چرا رئیس‌جمهور بر تبیین علل گرانی‌ها تاکید داشت؟

هرساله بر اثر عوامل متعدد قیمت کالاها در بازار افزایش پیدا می‌کند، اما امسال، این پدیده با مردمی‌سازی و عادلانه‌سازی یارانه‌ها توسط دولت هم همراه شد و به همین علت یکی از محورهای ششمین گفتگوی تلویزیونی رئیس جمهور با مردم قرار گرفت.
رییسی در این گفت‌وگو با اشاره به گرانی های اقلام در بازار گفت: مثلا برای لبنیات باید دید که قیمت لبنیات قبل و بعد از اصلاحات اقتصادی چقدر بوده و کاملا مشخص شود و علت افزایش قیمت ها کاملا برای مردم بازگو شود.
وی در ادامه تاکید کرد: باید تمام قیمت ها مقطوع شوند و این مورد قابل قبول نیست که در هر صنفی هر قیمتی برای کالاها درج شود و باید قیمت ها و علت افزایش آن به مردم تبیین شود.
این دستور رئیس جمهور این موضوع را برای دولت مردان آشکار کرد که مسئولان مربوطه علل گرانی های اخیر در کالاها را باید برای مردم بیان کنند و در جهت اقناع عمومی گام بردارند. حال ما می خواهیم بدانیم علل گرانی های اخیر بعد از اصلاحات اقتصادی دولت چیست؟
چرا کالاها در بازار گران شد؟
گرانی کالاها در کشور دارای عوامل متعددی است یکی از این موارد که به گفته وزیر اقتصاد باعث شده است که کالاها در کشور افزایش قیمت داشته باشند رشد حقوق و دستمزدهاست.
تورم، یکی از پیچیدگی‌های اقتصاد است که عوامل بسیاری در آن تأثیر دارد. دستمزد علاوه بر بهره‌وری، تأثیر چشمگیری در نرخ تورم اقتصاد کشور دارد. از طرفی در مواقعی افزایش دستمزد موجب تورم در کشور می‌شود که افزایش آن آثار اقتصادی و اجتماعی بسیاری در جامعه خواهد داشت.
در این باره هر ساله به دلیل افزایش تورم، دستمزد کارگران نیز زیاد می‌شود، اما پارادوکسی که در این فرایند وجود دارد آن است که افزایش دستمزد نیز موجب افزایش تورم خواهد شد.
به طور مثال در سال ۱۴۰۱ مقرر شد که دستمزد کارگران ۵۷ درصد افزایش پیدا کند، در صورتی که هنوز پرداختی با نرخ جدید اتفاق نیفتاده، قیمت‌ها در بازار رشد کرده و موجب نارضایتی کارگران شده است. به اعتقاد کارشناسان همین جهش چند برابری که حقوق کارگران امسال داشته خود به تنهایی عامل نیمی از گرانی های اخیر است؛ زیرا همواره تورم با افزایش درصد حقوق ها رابطه مستقیم داشته است.
مورد بعدی که باعث افزایش قیمت کالاها در بازار شد تورم سالیانه ای است که هرساله بر روی قیمت کالاها اعمال می شود. مثلا افزایش قیمت یک کالا بر عوامل گوناگونی بستگی دارد از افزایش جزئی قیمت مواد خام تا نیروی انسانی، میانگین تمام این موارد بر قیمت نهایی کالاها اثر گذار است.
در همین مورد سخنگوی دولت اظهار می‌دارد: ما دو مساله داریم یکی تورم سالانه و دیگری افزایش قیمت ها ناشی از اجرای طرح اصلاح اقتصادی دولت. مردم سال هاست که تورم سالیانه موجود در کشور را درک و مشاهده می کنند و این تورم گرانی های سالانه را به بار آورده است. یکی از اهداف اصلاحات اقتصادی دولت، از بین بردن ریشه همین تورمی است که سال هاست با آن مواجه ایم. 
عامل خارجی مورد بعدی است که باعث شده تورم و افزایش قیمت در کشور بیش از اندازه شود. یکی از همین دلایل حمله نظامی روسیه به اوکراین است؛ زیرا این دو کشور تامین کننده بیش از 30 درصد از غلات جهان هستند. پس از جنگ روسیه و اوکراین تامین امنیت غذایی کشورها بیشتر به خطر افتاده است، زیرا بر اساس آمارها روسیه بزرگترین و جایگاه نخست صادرات گندم را در جهان دارد و اوکراین هم در جایگاه پنجم قرار گرفته است.
روسیه در سال 2020 حدود 37.3 میلیون تن گندم به کشورهای جهان صادر کرد در این میان اوکراین هم بیش از نصف این میزان یعنی حدود 18.1 میلیون تن گندم صادر کرده است.
موضوع بعدی که بر روی قیمت ها اثر گذاشته است تحریم های نفتی و گازی روسیه است که این موضوع نیز بر تمام موارد از جمله سوخت در جهان اثر گذاشته است.
در همین راستا جعفر قادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار فارس، اظهار داشت: یکی از علل گرانی ها اصلاحات اقتصادی دولت است؛ زیرا دولت ارز ترجیحی را از کالاهای اساسی حذف کرد و ارز آزاد را جایگزین آن کرد که با توجه به افزایش تورم جهانی و بالا رفتن کالاها در جهان این اصلاحات بیشتر بر روی افزایش قیمت ها اثر گذاشت.
وی افزود: همچنین در کشور هزینه تولید کالا افزایش داشته است. مثلا هزینه مواد اولیه ای که از خارج کشور وارد می شود و هم محدودیت هایی که در مسئله برق و ... وجود داشته زیرا با توجه به گرم شدن هوا دولت یک محدودیت خاموشی برای واحدهای تولید در نظر گرفته است که همین موضوع در تولید کالاها اثر داشته است.
بیان علل گرانی ها دارای چه جنبه هایی است؟
دستور رئیس جمهور به مسئولان دولتی درباره بیان علل گرانی کالاها چند جنبه مهمی در درون خود دارد. یکی از این موارد مشخص شدن علت گرانی کالاهاست تا مردم متوجه شوند چرا باید یک کالایی را به قیمت زیاد خریداری کنند و دومین نکته این است که اگر به صورت جزئی اعلام شود دیگر افراد سودجو نمی توانند با بهانه های واهی کالاها را چند برابر روانه بازار کنند و باعث می شود به درستی نظارت ها بر روی بازار اعمال شود و در نهایت باعث افزایش اعتماد عمومی به دولت خواهد شد که در همین رابطه قادری عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس تاکید دارد: طبق دستور رئیس جمهور باید مسئولان مرتبط دلایل گرانی کالاها را با ذکر جزئیات به مردم بازگو کنند زیرا همین تبیین موضوع برای مردم می تواند کمک کند که بخشی از همین مخالفت ها و اعتراضات کاهش پیدا کند.
حال باید دید این دستور رئیس جمهور چه زمانی از سوی مسئولان جامه عمل پوشانده می شود.
منیع: فارس