راهبردهای کلان برای خنثی‌سازی تحریم‌های خصمانه علیه ایران

توانمند سازی کشور در حوزه های داخلی و خارجی یکی از الزامات اساسی است که باید بطور جدی روی آن تمرکز کرد. در واقع ساختار جامع بین الملل به سمتی می رود که قدرت حرف اول و آخر را در کسب منافع ملی می زند. قدرت علمی، قدرت نظامی، قدرت اقتصادی، فرهنگ غنی و همگرایی داخلی و ... لازمه بدست آوردن منافع ملی از طریق دیپلماسی در جامعه بین الملل است. 

از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تا الان، آمریکا و همپیمانانش برای ضربه زدن  به منافع جمهوری اسلامی ایران، سیاست تحریم را بدست گرفتند و هر از چند گاهی نیز با روش های مختلف آن را بروز رسانی می کنند. کارآمدی تحریم ها که سیگنال های از طریق دولت ناکارآمد قبلی مخابره شد، باعث تلاش های غرب برای حغفظ تحریم ها شده است.در واقع اگر نگاه داخلی برای فعال سازی ظرفیت های داخلی کشور با حساسیت بالایی وجود داشته باشد،بدون شک باید در آینده نه چندان دور بی اثر شدن کامل تحریم ها را جشن گرفت. با عنایت به ضرورت تاریخی ایجاد دولت قوی و اقتدارآفرین با هدف ارتقاء کارآمدی و ارتقاء رضایتمندی عمومی در جهت افزایش سرمایه اجتماعی انقلاب اسلامی و رفع مشکلات و موانع پیشرفت و عدالت در ایران اسلامی، راهبردها و راهکارهای پیشنهادی هیات اندیشه ورز اندیشکده هویت اجتماعی انقلاب اسلامی در بررسی اولویت‌های میان مدت دولت انقلابی(که قبلا منتشر گردید) با تمرکز بر موضوع مذکور، موارد زیر را جهت بهره برداری تصمیم‌گیران و تصمیم سازان دولت انقلابی مورد تاکید قرار می‌دهد.
تحریم‌های موجود از سوی سازمان ملل، آمریکا، اتحادیه اروپا و نیز تحریم‌های ناشی از اتهامات هسته‌ای، حقوق بشر، منطقه، موشکی است که همگی مبنای سیاسی و محمل حقوقی پیدا نموده‌اند. تاکنون برخوردهای مختلفی برای رفع تحریم‌ها از سوی جمهوری اسلامی در پیش گرفته شده است.
 
اولین راهکاری که سالها مورد آزمایش قرار گرفته شده است مذاکرات حقوقی و سیاسی در قالب‌های مختلف بوده که مهمترین آن مذاکرات برجام بوده است که متاسفانه علیرغم حدود ۳ سال با نام‌های دیگر در اواخر دولت آقای خاتمی(با محوریت حسن روحانی) در قالب توافقنامه‌های متعدد و ۸ سال در کل دولت آقای روحانی و اکنون قریب یکسال در دولت انقلابی(۱۲ سال تاکنون) هنوز به سرانجام مشخصی نرسیده است.
 
دومین رویکرد توانمندی درونی به عنوان خنثی ساز تهدیدات بوده است که در برخی موارد مورد آزمون قرار گرفته و کارآمدی خود را اثبات نموده است. از جمله مدیریت دفاع مقدس، دستیابی به فناوری‌های بزرگ و پیشرفته هسته‌ای، موشکی، نانو، بیو و ... و هزاران رویکرد خرد و کلان که تاکنون جمهوری اسلامی با اتکا به آن سرافرازانه تداوم داشته است.
 
راهبردها و راهکارهای پیشنهادی
خنثی‌سازی حداکثری و مقابله با تحریم‌ها، منوط به اتخاذ رویکردی فعالانه، ابتکاری و تحولی در مواجهه با تحریم‌ها با بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌ها و فرصت‌های موجود از جمله در موارد زیر می‌باشد:
 
اول- تقویت تولید ملی و بهبود معیشت
۱. حمایت از کالای داخلی با مصرف جنس داخلی توسط مردم و فرهنگ‌سازی در این مورد
۲. مبارزه با قاچاق به جز موارد صادر کردن و کوله برها
۳. هدایت نقدینگی به سمت تولید و سازندگی
۴. تقویت اقتصاد دانش بنیان بگونه‌ای که بخش‌های مهم کشاورزی، دامداری و صنعت دانش بنیان شود.
۵. تحرک پیشران‌های اقتصادی مثل مسکن، کشاورزی، خودرو، لوازم خانگی
۶. حل مشکل تورم و گرانی برای بهبود معیشت مردم
۷. بهبود فضای کسب‌وکار
۸. افزایش امید و و خودباوری مردم
۹. گسترش عدالت اجتماعی در تمام شئون بویژه عداات توزیعی در سطح جامعه
 
دوم- اصلاحات کلان اقتصادی
۱. بکارگیری الگوی اقتصادمقاومتی به مثابه نظریه پایه تحول اقتصادی کشور
۲. اصلاح ساختارها و فرایندهای اداری به نفع تولید و کاهش واسطه‌گری و دلالی
۳. اصلاح شجاعانه نظام بانکی
۴. جلوگیری از رخنه‌های اقتصادی و مبارزه با مفاسد
۵. حفظ ارزش پول ملی در کوتاه مدت
۶. تامین امنیت تولید و سرمایه‌گذاری
۷. اصلاح ساختار بودجه
۸. اجرای صحیح اصل ۴۴ و جلوگیری از سواستفاده در واگذاری کارخانه‌ها و کارگاه‌ها
۹. رفع اشکالات حکمرانی و استحکام بخشی ملی با بازنگری در رابطه‌ها، رویه‌ها و ساختارهای اقتصادی موجود
۱۰. ایجاد مکانیسمی در شورای عالی اقتصاد به عنوان قرارگاه اقتصادی کشور در ایجاد تمرکز و بهره گیری از ظرفیت نهادهای عمومی غیر‌دولتی در پشتیبانی از اولویت‌های دولت انقلابی
۱۱. بالا بردن ظرفیت اخذ مالیات به خصوص از مشاغل دلالی و واسطه‌گری و افزایش مالیات برسرمایه و جلوگیری جدی از فرار مالیاتی
۱۲. نظارت مستمر همراه با ضمانت اجرای موثر و اجرای قاطعانه قوانین در فعل و ترک فعل ارکان اداری و اقتصادی کشور
۱۳. ایجاد ساختار متمرکز، هوشمند و کارآمد در شناسایی، ارزیابی و رفع موانع و مشکلات پیش‌روی دولت
 
سوم- بکارگیری حداکثری ظرفیت‌های ملی
۱. ارتقا تاب‌آوری مردم تا رسیدن به مرحله خود اتکایی نسبی کشور در مورد کالاهای اساسی
۲. بسترسازی برای توسعه نقش مردم در پیشرفت ملی و مقابله با تحریم‌ها در پشتیبانی از سیاست‌های ملی
۳. بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت انسانی کشور از جمله نخبگان، نیرو‌های تحصیلکرده و جوانان انقلابی، نیروهای متخصص بیکار و یا شاغل در غیر از حوزه تخصصی، توان نیروهای مسلح بویژه بسیج مستضعفین و نیروهای بازنشسته متخصص
۴. تقویت صنایع تبدیلی ایجاد کننده ارزش افزوده از جمله ساخت میکرو پالایشگاه‌های پتروشیمی کوچک در ارتقاء ارزش نفت و گاز و جلوگیری از خام فروشی
۵. توسعه و ارتقا صنایع کوچک و متوسط کشور از جمله فعال سازی حدود ۱۲ هزار واحد تولیدی تعطیل شده از گذشته
۶. توسعه ظرفیت گردشگری با توجه به برخورداری از جاذبه های فرهنگی، طبیعی و تاریخی به عنوان ۵ کشور بالقوه توانمند در زمینه جذب گردشگر خارجی
۷. مدیریت تامین امنیت ترانزیت کالا و تقابل با راهزنی دریائی توسط نیروهای نظامی کشور با عملیات متقابل و بازدارنده
۸. بکارگیری مناسب سرمایه‌های داخلی
۹. الزامات اجرایی مناسب در جهت توسعه مدیریت جهادی
۱۰. توسعه فرهنگ خودکفایی، مقاومت و قناعت و مقابله با فرهنگ اسراف، مصرف‌گرایی، ولنگاری اقتصادی و اشرافی‌گری در جامعه به ویژه در مسئولان
۱۱. تقویت انسجام و وحدت بین آحاد جامعه و حاکمیت با تاکید بر جهاد تبیین و روشنگری
۱۲. استفاده از ظرفیت سرمایه‌های کوچک مردمی در قالب ایجاد و توسعه تعاونی‌های تولید، مسکن و کشاورزی
۱۳. بهره‌گیری حداکثری از دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور در راستای ارائه راه کارهای فنی، حقوقی، مدیریتی و خدمات مشاوره‌ای در جهت تولید هرچه بیشتر و استفاده از ظرفیت‌های تولیدی
۱۴. ایجاد قطب‌های کشاورزی و تحول در تولیدات کشاورزی در جهت خودکفایی کشور و بهبود معیشت مردم
۱۵. بهره‌گیری از معادن و مواد فسیلی و تبدیل آنها به مواد بالادستی و با ارزش صادراتی بیشتر
۱۶.انجام امور بر اساس تحقیق و توسعه، تخصص‌گرایی و پرهیز از سیاست‌زدگی و برنامه‌محور بودن دستگاه‌های مختلف
۱۷. شفافیت در همه امور و توضیح و تشریح توام با صداقت در مسائل مهم کشور با مردم
 
چهارم- بهره گیری از ظرفیت های منطقه‌ای و بین‌المللی
۱. تقویت دیپلماسی اقتصادی و تعامل بویژه با همسایگان
۲. برنامه‌ریزی برای استفاده از تهاتر کالا و داد وستد بدون دلار با تاکید بر فروش نفت با پول ملی و متقابل با سایر کشورها در جهت تحریم دلار، افزایش اعتبار پول ملی و رونق بخشی به فعالیت‌های تجاری کشور
۳. توسعه راه‌ها و شریان‌های ریلی با همسایگان و مسیرهای ترانزیت و کریدورهای بین المللی با مشارکت کشورهای همسود
۴. توسعه شعب ارزی-ریالی بانکی کشور در پایتخت های فعال تجاری برای ایجاد سامانه مبادلات بین آن‌ها و دریافت مستقیم مطالبات کشور به جای فروش استقراضی زمان بر به ویژه در کشورهائی مثل عراق، هند، کره و حتی چین در تسهیل مبادلات از طریق سوییفت ملی
۵. توسعه بازرگانی و صادرات کالا و حتی خدمات و افزایش سهم تجاری و اقتصادی ایران از ظرفیت ۱۲۰۰ میلیارد دلاری دربین ۱۵ کشور منطقه و همسایگان به ویژه عراق، افغانستان، پاکستان و ارمنستان
۶. توسعه بهره‌برداری از ظرفیت راه‌های ترانزیتی کشور از شرق به غرب و شمال به جنوب و با کشورهای همسایه
۷. آزادسازی تجارت و مردمی‌سازی آن با حذف تمام محدودیت‌های انحصاری، امتیازات ویژه و قوانین دست‌وپاگیر جاری
۸. ترویج محدود و کنترل شده استفاده از ارزهای دیجیتال معتبر بین‌المللی توسط بخش‌های غیردولتی
۹. تامین مدیریت شده خریدهای کلان دولتی با استفاده از ارزهای دیجیتال معتبر بین‌المللی و با تبدیل محدود و موضعی مورد نیاز، بخشی از سپرده های دولتی ناشی از فروش نفت
۱۰. رونق دادن به انواع تولیدات داخلی و سرمایه‌گزاری های خارجی، با حداقل 5 سال امتیاز ویژه و انواع معافیت‌های مالیاتی و دیوان‌سالاری به فعالیت‌های تولیدی جدید
۱۱. اعطای مجوزهای بدون محدودیت برای تولید برندهای معتبر بین‌المللی با همان امتیازات و سلب محدودیت‌ها با ملاحظه قوانین تجارت بین‌الملل
(هیات اندیشه‌ورز اندیشکده هویت‌اجتماعی انقلاب‌اسلامی  ۱۴۰۱/۲/۳»)

همانطوری که اشاره گرید لازمه تحقق موارد مطرح شده، توجه اساسی به ظرفیت های همه جانبه کشور در جنبه های مختلف جغرافیایی، اقتصادی، نیروی انسانی، شرایط پیرامونی، فرهنگ و... می باشد. به هنوان نمونه   جمهوری اسلامی ایران برای سرمایه گذاری از مزیت های بالایی برخوردار است و که متاسفانه کم کاری در حوزه جذب سرمایه گذار باعث شده است تاکنون بصورت کلان در کشور سرمایه گذاری صورت نگیرد.  

و یا حوزه پیرامونی، شرایط بنحوی است که اکثرا کشورها بعنوان بازار مصرف کننده شناخته شدند، کافی است با یک برنامه کوتاه مدت و با شناخت کامل از بازار مصرفی پیرامون، بزرگترین تجارت را با کشورهای منطقه رقم زد. 

نکته پایانی این است که دمیدن بر آتش مذاکره بعنوان تنها راهکار حل مشکلاتی تحریمی کشور، نه تنها هیچ نفعی برای جامعه ندارد، بلکه بازی در زمین دشمن است. در واقع اینکار باعث خواهد شد که مهمترین و اصلی ترین سیستم کارآمدی تحریم ها که همان " شرطی سازی جامعه" است را در اختیار دشمن قرار داد. از نگاه آمریکایی مهمترین عامل اثرگذاری تحریم در جامعه یک کشور، تلاش برای تسخیر روانی آن جامعه در یک حوزه خاص می باشد. موضوعی که ریچارد نفیو در کتاب هنذ تحریم ها به صراحت آن را مطرح کرده است.