تکمیل پازل نگاه به شرق

پس از پانزده سال انتظار و همکاری جمهوری اسلامی ایران با اعضای سازمان شانگهای، ایران به عنوان نهمین کشور عضو دائم این سازمان شد. سازمان همکاری شانگهای که در سال ۲۰۰۱ میلادی از سوی کشورهای چین و روسیه و چهار کشور قزاقستان، تاجیکستان، ازبکستان و قرقیزستان پایه‌گذاری شد، اکنون در سال ۲۰۲۱ با نهایی شدن مراحل عضویت هندوستان، پاکستان و ایران و سه عضو ناظر مغولستان، افغانستان و بلاروس گستره جغرافیایی بسیار وسیع‌تری به خود گرفته است. مساحت کل سرزمین‌های تحت حاکمیت کشورهای عضو و ناظران بیش از ۳۵ میلیون کیلومتر مربع و با جمعیتی بیش از سه میلیارد یا حدود بیش از ۴۰ درصد جمعیت دنیا را در بر می‌گیرد.

عضویت ایران در این سازمان که تکمیل‌کننده سیاست نگاه به شرق به شمار می‌آید، در حالی اتفاق افتاد که غرب با نهایت دشمنی، تمام تلاش خود را برای منزوی کردن جمهوری اسلامی به کار برده است. تحریم و انحصارکشی اطراف کشورمان تا بکارگیری عملیات خرابکاری در داخل و امتیازگیری از دل مذاکرات از جمله رفتارهای ضد بشری غرب به ویژه آمریکا علیه ایران بوده است. حال ورود ایران به کشورهای عضو شانگهای می‌تواند خط بطلانی بر تمامی سیاست‌های مخرب غرب علیه ایران باشد. اگرچه پیمان شانگهای در ابتدا بیشتر رویکرد امنیتی داشت، اما سال‌هاست که با تمرکز بر حوزه اقتصادی عملاً همه نگاه‌ها در سراسر دنیا را به ویژه در حوزه رشد سرانه اقتصادی به خود معطوف کرده است و یک بلوک قدرت جدید شکل گرفته است که نظام تک‌قطبی غرب را به چالش کشانده است.

کارکرد دوگانه سازمان همکاری‌های‌ شانگهای در زمینه اقتصادی و امنیتی‌ـ نظامی نشان‌دهنده به‌کارگیری ظرفیت‌های توسعه درونی کشورهای عضو این سازمان برای توسعه با نگاه بر بستر کشورهای مستقل از هژمونی غرب است که این رویکرد، نویدبخش فصل جدیدی از توسعه و پیشرفت اقتصادی برای ایران خواهد بود. تنها عضویت در این پیمان برای جهش اقتصادی کشور کافی نیست و برای ایجاد فرصت‌های بزرگ اقتصادی لازم است که با هر یک از کشورهای عضو نیز روابط دوجانبه قوی برقرار شود.

از سوی دیگر، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای نیز، قدرت این سازمان را در حوزه‌های مختلف امنیتی و اقتصادی ارتقا خواهد داد؛ موضوعی که رؤسای جمهور کشورهای چین و روسیه نیز بر آن صحه گذاشتند. تجربه جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با تروریسم در سوریه و عراق و... می‌تواند در ارتقابخشی مبارزه با کارکردهای ضد امنیتی غرب در کشورهای عضو کمک شایانی بکند. از سویی با توجه به جایگاه ژئوپلیتیکی ایران، تبادل انرژی کشورهای عضو از طریق ایران با جامعه بین‌المللی به آسانی صورت گیرد. وجود بندر چابهار و جاده ابریشم تنها نمونه کوچکی است که در پویاسازی اقتصاد کشورهای عضو نقش بی‌بدیلی را ایفا خواهد کرد. بنابراین عضویت ایران کارکرد دوگانه‌ای داشته است که یک بازی برد برای اعضا تلقی می‌شود و هم یک بازی برد برای جمهوری اسلامی است.