هیئت قرارگاه جهاد تبیین است

* هیئت‌های مذهبی را چطور می‌توان آسیب‌شناسی کرد؟
اصولاً جلسات مذهبی بر یک اساسی چیده شده و جلو می‌رود؛ چه آنهایی که در حیطه قرآنی جلو می‌روند و چه آنهایی که در حیطه اهل بیت(ع) زحمت می‌کشند. مجموعه این هیئات و مؤسسات و جلسات مذهبی هر یک راهبرد و مسیری را طی می‌کنند. قطعاً گل سر سبد این جلسات در طول قرن‌های گذشته هیئات مذهبی عزاداری به ویژه در ایام ماه محرم و صفر هستند. به ویژه آنکه حضرت امام(ره) هم تعبیر خاصی داشته و می‌فرمایند «این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است» و شالوده فکری شیعه به ویژه در ماه محرم و صفر تبیین می‌شود. اما هیئت و جلسه‌ای که برقرار می‌شود، با چند مؤلفه جلو می‌رود: نخست، تبیین احکام شرعی است. دوم، تطابق دادن آن حادثه‌ای که منجر به برگزاری این جلسه با وضعیت روز شده است. سوم، این جمعیت حاضر آگاهی پیدا کنند که اگر در موقعیت فعلی چنین اتفاقاتی رخ داد، چگونه با آن مواجه شوند و دچار چالش‌های غیر مترقبه نشوند. اینکه ما وارد جلسه‌ای شویم، صرفاً به دید اینکه برای فرزندان پیامبر اکرم(ص) برقرار شده و مرثیه‌ای خوانده شود و گریه‌ای کنیم و بیاییم بیرون، مد نظر اهل بیت(ع) نبوده است؛ چون تحریک احساسات کاری ندارد؛ اگر بنا بر گریه بود، امام صادق(ع) نمی‌فرمود که اگر کسی دیدگانش به ‌اندازه یک بال مگس به اشک تر شود، بهشت بر او واجب می‌شود. بحث بر سر اشک و گریه نیست و معلوم می‌شود که گریه برای پله دوم است؛ ولی بیداری جامعه و افراد و ظلم‌ستیزی جامعه و افراد و سکوت نکردن در مقابل ظلم ظالم بزرگ‎ترین شاخصه هیئت‌هاست؛ هیئتی که فقط بنا باشد در آن جلسه‌ای برای گریه کردن برپا شود، به نظر من یزید و شمر و ابن زیاد هم می‌توانند در آن شرکت و گریه کنند و این فایده ندارد؛ بلکه جلسه‌ای که دشمن‌ستیز باشد و بیداری ایجاد کند و چالش‌های جامعه را درست بررسی کند و موضع حقیقی جریان اهل بیت(ع) و فلسفه و بینش قرآن در این مسیر تبیین شود، قطعاً آن هیئت‌ها آگاهی کامل پیدا می‌کنند. نقطه مقابلش هم هست و دشمن تلاش بسیاری در تغییر مسیر هیئت‌ها می‌کند. با یک سرعت بسیار عجیبی هم تلاش می‌کند؛ زیرا می‌داند که هم اثرگذاری هیئت‌ها بالاست و هم اثرپذیری مردم از هیئت‌ها بالاست. در واقع، دشمن به دنبال رخنه در این مجموعه‌هاست و هر کاری هم می‌کند، مداح‌سازی می‌کند، سخنران‌سازی می‌کند، اشعارسازی می‌کند، روضه‌سازی می‌کند و... . دشمن در این مسیرها قدم برمی‌دارد و این بیداری گردانندگان این هیئت‌هاست که باید در مقابل این حمله‌ها و هجمه‌ها ایستادگی کند. همانطور که در سال‌های متمادی و قرون گذشته این ایستادگی‌ها بوده و نگذاشته‌اند این خدشه‌ها وارد شود؛ امام(ره) اگر می‌فرمود سنتی عزاداری کنید، برای همین مورد بود. شاید یکی از آسیب‌هایی که امروز هیئت‌ها به آن دچار شده‌اند، الگو شدن برخی هیئت‌ها برای شهرستان‌هاست. این موضوع چندان خوب نیست که برای نمونه استان کرمان، خوزستان یا بوشهر که هر کدام سبک و سیاق و شاکله عزاداری خودشان را دارند، شاکله عزاداری‌شان تغییر پیدا کند و شبیه فلان هیئت تهران عزاداری کنند. هیئت تهران مربوط به تهران است و سیستان، هرمزگان، بوشهر و... هم هیئت خودشان را دارند در همان قالب و در همان شاکله. روایت داریم، شخصی آمد خدمت حضرت صادق(ص) و حضرت فرمود برایم روضه بخوان و وی شروع به خواندن کتابی کرد و حضرت فرمود اینگونه نه، آنطور که در ولایت و محل خودت می‌خوانی بخوان، معلوم می‌شود که این یک دستور و سنت اهل بیت(ع) است.

* یکی از موضوعاتی که این روزها در هیئت‌ها دیده می‌شود و گاهی موجب می‌شود کل عزاداری حسینی از سوی دشمن زیر سؤال برود، برخی افراط و تفریط‌ها در بیان روایات است که گاهی غرض‌ورزانه و با گرایش خاص سیاسی اینها را عنوان می‌کنند. برای جلوگیری از این آسیب‌ها و اثرگذاری که روی نسل جوان دارند، چطور می‌توان ماجرای اصلی را عنوان کرد ؟
رهبر معظم انقلاب وقتی مقتل‌خوانی می‌کنند، خیلی جالب است. ایشان می‌دانند مقتل حضرت علی‌اکبر(ع) و علی‌اصغر(ع) چگونه است، اما به عمد از روی مقتل قابوس‌ابن‌طابوس مقتل و عبارات را می‌خوانند و ترجمه می‌کنند. این خیلی خوب است که مداح و روضه‌خوان ما و سخنران ما در جلسه سعی کند از روی عبارات کتب مقتل به موضوع نگاه کند؛ البته یکی از اتفاقات خوبی که در جریان هیئت‌ها رخ می‌دهد، تصویربرداری و صدابرداری‌هاست؛ چون دشمنی که بخواهد سوءاستفاده کند با تدوین صدا و تصویر می‌تواند کار خودش را پیش ببرد. لذا همان مداح و سخنران به نظرم باید یک دوره آموزشی را طی کند و با علم امروز وارد این موضوع بشود که حتی اگر سر و ته سخنرانی‌اش را هم زدند، کسی نتواند سوءاستفاده کند. این هنر سخنران و ذاکر است که کسی نتواند سوءاستفاده کند و بهانه دست کسی بدهد. استفاده از برخی آهنگ‌ها و سبک‌هایی که ممکن است سوءتفاهم ایجاد کند، درست نیست. علیرضا افتخاری می‌گفت ما دنبال هیئت‌ها راه می‌افتادیم که ببینیم چه سبک‌هایی می‌خوانند که ما بیاییم این را در خوانندگی‌مان پیاده کنیم؛ اما متأسفانه امروز شاید برخی از ذاکرها حال ندارند برای خود سبک‌سازی کنند. بسیاری می‌روند کار می‌کنند، سبک‌سازی می‌کنند، شعرسازی می‌کنند و اشعار بسیار خوبی هم پیدا می‌کنند و زحمت می‌کشند؛ اما اینکه من امشب در نظر بگیرم وقتی می‌خواهم بروم جلسه، چه بخوانم فایده ندارد و قطعا باید کار بکنم و چندین ماه زحمت بکشم و من خبر دارم. شاید قسمت عمده‎ای از آنها که دارند جلساتی را برگزار می‌کنند، در سطح کشور چنین زحماتی را نمی‌کشند. جلسات کوچکی گوشه و کنار هست و برخی‌ها حرف‌هایی را می‌زنند که اتفاقا فیلم‌برداری شده و در فضای مجازی پخش می‌شود. شاید جمعاً کل آن مجلس به 200 نفر نرسد، اما آن رسانه از این سوءاستفاده می‌کند. برای جلوگیری از این مسائل لازم است تبیین انجام شود. من فکر می‌کنم اگر اختلاف نظرهایی که بین مجموعه‌ها وجود دارد، کنار گذاشته شود و مجموعه‌ها سازگاری کنند و مقداری تشتت‌ها را کنار بگذارند، قطعاً اثرگذاری بسیار خوبی دارد. فکر می‌کنم در عراق بود که آقایی اهل لبنان آمد و به من گفت که من از دوستان شنیده‌ام شما جلسه آقای کریمی ‌منبر می‌روید؟ گفتم بله، من یک زمان‌هایی منبر می‌رفتم، چطور مگه؟ گفت به ایشان بگویید عربی که می‌خواند ما این را در لبنان و همه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نشر می‌دهیم. حتی در بیان لهجه هم مراقبت کند و اگر فلان متن را با لهجه عراقی می‌خواند، آن را کامل با لهجه عراقی بخواند و اگر با لهجه لبنانی می‌خواند، کامل با لهجه لبنانی بخواند و... . پس معلوم می‌شود که این پیگیری‌ها و اثرگذاری‌ها هست و دشمن هم این را می‌داند و به دنبال از بین بردن این اثرگذاری است. قطعاً ما اثرگذاری هیئت‌ها را می‌دانیم و این را هم می‌دانیم که دشمن خیلی به این موضوع حمله‌ور شده و در ایام محرم به هر بهانه‌ای به دنبال تخریب سخنرانان و ذاکران و هیئت‌ها با بهانه‌های واهی هستند؛ ولی یقین بدانید اتفاقات کلی که در مجموعه سخنرانی‌ها صورت می‌گیرد، اثرگذاری‌اش بسیار بالاست و آسیب‌هایی هم که وارد می‌شود،‌ به ویژه در دهه اول که عمدتاً دهه شور و روضه است؛ مداحان باید مراقبت کنند که از بیان شعارهایی که ممکن است شائبه‌برانگیز باشد و از حرف‌هایی که نادر و سندیتش ضعیف است، پرهیز کنند که بهانه‌ای دست معاندان و سوءاستفاده‌گرها داده نشود.

* یکی از کارهای دشمن برای تخریب هیئت‌ها تلاش برای سکولارسازی است؛ نظرتان چیست؟
جریان سکولارسازی دو حالت دارد. دشمن همانطوری که همیشه بوده، وقتی چیزی را می‌خواهد تخریب کند، شبیه‌سازی می‌کند. سال‌هاست که شیعه انگلیسی راه افتاده و در دنیا جریان عزاداری را به شکل خاص و مورد توجه دنیای استکبار جلو می‌برد، برای نمونه روی قمه‌زنی مانور می‌دهد و نسبت به آن چیزی که محبت به آل‌الله است، ضعف نشان می‌دهد. خیلی خیلی کم رویش کار می‌کند و مثلا خیلی نمود و رشد در تبری جستن می‌دهد و هیئت را برمی‌گرداند به 1400 سال قبل و مسائل روز جامعه اسلامی در آن نیست. به قول استاد مطهری شمر دورانت را بشناس. شمر در سال 65 هجری به دست مختار کشته شد و رفت. امام حسین(ع) در مقابل یزید ایستاد. الان جریان سکولارسازی این است، یعنی هیئت‌هایی را آماده می‌کنند که فقط و فقط نگاه‌شان به بعد محبتی باشد و هیچ جریانی را نسبت به مسائل روز در آن تبیین نمی‌کنند و کاملاً اسلام رحمانی به قول برخی مطرح می‌کنند و آن سیاست اصیل اباعبدالله(ع) را که در مقابل ظالم باید بایستند، تعطیل می‌کنند. جالب است که یک شبکه آلمانی در روز عاشورا سه نوبت جریان عزاداری‌ و قمه‌زنی‌ها را بازپخش کرده است. آنها از اینها بهره‌برداری سیاسی می‌کنند و می‌گویند این مسلمان بدوی‌گرای پیکارجویی است که دیدید و سپس بهره‌برداری سیاسی می‌شود. من دو هفته پیش با یک آقای ایرانی ساکن آلمان بحث می‌کردم، گفتند اربعین و کربلا و... چیست؟ من گفتم نجات یک گربه از شبکه‌های تلویزیونی پخش می‌شود؛ ولی چند میلیون نفر را که در روزی خاص در مکانی خاص جمع می‌شوند و هیچ کمبودی هم ندارند، نشان نمی‌دهند؟ گفت مگر می‌شود؟ گفتم بله. بعد یک چیزی را گفت که آیا این جریان از قبل از انقلاب هم بوده یا یک جریان حزبی تازه ایجاد شده است؟ گفتم نه، سفارش اهل بیت(ع) برای پیاده‌روی به سوی مرقد ابی‌عبدالله(علیه‌السلام)، به ویژه در اربعین بوده است. تبیین این مسائل و بیدار‌سازی آنها لازمه خیلی از فعالیت‌ها و زحمت‌هاست و از آنطرف هم دشمن دارد تلاش می‌کند که این بیدارسازی صورت نگیرد. من فکر می‌کنم جریان‌هایی که در هیئت‌ها صورت می‌گیرد و گاهی سبک‌هایی پیاده می‌شود و آهنگ‌هایی خوانده می‌شود، دقیقاً شبیه همان کنسرت‌هایی است که برخی پیاده می‌کنند. برخی از این افراد این حرکت‌ها را به هیئت‌ها برای شکستن حرمت‌ها می‌آورند. دیده می‌شود که گاهی مداح گوشواره می‌اندازد و می‌خواند؛ البته مداح اصیل و جلسات اصیل بسیار بسیار زیادند و اثرگذاری‌شان بالاست؛ اما قوه تبلیغاتی دشمن چون قوی است، می‌روند و از همان چیزهایی که خودشان ساخته‌اند و به این جلسات فرستاده‌اند، بهره‌برداری و سوءاستفاده می‌کنند. مردم باید مراقبت کنند که در چاله اینها نیفتند و این دیگر به مداح و هیئت و جلسات مربوط نمی‌شود. مردم وقتی دیدند قیافه مداح و سخنرانش به امام حسین(ع) نمی‌خورد و مداح با گوشواره آمده است، باید آن جلسه را ترک کنند. کسی که روی دستش انواع نقاشی‌ها را کشیده و اصلاً نمی‌تواند وضو بگیرد، قطعا نمی‌تواند مداحی امام حسین(ع) را بکند. با اینکه این موارد خیلی کم است؛ اما به دلیل فضای مجازی آنها تعمدا از اینها گزارش‌هایی را تهیه و پخش می‌کنند.