پزشکان سپاه  اول باید پاسدار باشند، بعد پزشک

اول شهریور ماه در تقویم یادها و نام‌ها همزمان با تولد ابوعلی حسین‌بن‌عبدالله بن سینا از مفاخر جهانی شیعه، ایران و جهان اسلام مزین به نام «پزشک» شده است. از دو منظر یکی دفاع زیستی در مقابل کرونا و دیگری پاسداری از انقلاب در کسوت پزشکی این بار به سراغ پزشکان پاسدار رفتیم و با سردار احمد عبداللهی سخن گفتیم. دکتر عبداللهی هم اکنون هدایت امر دفاع زیستی و سلامت و آموزش پزشکی در سپاه را عهده‌دار است. سردار عبداللهی با آغوش باز پذیرای ما در این گفت‌وگو بود. البته این بار ما روز پزشک را به ایشان تبریک گفتیم و ایشان هم روز خبرنگار را، چرا که در مابین این رویداد توفیق ملاقات پیدا کردیم. آنچه در ادامه می‎خوانید بخش‌هایی از گفت‎وگوی ما با سردار احمد عبداللهی‌قمی، معاون سلامت، آموزش پزشکی و دفاع زیستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.

سردار در ابتدا خلاصه‌ای از ماجرای دفاع زیستی سپاه در مقابل کرونا بفرمایید.

همانطور که از ابتدا گفته می‌شد استکبار جهانی آمریکا با دستکاری کردن ژنوم ویروس کرونا به عنوان یک تهدید زیستی و ایجاد تغییرات در قدرت بیماری‌زایی و سرعت انتقال آن در آزمایشگاه‌هایی با سطح ایمنی سه و چهار BSL3 و BSL4 (Bio safty level 3&4) که تعداد بیست و پنج آزمایشگاه در اطراف کشور ما و شرق آسیا دارد و به طور عمد یا سهو آن را منتشر کرد و تقریباً همه کشورهای دنیا را وارد مخاطرات بسیاری کرد. درباره نحوه انتشار هم به ظاهر عمدی نبوده؛ اما ما معتقدیم این دست‌پرورده آزمایشگاه‌های سطح سه و چهار آمریکاست. داده‌ها هم همین را می‌گوید تا جایی که آقای بیل‌ گیتس پیش از ده سال قبل خبر ساخت این ویروس را به طور تلویحی داده بود و رئیس‌جمهور اسبق آمریکا، آقای اوباما هم از آمدن این بیماری خبر داده بود. تحقیقات دولتمردان آمریکا و شکایت‌هایی که چین از آمریکا کرد و اسناد و ادعاها و اسنادی که در این خصوص داشت و ادعاهای روسیه درباره نحوه ساخت و انتشار این ویروس در آزمایشگاه‌های سطح سه و چهار آمریکا دقیقاً مؤید همین فرضیه بود که تقریباً امروز به اثبات رسیده است.  ما هم مانند همه کشورهای جهان با این معضل روبه‌رو شدیم و بیش از یک سال و نیم است که درگیر این همه‌گیری جهانی یا به عبارتی پاندمی هستیم و در همین راستا تمام امکانات و تجهیزات و توانایی‎های خود را در خدمت کشور برای مقابله با این ویروس قرار دادیم. می‎دانید که بیمارستان بقیه‌الله سپاه اولین بیمار کرونایی را شناسایی کرد و بعد از اینکه فرد مربوطه در چند بیمارستان دیگر برای درمان پاسخی نگرفت، در نهایت به واسطه بالا بودن سطح علمی و خدماتی بیمارستان بقیه‌الله به این بیمارستان ارجاع داده شد و بلافاصله پس از بستری شدن بیمار مذکور در بیمارستان ابتلا به بیماری کرونایی وی شناسایی شد. سپس بیمارستان‌های مختلف سپاه در خدمت بیماران مبتلا به کرونا قرار گرفت و تقریبا تلاش‌ها و مجاهدت‌های فراوانی همراه با ایثار و فداکاری و از خودگذشتگی پزشکان و پرستاران و سایر کادر درمان بود که به مدد هموطنان عزیزمان شتافتند که همین جا جا دارد مراتب قدردانی و تشکر صمیمانه‌ای را به نمایندگی از طرف سردار فرمانده محترم کل سپاه به آنان اعلام کرد و خودم دستبوس و سپاسگزار قلبی همه تلاش‌های مجاهدانه آنها باشم و به روح بلند نوزده شهید سلامت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که جان خود را تقدیم انقلاب و نظام اسلامی و مردم غیور و شهیدپرور کشور نمودند درود بفرستم و برای آنان علو درجات و برای خانواده محترم‌شان صبر جمیل و اجرجزیل از درگاه خداوند متعال مسئلت می‌کنم. پس از آنکه به فرمان مقام معظم فرماندهی کل قوا قرارگاه بهداشتی و درمان حضرت امام رضا(ع) در نیروهای مسلح تشکیل‌ شد، در سطح ستاد کل نیروهای مسلح و در سطح ستاد فرماندهی کل سپاه وظایفی برای ما تعریف شد که همگی را سعی کردیم به نحو احسن انجام دهیم. تمامی این اقدامات بر اساس تأمین نیازمندی‌های حوزه سلامت کشورمبتنی بر درخواست‎هایی بود که وزارت بهداشت از سپاه و نیروهای مسلح داشت و البته بخشی از کارها فراتر از درخواست‌های وزارت بهداشت و برای کمک به مردم عزیز بود. در مجموعه قرارگاه بهداشتی و درمانی امام رضا(ع) سپاه به فرماندهی سردار سلامی فرمانده محترم کل سپاه در جلسات ارتباط تصویری با فرماندهان نیروها و سپاه‌های استانی و رده‌ها برای انجام وظایف خود در این مسئله هماهنگی‌های لازم صورت می‌گرفت، مأموریت‌های متناسب داده می‌شد و گزارش‌های اقدامات وضعیت استان‌ها و مشکلات و معضلات و نیازهای آنها به بحث و تبادل نظر پرداخته می‌شد. این‌گونه بود که تمام ظرفیت‌های بهداشتی و درمانی سپاه اعم از دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله، وهمه بیمارستان‌های ثابت و سیار ما و همه درمانگاه‌ها در سراسر کشور، ظرفیت مردمی بسیج و بسیج جامعه پزشکی و سایر مراکز درمانی و هر آنچه در این حوزه داشتیم از جمله حمایت‍های بی‌دریغ معاون محترم هماهنگ‌کننده سپاه و همچنین بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و حمایت‌های همه معاونت‌ها به ویژه معاونت آماد و پشتیبانی و نیز معاونت‌های عملیات اطلاعات مرفوک نیروی انسانی فرهنگی، روابط عمومی و همه معاونت‌ها و سایر بخش‌ها در موج‌های مختلف در مقابله با کرونا برابر درخواست وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی کشور و دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور قرار می‌گرفت و امروز هم که در موج سهمگین این بیماری یعنی پیک پنجم آن هستیم، بیشترین همکاری را با وزارت بهداشت و درمان برای مقابله با کرونا داریم. نکته قابل توجهی که در این میان وجود دارد و به نظر بنده مهم است و نباید به سادگی از کنار آن بگذریم، کیفیت و کمیت خدمات درمانی است که به بیماران کرونایی درمراکز درمانی سپاه به بیماران ارائه شده است. به عبارت دیگر به اذعان مسئولان وزارت بهداشت و درمان، یکی از بهترین خدمات‌رسانی‌ها را در کشور در مقایسه با سایرین حتی مراکز درمانی دانشگاهی کشور، مراکز درمانی سپاه داشته است.

  منظور شما از این خدمات چیست، خدمات کمی بوده است یا کیفی؟

منظورم اظهارات مسئولانه وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی کشور اعم از وزیر محترم بهداشت و درمان آقای دکتر نمکی و همچنین معاون درمان وزارتخانه آقای دکتر جان‌بابایی درجلسات مختلف است. این عزیزان بارها بر بالا بودن کیفیت و کمیت خدمات به بیماران کرونایی در مراکز درمانی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و اظهار رضایتمندی از سطح مراقبت بالای بیماران (care) کرونایی تأکید کردند، چه در بخش بیمارستانی مثلاً در بیمارستان حضرت بقیه‌الله بهترین خدمات خرسندساز چه از نظر کیفیت خدمات و چه از نظر کمیت برای بیماران کرونایی در سطح کشور ارائه شده است؛ به گونه‌ای که با اختلاف بسیار زیاد با بیمارستان‌های دانشگاهی کشور سطح مراقبت (care) به بیماران کرونایی ارائه کرده است؛ همچنین سایر بیمارستان‌های سپاه و در سایر حوزه‌های خدمات بهداشتی و درمانی در این حوزه، از شرایط مطلوب برخوردار هستیم، به صورتی که ما توانستیم در شاخص‌های مختلف حوزه سلامت از جمله میزان مرگ و میر در بیمارستان‌های سپاه در مقایسه با سایر بیمارستان‌های کشور به میزان محسوسی در میزان مرگ و میر ناشی از کرونا در بیماران بستری شده کاهش داشته باشیم که مجاهدت کادر درمان سپاه به علاوه تحقیقات و پژوهش‌ها در این مسیر مؤثر بود.  علاوه بر مباحث بستری و درمان امروز هم سپاه و بسیج در امر واکسیناسیون سراسری همه ظرفیت‌های خود را آماده کرده و تاکنون بنابر نیاز وزارت بهداشت اقدام به افتتاح مراکز تزریق واکسن کرده‌ایم؛ البته وزارت بهداشت تا کنون از بخشی از ظرفیت‌های اعلامی ما استفاده کرده و برخی از مراکزی که ما به وزارت بهداشت برای انجام تزریق واکسن معرفی کرده‌ایم، هنوز استفاده نشده است. تأمین کادر اجرایی و درمانی همه این مراکز هم با خود سپاه است و به عنوان مراکز تجمعی است نه مشارکتی. البته بسیج در بخشی از مراکز به صورت مشارکتی کمک می‌کند؛ اما عمده مراکز واکسیناسیون تجمیعی است و همه کادر درمان و اجرایی را خودمان تأمین می‌کنیم.

  مراکز واکسیناسیون مهمی که در تهران دارید، چه وضعیتی دارد؟

تهران به واسطه حجم بالای افراد ساکن آن در کشور اهمیت ویژه‌ای دارد؛ از این رو ما آمادگی خود را برای ایجاد مراکز متعدد اعلام کردیم. البته هنوز چند مجموعه ما مانند مجموعه شهید صنیع خانی در غرب تهران که بسیار بزرگ و مناسب است، مورد موافقت وزارت بهداشت قرار نگرفته؛ ولی ما در ورزشگاه تختی با همکاری بهداری رزمی نیروی زمینی، در ورزشگاه آزادی با همکاری سپاه تهران، در نمایشگاه بین‌المللی با همکاری دانشگاه بقیه‌الله سه مرکز مهم واکسیناسیون تهران و کشور را دایر کردیم. مراکز دیگری هم با همت حوزه‌های مقاومت بسیج و سایر رده‌ها در تهران دایر شده که تأمین واکسن از طرف وزارت بهداشت متمرکز انجام می‌شود، اما کادر اجرایی و درمانی از سوی خود ما تأمین شده و اگر مراجعه کنید نسبت به سایر مراکز با ابراز خرسندی مراجعه‌کنندگان مواجه می‌شوید؛ چرا که هم در مدیریت و هم در خدمات سعی شده است کاری در خور شأن مردم در این مراکز انجام شود.

  دانشگاه بقیه‌الله به تازگی اعلام کرده است، مرحله اول کارآزمایی بالینی واکسن «نورا» با موفقیت بالا به پایان رسیده است، آیا سپاه واکسن دیگری هم برای کرونا در دست پژوهش دارد؟

بله، واکسن نورا یکی از اولین واکسن‌هایی بود که پروژه آن در کشور شروع شد و در مقابل مطالعات و آزمون‌های بسیار سخت سازمان غذا و دارو قرار گرفت و از این آزمون‌ها موفق بیرون آمد، البته از دیدگاه ما در کنار این سختگیری کمی هم تأخیر از سوی وزارت بهداشت برای تأیید مراحل وجود داشت که اگر تأخیرها نبود، الآن واکسن به صورت انبوه تولید شده بود و در دسترس بود و بخشی از مشکلات کشور برای تأمین واکسن حل شده بود. نکته مهمی که باید بگویم، این است که بنابر اذعان مسئولان وزارت بهداشت، واکسن نورا مؤثرترین واکسن کرونای موجود از میان واکسن‌های داخلی و خارجی است. البته دانشگاه بقیه‌الله پروژه دیگری را شروع کرده که فعلا صحبتی از آن نشده است؛ چون هنوز به نتایج لازم نرسیده است؛ اما مجموعه دانشگاه بقیه‌الله علاوه بر واکسن، پروژه‌های خوبی برای درمان هم شروع کرده که بخشی از این پروژه‌ها اجرا شده و نتایج خوبی هم داشته است؛ مانند پلاسما درمانی و بستری موقت که بیمارستان بقیه‌الله به جهت اینکه پیشتاز این امر در کشور است هم اکنون یک چهارم بستری موقت کشور را انجام می‌دهد که در این بحث بستری موقت فرد به صورت روزانه در حد دو تا سه ساعت مراجعه کرده، خدمات بستری و تزریق و سرم را که در منزل امکانش نیست، دریافت کرده و بعد برای ادامه بستری به منزل مراجعه می‌کند. البته با توجه به موج پنجم کرونا بیمارستان بقیه‌الله تخت‌های جدید بستری زیادی اضافه کرده  و حتی نمازخانه بیمارستان هم برای بستری در نظر گرفته شده است. کارهای تحقیقاتی خوبی هم در حوزه داروهای گیاهی و سایر روش‌ها در دانشگاه بقیه‌الله در حال پیگیری است.

  گفته می‎شود دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله ذیل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است، در کنار این مراکز بهداشتی و درمانی سپاه از جمله بیمارستان‎های بهداری نیروها هم اعتباربخشی علمی خود را از غیر از دانشگاه بقیه‌الله می‎گیرند، اما به تازگی اقداماتی برای رفع این مسئله شده است، در این باره توضیح دهید.

بله این ایده که تمام مراکز بهداشتی و درمانی سپاه در حوزه اعتباربخشی و علمی ذیل دانشگاه بقیه‌الله قرار بگیرند مطرح است، اما ابتدا باید پیگیر تبدیل دانشگاه بقیه‌الله به یک دانشگاه مستقل متناظر با دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی باشیم که پیگیر این مسئله هستیم. اگر این محقق شد در مرحله بعد اعتباربخشی علمی را هم از دانشگاه بقیه‌الله کسب کنند و ذیل همان رده و نیرو اداره شوند که ما پیگیر تحقق این موضوع هستیم و رایزنی‌ها و گردش کارها صورت گرفته است. دانشگاه بقیه‌الله ظرفیت این موضوع را دارد و امروز تعداد زیادی از نخبگان مدیریت بهداشت و درمان و حوزه علوم پزشکی پرورش‌یافتگان این دانشگاه هستند که رتبه‎های علمی جهانی هم دارند. در هر صورت لزوم و مقدمه آنچه شما گفتید، در ابتدا استقلال این دانشگاه است که پیگیر هستیم. 

سردار، شما در گزارش‌هایی که از وضعیت کار مقابله با کرونا دادید، همواره از یک کیفیت و کمیت بالاتر از سایر دستگاها و سازمان‌ها سخن گفته‌اید، امروز هم که در آستانه روز پزشک هستیم با بهانه قراردادن موضوع مقابله با کرونا در رابطه با روز پزشک و پزشکان سپاه در خدمت شما هستیم. از این منظر می‌خواهم در رابطه با تلفیق این دو موضوع، یعنی پاسداری و پزشکی سخن بگویید.

درست است. ببینید در موضوع کرونا مجموعه سپاه به ویژه کادر درمان سپاه و مجموعه‌های علمی و تحقیقاتی همواره در کیفیت بالاتری از سایر دستگاه‌ها قرار گرفتند. در مقابله با این نوع تهدید ظرفیت دفاع‌زیستی سپاه یا تغییر آرایش وارد شد. در کنار این باید گفت امکانات سپاه در حوزه بهداشت و درمان بیشتر از سایر سازمان‌ها و دستگاه‎های مسئول نیست، بلکه شاید کمتر است و مجاهدت‌ها این کمبودها را جبران کرده، در اینجا یک شاخصه در سپاه متمایز است و آن شاخصه نیروی انسانی است. ما در سپاه پزشکان پاسدار داریم که همزمان دو رسالت پاسداری از انقلاب و رسالت پزشکی را انجام می‌دهند. پاسداری یک تعهد است و پزشکی هم یک تعهد است. پاسداری یک تعهد ایدئولوژیک است و پزشکی یک تعهد مهارتی که اگر این دو ممزوج شوند، از آن یک پاسدار پزشک متعهد بیرون می‌آید. کسی که عمر و وقت خود را وقف بیماران خود می‌کند و امروز در عرصه کرونا دیدیم که سنگر اول مقابله با کرونا، پزشکان ما در همه سطوح مختلف به خصوص پزشکان بیمارستان‌های سپاه بودند. پزشکانی داشتیم که سه ماه به خانه نرفتند. این بر می‎گردد به هویت پاسداری که یک پزشک دارد. ما معتقدیم فرد اول باید یک پاسدار باشد و بعد رتبه علمی کسب کند. هویت اصلی پاسداری است و در این شرایط است که فرد جان خود را فدا می‌کند. روحیه پاسداری در پزشکان ما سبب شده که امروز بدون رودربایستی و بنا به اظهارات خود مقامات بهداشت و درمان کشور سپاه در نوک پیکان مقابله با کرونا باشد و عملکردی بالاتر از سایر دستگاه‎ها ارائه دهد. پزشکان سپاه اول پاسدار هستند و بعد پزشک و لذا بهترین مراقبت، بهترین رفتار با بیمار و بهترین نتایج درمان را در سپاه داریم. من خودم شخصاً در مراجعه به مراکز درمانی سپاه در شهرستان‌ها عملا این نگاه توأم با تقدس مردم به مراکز درمانی سپاه را دیده‎ام. مردم صرف اینکه اینجا متعلق به سپاه است، به آن نگاه مقدس دارند و در کنار این، آن تعهدی که در پزشک پاسدار وجود دارد هم مؤثر است.