مطالبه از نخبگان و به سود نخبگان

پیشرفت علم و دانش که از جمله مهم‌ترین مبانی تولید قدرت است، دستاورد انکارنکردنی و شگرف انقلاب و جمهوری اسلامی است. مقایسه مختصر هر یک از شاخصه‌های رشد علم به روشنی این ادعا را ثابت می‌کند؛ برای نمونه، از منظر میزان تولید مقالات علمی، طبق گزارش پایگاه استنادی تامسون ریترز (ISI)  از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۷ شمسی به ترتیب ۴۵۵، ۵۷۱ و ۶۵۶ مقاله از ایران در این نظام بین‌المللی استنادی به ثبت رسیده است، در حالی که تعداد مقالات علمی تولید شده در دوران بعد از انقلاب که در این پایگاه استنادی ثبت شده، خیره‌کننده است و برای نمونه در سال ۲۰۱۱، ۲۸۴۱۳ مقاله، در سال ۲۰۱۲، ۳۰۲۳۳ مقاله و در سال ۲۰۱۳، ۳۰۱۱۹ مقاله در پایگاه استنادی فوق ثبت شده است. این، تنها مقایسه‌ای کوچک و سطحی است، حال آنکه مقایسه دستاوردهای عینی تولید و رشد علم در حوزه‌هایی، مانند انرژی هسته‌ای، هوافضا، صنعت فولاد، صنایع نظامی، صنایع غذایی، صنعت نفت و گاز و... در دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامی به روشنی اختصاص داشتن پیشرفت علم و دانش به تفکر انقلاب اسلامی را ثابت می‌کند.

آنچه رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از نخبگان و استعدادهای برتر علمی کشور (26/8/1400) بیان کردند، حمایت، روحیه دادن و راهبری کردن جریان تولید علم است که معظم‌له از دهه 70 شمسی در مقام مبدِع و آغازگر این مسیر ادامه داده‌اند.

اهمیّت علم و دانش و نقش آن در افزایش قدرت و توان درون زا و بومی کشور، مقامی بسیار والا در اندیشه رهبر معظم انقلاب دارد و ایشان بیش از هر فرد دیگری در نهادینه‌سازی این امر تلاش کرده و همواره بر این حدیث امام علی(ع) تأکید کرده‌اند که «العلم سلطان». معظم‌له در دیدار اخیرشان با نخبگان، به موضوع دیگری در این زمینه اشاره کردند و آن، وظیفه نخبگان در جنبش تولید علم است.

ایشان شکر نعمت الهی نخبگی را در احساس مسئولیت نخبگان نسبت به کشور و تحمّل سختی‌ها دانستند، نخبگان را به چشم دوختن به آینده‌ و افقی که برای علم در کشور ترسیم شده، دعوت کرده و آنان را به «آفرینش علمی»، به معنای کشف «ناموس، حقیقت، سنّت و عنصری در طبیعت» که خود مبنای تولید علم قرار می‌گیرد، تشویق کردند. تأکید بر ضرورت مسئله محوری و اندیشیدن در باب مسائل کشور، همچون مسئله آب و رسیدن به سطح ده کشور اول در حوزه هوش مصنوعی از دیگر بیانات رهبر فرزانه انقلاب خطاب به نخبگان کشور بود.

این مطالبات رهبر معظم انقلاب از نخبگان در واقع ترسیم مسیری برای آنان است که منفعتش در گام اول به خود نخبگان می‌رسد. این بیانات و ارائه نقشه راه از جانب رهبر معظم انقلاب، به معنای اهمیّت دادن به نخبگان، یادآوری نقش مهم آنان در پیشبرد و ساختن آینده کشور و روحیه دادن و تشویق کردن به شکستن مرزهای کنونی علم و ورود به عرصه‌های ناشناخته است و این همان وضعیّت مطلوب یک فرد نخبه است. مسلّم است که قائل شدن این شأن و منزلت برای یک فرد نخبه از جانب عالی‌ترین مقام دینی و سیاسی کشور، به این معناست که یک نخبه علمی می‌تواند طرح علمی و متناسب خود با مسائل کشور را مبنای مطالبه‌گری از سیاستمداران قرار دهد و آنان را بر این اساس به پاسخ‌گویی فرا خواند.

البته این فرآیند باید از سوی نهادهای قانون‌گذاری نیز، صورتی قانونی به خود بگیرد؛ اما همین موضوع نیز به تکاپو و تلاش نخبگان علمی وابسته است. به این ترتیب، بیانات رهبر معظم انقلاب در باب وظایف نخبگان، زمینه حاکمیّت دانش و علم را بر قدرت و سیاست فراهم کرده و سیاست‌مداران را به شاگردی نزد نخبگان علم و دانش دعوت می‌کند.