مدیران بی‌رغبت به سینمای دفاع مقدس!

همان طور که در گزارش شماره قبل همین صفحه اشاره کردیم، متأسفانه تعداد تولیدات دفاع مقدسی در قالب فیلم سینمایی و به ویژه سریال‌های تلویزیونی بسیار کم شده، در حالی که بسیاری از افراد که یادگاران آن روزها هستند، سن‌شان رفته رفته بالا می‌رود و حالا تا زمان هست که از وجود پربرکت‌شان بهره‌مند شویم باید این فرصت را غنیمت دانسته و خاطرات‌شان را به نمایش بگذاریم، تا شاید بتوانیم برگی از این دفتر تاریخ را ورق زده و آن را به نسل جدید خود نشان دهیم. در این شماره به سراغ ابراهیم اصغری، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «تک تیرانداز» رفته‌ایم، فیلمی که برای اولین بار پیش از اکران در سینما، در تلویزیون پخش شد و بسیار مورد توجه بینندگان قرار گرفت و حالا نیز بر روی پرده اکران است. به همین بهانه با وی به گفت‌وگو نشسته‌ایم. متن زیر شرح این گفت‌وگو است.

این موضوع مدنظر است که چرا دیگر کارهای دفاع مقدس این قدر کم شده‌اند؟

دلیل این مسئله در وهله اول به بی‌توجهی یا کم‌توجهی سینما و رسانه به موضوع دفاع مقدس برمی‌گردد؛ مدیران درگیر مسائل روز شده‌اند و در این مورد کمی غفلت می‌شود. متأسفانه برخی کارشناس‌ها به اشتباه علت این غفلت را به این حساب می‌گذارند که جامعه تمایلی به پرداختن به این موضوعات ندارد؛ در حالی که با توجه به شناختی که از فرهنگ غنی مردم کشورمان داریم، نه تنها در طول این سال‌ها، بلکه قطعاً در قرن‌های آینده نیز، ایثارگری‌های رزمندگان دوران دفاع مقدس کهنه و به فراموشی سپرده نخواهد شد. همانطور که پس از گذشت قرن‌ها از حادثه عاشورا، مردم هیچ گاه حادثه کربلا را فراموش نکرده‌اند.  اگر سینما و تلویزیون بر اساس ذائقه تماشاچی امروزی، فیلم‌هایی با موضوع دفاع مقدس تهیه کند؛ به گونه‌ای که اولاً فیلم تولید شده بتواند واقعیات آن دوران را منتقل کند و ثانیاً طوری با صداقت عمل کند که برای جامعه امروزی، کارکرد داشته باشد، قطعاً جامعه ما این گونه فیلم‌ها را پذیرا خواهد بود.  حتی افرادی که از برخی مشکلات و مسائل امروز کشور که ناشی از مدیریت نادرست است گله‌مند باشند، نسبت به ایام دفاع مقدس و قهرمان‌های دفاع مقدس احترام قائل هستند و سر تعظیم فرود می‌آورند و قطعاً دوست دارند هر سال در سبد سینما و تلویزیون ما فیلم‌های خوب و جذابی از آن دوران وجود داشته باشد.

فیلم سینمایی تک تیرانداز که در ایام نوروز امسال پخش شد، تجربه تازه‌ای بود که برای اولین بار قبل از اینکه یک فیلم سینمایی در سینما اکران شود، از تلویزیون پخش شد. شما بازتابی از مردم داشتید؟

سینمای اکشن و حادثه‌ای همیشه مورد استقبال مخاطب بوده، هست و خواهد بود. حتی اگر بخواهیم فارغ از محتوا و مفهوم آن را در نظر بگیریم. حال اگر این سینمای اکشن، حادثه‌ای یا سینمای جنگ با ارزش‌ها و شخصیت‌هایی که برای جامعه ما قابل احترام هستند ترکیب شود، قطعاً جذابیت آن برای مردم دوچندان خواهد بود. فارغ از اینکه فیلم تک تیرانداز در ایام نوروز امسال از طریق رسانه ملی، نمایش داده شد که خوشبختانه بازخورد بسیار خوبی هم داشت، حتی در فیلم‌های قدیمی‌تری هم که ساختم و ابتدا در سالن‌های سینما نمایش داده می‌شد نیز، شاهد این بودم که مخاطبی که به سینما می‌آید، حتی مخاطبی که شاید ظاهر او نشان ندهد، همه با احترام به فیلم دفاع مقدسی و شخصیت‌های آن نگاه می‌کنند.  وقتی این افراد احساس کنند در یک مقطع زمانی، چنین جوان‌هایی مقابل متجاوز قرار گرفته‌اند و از اعتقادات، سرزمین و ناموس این سرزمین دفاع کرده‌اند، قطعاً برای آنها ارزشمند است؛ به خصوص اگر این مسئله در بستر یک فیلم باشد که جذاب‌تر هم خواهد بود. نمایش فیلم تک تیرانداز به دلیل شرایط و محدودیت‌های ناشی از بیماری کرونا قبل از اکران در سینما، از تلویزیون نمایش داده شد. مطمئن بودم فیلم جذابی برای تماشاچی است و یک یا دو ساعت آنها را به خود مشغول می‌کند و مخاطبان به هم وطن‌هایی که در این فیلم نمایش داده می‌شوند، می‌بالند و لذت می‌برند. در بازتاب‌های مختلفی هم که دریافت کردم، به دلیل اینکه مخاطب تلویزیون چندین برابر مخاطب سینماست، احساس کردم مردم به شدت از این فیلم استقبال کرده و از آن رضایت داشته‌اند و بازتاب آن را در اکران عمومی سینماها نیز خواهیم دید. این فیلم در هفته دفاع مقدس اکران عمومی شده و حداقل یک ماه اکران آن ادامه خواهد داشت و با توجه به اینکه با شرایط فنی خاص در صدا، تصویر و جلوه‌ها ساخته شده است، قطعاً می‌تواند در سالن سینما خیلی بیشتر از تلویزیون مورد توجه مخاطب قرار گیرد.

با توجه به تجربه نمایش این فیلم در تلویزیون و قبل از اکران آن در سینما، اگر تلویزیون خواهان پخش فیلم دیگری از شما به همین منوال باشد، قبول می‌کنید؟

عرف سینما و فیلم سینمایی این است که مردم ابتدا فیلم را در سالن سینما ببینند، چون شرایط سینمای ایران به این صورت است که اگر مخاطب عام قبلاً فیلمی را دیده باشد، شرایط معقولی نیست که بعد از آن در سینماها نمایش داده شود. به خصوص این نوع فیلم‌ها که با پروداکشن سنگین ساخته می‌شود و قطعاً تماشاچی آن نسبت به تلویزیون خیلی محدودتر است؛ همچنین اینکه اکران فیلم در سینماها، یک جریانی در کشور به وجود می‌آورد که آن جریان به فضای فرهنگی کشور و فضای فیلم‌های دفاع مقدس خیلی کمک می‌کند. اتفاقی که امسال افتاد، در شرایط خاص و ویژه بود و دلیل اصرار تلویزیون هم به دلیل شرایط خاص و ویژه کشور بود، اما اگر شرایط عادی باشد، حتی مد نظر مدیران تلویزیون این است که فیلم به خصوص این نوع فیلم‌ها، ابتدا در سینماها نمایش داده شود و بعد از چند ماه در تلویزیون نمایش داده شود.  فیلم‌های سینمایی داخلی کشور و به ویژه فیلم‌هایی که در این حوزه تولید می‌شوند، معمولاً فیلم‌های پرهزینه و سختی هستند و فیلم‌هایی هستند که به لحاظ محتوایی در راستای اهداف انقلاب اسلامی و دفاع مقدس ساخته می‌شوند که یک عِرق ملی را نیز در مردم تهییج می‌کنند؛ برای اینکه سینمای دفاع مقدس بتواند تداوم داشته باشد و رونق بیشتری بگیرد، خواسته ما از تلویزیون این است که معمولاً این فیلم‌ها را با قیمت‌های مناسبی خریداری و در زمان‌های مناسبی پخش کند که این گردش دو سویه برای جریان اقتصادی سینما و سازنده اتفاق افتد؛ در واقع هم فیلم‌های خوب و با کیفیت درباره دفاع مقدس تولید شود و هم اینکه به خوبی نمایش داده شود. با توجه به استقبال خوب مردم از این نوع فیلم‌ها، پس چرا انقدر فیلم‌های دفاع مقدس محدود و کم ساخته می‌شود تا جایی که حتی وقتی می‌خواهند یک فیلم درباره دفاع مقدس در تلویزیون بسازند، غیر مستقیم یا در حاشیه به این مسئله می‌پردازند؟ چرا مثل گذشته مستقیم به این نوع داستان‌ها پرداخته نمی‌شود؟همچنین اینکه مخاطب انتظار دارد کیفیت فیلم‌ها بالاتر رفته باشد، اما هم از لحاظ کمیت و هم تعداد، این نوع فیلم‌ها کم شده است. این سؤال را در ابتدا باید از مدیران فرهنگی و سینما و تلویزیون پرسید، چراکه اگر مدیران مربوطه چنین اصرار و تأکیدی داشته باشند که بحق هم است، سینماگران، نویسندگان و فیلم‌سازان به این سمت می‌روند؛ اما این تمایل و خواسته واقعی باید از سوی مدیران مطرح شود و آن را دنبال کنند. چه مدیران تلویزیون، چه مدیران سینمایی و چه نهادهایی که بودجه‌های تولید آثار فرهنگی و سینمایی را در دست دارند، قطعاً باید این مسئله را بخواهند و این مطالبه باید از سوی آنها ایجاد شود، چراکه به نظر می‌رسد 99 درصد این بخش دست آنهاست و ما بقی دست سازندگان است. سازندگان بسیاری در سینمای ایران و تلویزیون داریم که هم علاقه‌مند هستند، هم تمایل دارند و هم توان این را دارند که این نوع فیلم‌نامه‌ها را بنویسند و تولید و عرضه کنند، به همین دلیل می‌گویم این مدیران هستند که باید مانند سازندگان نسبت به ساخت چنین موضوعاتی تمایل نشان دهند.

همه دنیا روی الگوسازی و قهرمان‌پروری کار می‌کنند، در حالی که ما این الگوها و قهرمان‌ها را داریم، اما به آنها پرداخته نمی‌شود؟

بله همه ما این را می‌دانیم و اینکه این افراد را هم داریم؛ اما حداقل تجربه و شواهد بنده در 15 سال اخیر این بوده است که اگر در سازمان فیلمی در این زمینه تولید شده است، به دلیل این بوده که یک فیلم‌ساز یا تهیه‎کننده، دغدغه چنین موضوعی را داشته و آن را پیگیری کرده تا توانسته یک مدیری را مجاب کند تا آن فیلم را بسازد، یا اینکه به صورت استثنایی مدیری بوده که خودش دغدغه این حوزه را داشته و این موضوع برایش ارزشمند و جدی بوده است؛ اما عموماً این نوع افراد در بین مدیران نیستند و دغدغه‌های دیگری دارند و به طبع آن، دغدغه کسانی هم که می‌خواهند این نوع سفارشات را بسازند، مسائل دیگر مثل مسائل روز و اجتماعی می‌شود.

ساخت کارهای دفاع مقدسی آیا نسبت به کارهای دیگر شرایط سخت‌تری دارد؟

اصولاً ساخت فیلم جنگی و دفاع مقدس، بسیار سخت است. در واقع به لحاظ اجرایی ساخت این نوع فیلم‌ها بسیار سخت‌تر از ساخت فیلم‌های شهری، آپارتمانی و اجتماعی است و معمولاً کارهای پرهزینه‌ای هستند. همچنین از نظر هماهنگی، لجستیک و نظامی هم بسیار سخت هستند؛ به همین دلایل به شرطی ساخت این نوع فیلم‌ها می‌تواند محقق شود و کار را تسهیل کند که مدیران در مواقع لزوم، این سرویس‌ها را به خوبی ارائه دهند؛ یعنی اولاً درک این کار را داشته باشند، ثانیاً بودجه را در اختیار سازندگان بگذارند و ثالثاً در موقع لازم به راحتی این سرویس را به سینماگران دهند که این اتفاق نمی‌افتد. البته همه مدیران ارشد ما معمولا هم تمایل به ساخت چنین فیلم‌هایی دارند و هم دستورات لازم را می‌دهند، اما وقتی کار به مدیران میانی که باید دستورات لازم را اجرا کنند، می‌رسد هر کدام به دلایل مختلف کم‌کاری و کوتاهی می‌کنند و سازندگان این پروژه‌ها را اذیت می‌کنند.  بنابراین سازنده آثار تصمیم می‌گیرد بعد از آن کاری را انجام دهد که خیلی ارتباطی به این مسائل نداشته باشد و بتواند به راحتی کارهای آپارتمانی و شهری بسازد، لذا این مسائل به بحث مدیریت و سختی‌های آن برمی‌گردد.