎های روز شیرین‌سازی آب دریا برای این منظور بسیار مغتنم است. در یک بررسی علمی در زمینه شیرین‎سازی آب خلیج‌فارس مربوط به دو سال گذشته معلوم شد که کشورهای حاشیه خلیج‌فارس حدود 22 میلیون لیتر ظرفیت آب‌شیرین‌کن در سواحل این دریا ایجاد کرده‎اند که سهم ایران از این آب شیرین‌کن‎ها خیلی پایین و ناچیز و شاید تنها مربوط به تولید آب نیروگاه اتمی بوشهر باشد که همان به اذعان رئیس سازمان انرژی اتمی قابلیت تأمین آب استان بوشهر را دارد؛ اما انگار کارشکنی‎هایی در وزارت نیرو برای استفاده نکردن از این امکان وجود دارد. فناوری‌های بومی در زمینه تولید آب شیرین با انرژی خورشیدی با ظرفیت دو هزار لیتر در روز ثبت شده است. اما نکته امیدوارکننده دیگری که این چند روز دیده شد همت رئیس‌جمهور جدید برای حل مشکل خوزستان بود، همتی که با تعیین استاندار ویژه که عضو هیئت دولت است، جدی بودن آن نشان داده شد. حال باید دید آیا خوزستان پر گرد و غبار، خوزستان پر از سیلاب و آب گرفته و خوزستان پر رنج از کمبود آب باز هم تکرار خواهد شد یا نه؟