فرصت‌سوزی دولت قبل در نوسازی ناوگان حمل‌ونقل

عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه به صبح صادق گفت: «حاکمیت باید با کسانی که مسبب عدم بهره‌برداری کشور از کریدور شمال‌‌ـ جنوب هستند، برخورد کند؛ چرا که مسئولان قبلی به این موضوع در راستای به روز کردن تجهیزات بندری توجه نکردند و امروز ایران در این موضوع بیشتر شبیه نظاره‌گر است، در حالی که کشورهای دیگر از این کریدور درآمدهای بالایی کسب می‌کنند.»
به گزارش صبح صادق، جلیل جلالی‌فر، عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه و فعال اقتصادی در گفت‌وگو با صبح صادق درخصوص اهمیت کریدور شمال‌ـ جنوب و درآمدزایی این کریدور و البته کاهلی‌های دولت قبل نسبت به تأمین زیرساخت‌هایی که بهره‌وری ایران را به شدت افزایش می‌دهد، گفت: «با اینکه در سال‌های گذشته کارشناسان و صاحب‌نظران امر در خصوص کریدور شمال‌ـ جنوب، عواید اقتصادی و ارزآوری آن برای کشورهای مرتبط به خصوص ایران، بحث و تبادل نظر بسیاری داشتند؛ اما واقعیت این است به دلیل کم‌کاری‌های صورت گرفته در دولت قبل، اقتصاد ایران امروز هیچ سهمی‌از این عواید اقتصادی ندارد.» وی در ادامه بحث خاطر نشان کرد: «برای نمونه می‌توان کشور هند را مثال زد. هند در سال 2021 نزدیک به 5/13 میلیارد دلار با روسیه مبادله تجاری داشته است، رقمی‌ که قطعاً در سال 2022 افزایش قابل توجهی نیز خواهد داشت. حالا اگر میانگین این رقم را به 800 دلار تقسیم کنیم، عدد به دست آمده چند میلیون تن کالا خواهد بود؛ یعنی با حجم بسیار بالایی کالا مواجهیم که برای جابه جایی به تعداد بسیار زیادی کانتینر و کامیون نیاز دارد.» این فعال اقتصادی در ادامه خاطرنشان کرد: «قطعاً دولتمردان قبلی به خوبی به این موضوع واقف بودند که برای بهره‌برداری درست و اصولی از کریدور شمال‌ـ جنوب باید زیر ساخت‌های مورد نیاز اعم از جاده‌ای، ریلی و کشتیرانی فراهم شود؛ اما با وجود اینکه برای تهیه و تأمین زیرساخت‌های مورد نیاز فرصت کافی هم داشتند؛ اما متأسفانه با فرصت‌سوزی رخ داده، بخش قابل توجهی درآمد بالقوه برای کشور از بین رفت.» جلالی‌فر در این باره تصریح کرد: «وقتی از ارزآوری و صادرات صحبت می‌شود، نباید به این کلمات تکیه کنیم و دلخوش باشیم که مثلاً صادرات خوب است، یا باید از صادرات حمایت کنیم و... استفاده از جملات و عباراتی چون صادرات خوب است یا باید از صادرات حمایت کرد ایرادی ندارد؛ اما باید توجه داشت صادرات با حرف و کلام انجام نمی‌شود، بلکه باید زیرساخت‌های تولید و صادرات فراهم باشد تا ایران در تجارت خارجی و صادرات حرفی برای گفتن داشته باشد. اگر قرار باشد حجم بزرگی از کالاهای مختلف از ایران به سوی کشورهای آسیایی و اروپایی ترانزیت شود، باید زیرساخت‌های جاده‌ای، ریلی و کشتیرانی برای آن تدارک دیده شود. امروز ناوگان جاده‌ای، ریلی و کشتیرانی در دنیا بسیار پیشرفته و به روز است؛ در حالی که در ایران این ساختارها اصلاح نشده و طی یک دهه اخیر با وجود تمام هشدارها و درخواست‌ها مسئولان خود را به خواب زده بودند و هیچ توجهی به توسعه این زیرساخت‌ها نشده است.»
این عضو اتاق بازرگانی ایران و روسیه در خصوص درآمدزایی که کشور می‌توانست از طریق کریدور شمال‌ـ جنوب داشته باشد، گفت: «کریدور شمال‌ـ جنوب برای کشورهای هدف از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و بسیار مهم است؛ چرا که بخش قابل توجهی از درآمد صادراتی و تجاری آنها از این مسیر تأمین می‌شود. امروز ما می‌توانستیم بدون اینکه نگران درآمدزایی کشور از طریق نفت و تحریم‌ها باشیم از این کریدور استفاده کنیم. در حالی که بنادر شمال ایران نزدیک به 36 میلیون تن ظرفیت دارند؛ اما متأسفانه به دلیل ضعف‌های موجود در بدنه مدیران دولت قبل و بی‌تفاوتی در قبال نوسازی و خرید تجهیزات و کشتی‌های مورد نیاز، عملکرد این بنادر 6 میلیون تن است؛ یعنی رقم بزرگی از ظرفیت‌های خود عقب هستیم؛ چرا که مسئولان درگیر کارهای حاشیه‌ای بودند و کار اصلی را عقب ‌انداخته‌اند. با اینکه در موضوع دریا و ساخت بندر و اسکله بسیار تلاش کرده‌ایم و پول‌های بسیاری نیز هزینه شده و با وجود اینکه امکانات زیادی برای آب‌های کشور خریداری شده است؛ اما به دلیل بی‌توجهی به خرید کشتی، این امکانات بلااستفاده باقی مانده و عملا درآمدزایی برای کشور ندارد.»
جلالی‌فر، عضو اتاق بازرگانی ایران و روسیه در خصوص وضعیت کنونی جهان و درآمدی که ایران می‌توانست از شرایط امروز جهان داشته باشد، گفت: «اگر دولت قبلی در هشت سال فرصتی که داشت، به‌اندازه نیاز و ظرفیت کشور کشتی می‌خرید و می‌توانست حمل ونقل ریلی را توسعه می‌داد و کامیون‌ها و کانتینرهای مورد نیاز را تولید یا وارد می‌کرد. امروز در شرایط بحران اوکراین که حجم کالاها و ترانزیت با افزایش قابل توجهی مواجه شده، ما می‌توانستیم از طریق کریدور شمال به جنوب درآمدهای زیادی برای کشور ایجاد کنیم.»
وی در این باره خاطر نشان کرد: «برای نمونه، به دلیل حادثه‌ای که برای یک کشتی طی روزهای گذشته رخ داد و منجر به مسدود شدن کانال سوئز شد، این کریدور می‌توانست به تنها راه تجارت و رفت وآمد کشتی‌ها تبدیل شود؛ چرا که کانال سوئز با کوچک‌ترین حادثه‌ای بسته می‌شود و در چنین شرایطی تنها راه باقیمانده سمت ایران است.»
این فعال اقتصادی توضیح داد: «متأسفانه به دلیل کم‌توجهی دولت قبل و بی‌توجهی به اهمیت اقتصادی و حتی سیاسی کریدور شمال‌ـ جنوب، درآمد ما از این کریدور نزدیک به صفر است؛ یعنی درآمد ما همان درآمد امروز است؛ چرا که دولت آقای روحانی در برخورد با مسئله این کریدور به صورت شعاری عمل کرد. در حالی که اگر منافع ملی مورد نظر بود باید تمام امکانات مالی برای تأمین زیرساخت‌ها و استفاده حداکثری از این کریدور مورد استفاده قرار می‌گرفت. متأسفانه مسئولان از موقعیت جغرافیایی ایران که خداوند به رایگان به ما داده و می‌توانیم درآمدزایی قابل توجهی از آن داشته باشیم و رشد و رفاه اقتصادی را برای مردم داشته باشد، چندان مغتنم نشمردند.»
عضو اتاق بازرگانی ایران و روسیه با تأکید براینکه مسببان وضعیت موجود باید نسبت به عملکرد خود پاسخگو باشند، گفت: «بی‌تردید قوه قضائیه و حاکمیت باید با عاملان این همه تعلل در عدم نوسازی ناوگان دریایی کشور برخورد کرده و از آنها شکایت کند. حاکمیت باید با کسانی که مسبب عدم بهره‌برداری ملت از کریدور شمال‎ـ جنوب هستند برخورد کند؛ چرا که مسئولان قبلی به این موضوع در راستای به روز کردن تجهیزات بندری توجه نکردند، به نحوی که ایران، امروز در این موضوع بیشتر نظاره‌ُگر است؛ در حالی که سایر کشورها از این کریدور درآمدهای بالایی کسب می‌کنند.»
این فعال اقتصادی خاطر نشان کرد: «برای نمونه نزدیک یک هفته است کشور گرجستان مرز زمینی خود و مسیر کالاهای ترانزیتی را که از ارمنستان به روسیه می‌رود، مسدود کرده است، لذا بار سنگین کالاهای صادراتی به سمت ایران می‌آید که یکی از این بنادر مقصد، بندر انزلی و دیگری بندر آستاراست. این در حالی است که متأسفانه سال‌های سال است مشکل لایروبی بندر آستارا حل نشده و مشکل دارد. هر چند امیدواریم دولت فعلی به این بحث ورود کند؛ اما متأسفانه تجهیزات و امکانات مورد نیاز به گونه‌ای است که برای نمونه بندر انزلی دستگاه اسکنر برای اسکن کالاها و جلوگیری از ورود کالای مشکوک مثل مواد مخدر و... که می‌تواند اعتبار کشور را دچار لطمه نکند، ندارد.»
وی در این باره توضیح داد: «وقتی چنین دستگاهی نداریم کالای وارداتی به کشور متوقف می‌شود؛ در حالی که برای ترانزیت کالا هزینه، امنیت و سرعت فاکتورهای بسیار مهمی‌ هستند. وقتی روی این فعالیت‌ها سرمایه‌گذاری نشده یعنی سرعت کار پایین می‌آید و با خوابیدن کالا در بنادر، هزینه‌ها بالا می‌رود.»
جلالی‌فر خاطر نشان کرد: «قطعاً بدون اینکه از اهمیت کریدور شمال‌ـ جنوب صحبت کنیم، بر همگان پر واضح است که این کریدور به لحاظ اقتصادی تا چه‌اندازه می‌تواند برای تجارت و اقتصاد ایران مهم باشد و تا چه‌اندازه منجر به رشد صادرات، تولید و ارز آوری شود. هر چند دولت گذشته در این موضوع به شدت کم‌کاری کرده است؛ اما انتظار می‌رود دولت فعلی به هیچ‌وجه زمان را از دست ندهد و روی بحث خرید و نوسازی ناوگان کشتیرانی و ریلی و جاده‌ای کشور تمرکز کند.»
وی در پایان این گفت‌وگو خاطر نشان کرد: «با توجه به اینکه ما می‌توانیم سالانه دو کشتی بسازیم و اینکه دریای خزر نیازمند ورود صد کشتی است؛ چرا که حجم ترانزیت بین‌المللی هر روز بیشتر از دیروز می‌شود دولت نباید لحظه‌ای از این موضوع غفلت کند و درآمدی را که از این بخش می‌توانیم داشته باشیم، از دست بدهد، درآمدی که خنثی‌کننده تحریم‌ها بوده و قطعاً رشد اقتصادی قابل توجهی به دنبال دارد.»