ظرفیت های بالقوه برای همکاری ایران و ونزوئلا کدامند؟

طی دو دهه اخیر با پیروزی جریان‌های ضدآمریکایی در آمریکای لاتین، فرصت‌های بی‌نظیری جهت گسترش روابط تجاری-سیاسی بین ایران و کشورهای این منطقه فراهم شده است. با‌این‌حال بررسی‌ها نشان می‌دهد کشورمان از این فرصت‌ها که می‌توانست برای دور زدن تحریم‌ها و شکستن آثار تحریمی بهره گیرد، به درستی استفاده نکرده است.
نیکلاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا در سفری رسمی و در رأس یک هیأت بلندپایه سیاسی و اقتصادی به تهران آمده است. این سفر از جهت آنکه هر دو کشور در سال‌های اخیر با تحریم‌های سنگین آمریکا مواجه بوده‌اند حائز اهمیت است.
محمّدحسن قدیری ابیانه، سفیر سابق ایران در مکزیک و استرالیا با اشاره به تلاش آمریکا برای فلج کردن اقتصاد دو کشور ایران و ونزوئلا، گفت: یکی از سیاست‌های استعمار غربی به ویژه آمریکا و اروپا نسبت به کشورهای نفتی چه ایران غرب آسیا، چه آمریکای لاتین و چه آفریقا، این بوده، که کشورهایی که دارای منابع طبیعی به ویژه نفت هستند نتوانند محصولات خود را به صورت نفت خام صادر کنند. لذا سیاست‌های آنها همواره این بوده است که این کشورها برای وابسته بودن به صادرات نفت خام، تولید ثروت نداشته باشند و بازار آنها را تبدیل به بازار محصولات کشورهای خود کنند.
وی ادامه داد: این سیاست را الان درباره ایران و ونزوئلا به کار گرفته‌اند. برای نمونه ونزوئلا و کشورهای امریکای لاتین در یک بازه زمانی اجازه پیدا نکردند که پالایشگاه داشته باشند و مجبور شدند نفت خام خود را صادر کنند و بجای آن فرآورده وارد کنند. مخصوصا ونزوئلا که طبق ارزیابی‌ها بیشترین ذخایر نفت جهان را دارد این سیاست آمریکا برای آنها ملموس‌تر بوده است.
قدیری ابیانه با یادآوری این موضوع که گاهی توطئه‌های کشورهای غربی تحمیل عوامل دست نشانده بوده است، گفت: آمریکا گاهی در قالب کودتا و گاهی در قالب ترور به وسیله عوامل نفودی خود سعی در به آشوب کشاندن کشورهایی دارد که با او اختلاف ماهوی دارند و این سیاست را هم در ارتباط با ایران بکار گرفته است. ولی بعد از انقلاب ما توانستیم در زمینه‌های مختلف پیشرفت‌‎های زیادی کنیم و خودمان تبدیل به سازنده پالایشگاه و پتروشیمی شویم و عملا هیمنه آمریکا را در هم بریزیم.
ونزوئلا یک کشور ثروتمند محسوب می‌شود و تمام پروژه‌هایی که در آنجا انجام می‌شود پولش را پیشاپیش پرداخت می‌کند. و این باعث خشم دولت‌های غربی شده است چون حاضر نیستند که کشورهایی مثل ایران و ونزوئلا تولید ثروت داشته باشند.
سفیر سابق ایران در مکزیک و استرالیا با بیان اینکه ایران می‌تواند در کشورهای آمریکای لاتین که نیازمند پتروشمی و پالایشگاه هستند سرمایه گذاری کند، افزود: ما می‌توانیم توانایی‌های خودمان را در اختیار سایر کشورها قرار دهیم یعنی ساخت مجتمع‌های تولیدی بیشتر در آنجا انجام دهیم که این به نوعی به استقلال عملی این کشورها نیز کمک می‌کند. ونزوئلا یک کشور ثروتمند محسوب می‌شود و تمام پروژه‌هایی که در آنجا انجام می‌شود پولش را پیشاپیش پرداخت می‌کند. و این باعث خشم دولت‌های غربی شده است چون حاضر نیستند که کشورهایی مثل ایران و ونزوئلا تولید ثروت داشته باشند.
این کارشناس مسائل سیاسی با تاکید بر این نکته که سیاست‌های دولت مادورو همراستا با سیاست‌های جمهوری اسلامی است، گفت: سیاست‌های ونزوئلا در مواقعی در شرایط تحریم تکمیل کننده ما بوده است. در برهه ای از زمان که ما توسط آمریکا تحریم بنزین شده بودیم این کشور ونزوئلا بود که به ما بنزین فروخت و این تحریم را توانستیم خنثی کنیم. در دوره کرونا نیز که تحریم‌های سختی بر ونزوئلا اعمال شد ایران نیز چندین محموله فرآورده نفتی را به ونزوئلا صادر کرد و اجازه نداد سیاست‌های آمریکا آنجا اجرایی شود.
در ماجرای جنگ اوکراین که آمریکا و کشورهای اروپایی گاز و نفت روسیه را تحریم کردند، آمریکا یک هیات سیاسی را برای مذاکره به ونزوئلا فرستاد که ما حاضر هستیم از تحریم‌های نفتی شما کم کنیم و شما نفت خود را به ما بفروشید اما ونزوئلا در حمایت از روسیه این کار را نکرد
قدیری ابیانه ادامه داد: در ماجرای جنگ اوکراین که آمریکا و کشورهای اروپایی گاز و نفت روسیه را تحریم کردند، آمریکا یک هیات سیاسی را برای مذاکره به ونزوئلا فرستاد که ما حاضر هستیم از تحریم‌های نفتی شما کم کنیم و شما نفت خود را به ما بفروشید اما ونزوئلا در حمایت از روسیه این کار را نکرد چون قبلا هم روسیه در مجامع بین‌المللی از این کشور حمایت کرده بود.
 
مشاور اسبق وزیر امور خارجه با بیان اینکه سفر آقای مادرو به ایران یک نقطه عطفی در روابط دو کشور به حساب می‌آید، گفت:  این سفر می‌تواند حجم روابط اقتصادی دو کشور را افزایش بدهد. با توجه به اینکه کشور ونزوئلا از حیث آب‌وخاک کشوری غنی محسوب می‌شود و ایران نیز کشوری در اقلیم خشک به حساب می‌آید ما می‌توانیم برخی از محصولات کشاورزی خود را از این کشور وارد کنیم و متقابلا بنزین و فرآورده های نفتی به ونزوئلا صادر کنیم. متاسفانه در این سال‌ها تجار ما بیشتر تمایل به سمت آمریکا و اروپا داشته‌اند در حالی که ما نباید از ظرفیت‌های تجاری کشورهای آمریکای لاتین غفلت کنیم و باید بخش خصوصی در این کشورها نیز فعال شود.
قدیری ابیانه در پایان خاطر نشان کرد: آمریکا، کشورهای آمریکای لاتین را حیاط خلوت خود می‌داند و تلاش می‌کند که از رابطه ایران با ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه جلوگیری کند. واقعیت این است که جهان در حال تغییر است و سلطه آمریکا روز به روز کمتر می‌شود که این نشان از ضعف و اضمحلال آمریکا دارد. متاسفانه در دولت آقای روحانی به روابط ایران و آمریکای لاتین بی توجهی شد. اما در دولت آیت‌الله رئیسی باید توجه بیشتری به این کشورها شود و سفر آقای مادرو به تهران می‌تواند تاثیر به سزایی در افزایش ظرفیت‌های تجاری دوکشور داشته باشد.
منبع : راهبرد معاصر