ایران و سازمان شانگهای؛ منافع مشترک

یکی از مهم‌ترین حوادث در عرصه روابط‌ خارجی جمهوری اسلامی ایران در یکی دو دهه گذشته، تبدیل عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای از عضو ناظر به عضو اصلی می باشد.

نکات تحلیلی: 1-زمانه وقوع این رویداد درخور توجه است؛ در زمانی که غرب می‌کوشید با به راه انداختن جنگ اقتصادی، جمهوری اسلامی ایران را منزوی و درنهایت وادار به تسلیم کند، این واقعه به‌روشنی ثابت کرد که ایران اسلامی را نمی‌توان در معادلات بین‌المللی انکار کرد و یا نادیده گرفت. 2- یک‌سوم خشکی‌های دنیا، 42 درصد جمعیت جهان، 25 درصد تولید ناخالص داخلی دنیا و عضویت دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل سبب شده تا سازمان همکاری شانگهای را در جهان متمایز سازد. 3- نمی‌توان نقش دستگاه دیپلماسی کشور در گذشته و اکنون را در پیوستن ایران به شانگهای نادیده گرفت، اما کلیدی‌ترین موضوع درباره موافقت همه اعضای شانگهای با ورود ایران به این سازمان را باید در مؤلفه «ایران قوی» جستجو کرد. این نکته را به‌صراحت می‌توان در مواضع روسای جمهور چین و روسیه و برخی کشورهای مهم عضو شانگهای دریافت. 4- جمهوری اسلامی در طی سال‌ها و دهه‌های گذشته به‌عنوان کنشگری مؤثر و بازیگری مسئولیت‌پذیر در منطقه و جهان و توانمند در ائتلاف‌سازی منطقه‌ای برای مقابله با تروریسم و سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه نظام سلطه و خاصه آمریکا، اقدامات اساسی را ترتیب داده و نقش کلیدی و محوری را در امنیت منطقه‌ای ایفا کرده است. این موقعیت ممتازِ جمهوری اسلامی را باید اصلی‌ترین عامل پذیرش ایران به‌عنوان عضو اصلی شانگهای دانست. 5- توجه به این موضوع نباید در تحلیل‌ها مغفول بماند که تحقق «ایران قوی و امنیت‌ساز» دقیقاً همان موضوعی است که اعضای شانگهای را ناچار به پذیرش جمهوری اسلامی ایران در این سازمان کرده است. این یعنی مسیر سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ایران عالمانه و واقع‌بینانه بوده است. کافی است توجه داشته باشیم که در سال‌های اخیر برخی مدعی می‌شدند که عدم پذیرش FATF و تحریم‌ها مانع عضویت ایران در شانگهای شده است!

نکته پایانی: عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، علامتِ روشنی دیگر از شکست جنگ اقتصادی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و نشانه تثبیت توازن‌گرایی در سیاست‌خارجی و موفقیت کشور در نگاه به شرق به‌حساب می‌آید. موفقیتی که چشم‌انداز روشنی از بهبود شرایط اقتصادی برای کشور می‌تواند به همراه داشته باشد. این حادثه تاریخی و راهبردی که در نتیجه کارزاری دشوار در مقابل آمریکا و نظام سلطه به‌دست‌آمده، نقطه شروعی است که برای استمرار آن بایستی به همه الزامات آن پایبند بود.