سرنوشت جنگ اوکراین چه می‌شود؟

جنگ اوکراین وارد نهمین ماه از آغاز خود شده است و نبردی که انتظار نمی رفت خیلی به درازا بکشد، اکنون فاصله زیادی تا یک سالگی ندارد. پس از انفجار پل کریمه که خرابکاری آشکار از سوی اوکراینی ها بود، روسیه رویکرد صبر راهبردی خود را تغییر و زیرساخت های انرژی این کشور را هدف قرار داد؛ موضوعی که بحران انرژی را به دیگر بحران های اوکراین افزود. در آن سوی میدان، اوکراین کماکان به درخواست کمک از اروپا و غرب ادامه می دهد و هفته گذشته نیز در راستای فرافکنی های ضد روسی خود تلاش کرد پرتاب دو موشک به خاک لهستان را به روسیه نسبت دهد.
روس ها به واسطه شرایط فصلی با عقب نشینی تاکتیکی بیش 30 هزار نفر از نیروهای خود را در ساحل غربی رود دنیپر که تسلط کامل بر دریای سیاه دارد و مرکز اصلی و شاهرگ اصلی اوکراین است، متمرکز کردند
روح الله مدبر، تحلیلگر مسائل روسیه گفت: نهمین ماه از شروع بحران اوکراین را در حالی پشت سر می گذاریم که این درگیری به علت انعطاف ناپذیری طرف اوکراینی، ناشی از پیروی از سیاست های واشنگتن، به درازا کشیده است و حرکت به سمت مسیر دستیابی به صلح و توافقی که بعد از چهار دوره مذاکره میان روسیه و اوکراین انجام شد، کمرنگ شده و شکاف میان کشورهای اروپایی را نیز افزایش یافته است.
وی افزود: نمونه بارز این شکاف عملیاتی بود که هفته گذشته نیروهای اوکراینی با پرتاب موشک به خاک لهستان قصد داشتند با فریب افکار عمومی روسیه را عامل پرتاب موشک جلوه دهند و فضای سنگین تبلیغاتی علیه روسیه ایجاد کنند؛ اما یک روز بعد با واکنشی که از سوی مقام های ناتو و آمریکا انجام شد و تأیید کردند موشک ها از سوی روسیه پرتاب نشده است، نشان می دهد ناتو قصد رویارویی مستقیم با روسیه ندارد، اما رویارویی بسیار آشکار را با افزایش سطح اعزام نیروهای نظامی و انواع تجهیزات مدرن در پیش گرفته است.
تحلیلگر مسائل روسیه عنوان کرد: به دلیل اینکه اقدامات اوکراین هزینه های بسیار زیادی برای طرف اروپایی، ناتو و آمریکا دارد، ادامه روند برای آنها نیز بسیار سنگین است. به همین دلیل گاهی گفت و گوهایی با طرف اوکراینی انجام شد تا مسیر به سمتی برود که سناریوی جدید مذاکره با روسیه شکل بگیرد. به دلیل اینکه ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین اختیار و توانمندی لازم را برای اتخاذ تصمیم ندارد و همه چیز کاملاً با هماهنگی کاخ سفید انجام می شود، احتمال دارد درآینده نه چندان نزدیک مسیر به سمت مذاکرات و تفاهمات احتمالی پیش برود. آنچه امروز در موضوع اوکراین در حال وقوع است، اینکه روسیه اعلام کرده از هیچ کدام از مواردی که مدنظر دارد، عقب نشینی نخواهد کرد.
مدبر در پاسخ به سؤالی درباره عقب نشینی تاکتیکی روسیه از منطقه خرسون گفت: روسیه از راهبردی درست و دقیق در این منطقه استفاده کرده است. امروزه در جنگ های مدرن در نظام بین الملل فتح سرزمینی اهمیتی ندارد، بلکه گلوگاه های راهبردی حائز اهمیت است. روس ها به واسطه شرایط فصلی با عقب نشینی تاکتیکی بیش 30 هزار نفر از نیروهای خود را در ساحل غربی رود دنیپر که تسلط کامل بر دریای سیاه دارد و مرکز اصلی و شاهرگ اصلی اوکراین است، متمرکز کردند.
این تحلیلگر مسائل روسیه تصریح کرد: عقب نشینی از خرسون تاکتیک درستی از سوی روسیه بود، زیرا قربانیان نیروهای روسی را در منطقه درگیری کاهش می دهد و در میان مدت باعث آمادگی برای تغییر جبهه درگیری در نقطه راهبردی اودسا خواهد شد.
مدبر درباره راهبرد حمله به زیرساخت های اوکراین گفت: سیاست و تاکتیک مناسب از سوی روسیه در راستای حمله به زیرساخت های اوکراین انجام شد، زیرا اوکراینی ها به اقداماتی دست زدند که بر مبنای اصول حقوق بین الملل جنایت جنگی به شمار می رود و رفتارهایی که در ماه های اخیر با اسیران روس و نیروهای نزدیک به روسیه ازجمله شکنجه های سنگین و اعدام های دسته جمعی از سوی اوکراین انجام شد.
وی افزود: نیروهای روسیه نیز تاکتیک سنگین تری را علیه اوکراین در پیش گرفتند و هدف قرار دادن زیرساخت های انرژی در این کشور، کل فعالیت و تأمین انرژی را در اوکراین دچار اخلال کرده است و روشی کم هزینه برای روس ها به شمار می رود. روس ها قصد نداشتند به این وسعت اقدام انجام دهند، اما انعطاف ناپذیری طرف اوکراینی و استفاده از روش غیر حقوقی، شکنجه و اعدام سربازان روسی، کشتار نیروهای غیرنظامی وابسته به روسیه در مناطق مختلف باعث شد روسیه برای فشار بیشتر بر دولت اوکراین از این ظرفیت استفاده کنند.
این تحلیلگر مسائل روسیه تأکید کرد: به نظر می آید طرف اوکراینی به اقدامات خشونت آمیز روی آورده است که قطعاً منفعتی برایش نخواهد داشت و هر چه زیرساخت های اوکراین بیشتر مورد حمله روسیه قرار گیرد، آینده این کشور بیشتر مبهم خواهد شد. بخش باقی مانده از زیرساخت های اوکراین نیز به صورت هدفمند از سوی روسیه مورد هدف قرار می گیرد و پیام اساسی به طرف غربی خواهد بود مبنی بر اینکه روسیه اگر بخواهد به منطقه ای حمله کند، قطعاً این کار را خواهد کرد و این اقدام نشان می دهد موازنه قدرت در دست روس هاست.
نیروهای روسیه نیز تاکتیک سنگین تری را علیه اوکراین در پیش گرفتند و هدف قرار دادن زیرساخت های انرژی در این کشور، کل فعالیت و تأمین انرژی را در اوکراین دچار اخلال کرده است
مدبر افزود: اگر عقلای اروپایی به جز جبهه افراطی به مسیر گفت و گو با روسیه حرکت نکنند، دامنه بحران به عنوان زخمی خطرناک و مواردی که بر دیگر کشورهای اروپایی تأثیر می گذارد، سطح تنش ها را به بخش های دیگر خواهد کشاند. نمونه آن حمله موشکی اوکراینی ها به خاک لهستان بود که ناشی از استیصال اوکراینی هاست و به دلیل ناکامی در چرخش بازی به نفع خود انجام شد. نکته بعدی درباره سلاح هایی است که اروپایی ها در اختیار اوکراین قرار می دهند. علاوه بر اینکه این موضوع در آینده باعث می شود ضربات روسیه به کشورهای اروپایی که به اوکراین کمک کرده اند بیشتر شود، فروش برخی از این سلاح ها در بازارهای سیاه کشورهای اروپایی امنیت اروپا را به شدت دچار خدشه می کند و نشان می دهد زلنسکی بیشتر به دنبال منافع شخصی خود است تا ملت اوکراین.
وی فضای میدانی را به نفع روسیه خواند و عنوان کرد: تغییر متناوب تاکتیک ها در میدان نبرد باعث شد ابتکار عمل در این زمینه دست روسها باشد و غربی ها و آمریکایی ها نتوانند اقدامات روسیه را پیش بینی کنند.
مدبر تأکید کرد: آنچه حائز اهمیت است، اینکه بیش از 20 هزار نیروی خارجی که بخش عمده آنها ژنرال و درجه دار هستند، سابقه جنگ دارند و بخش دیگری از آنها وابسته به داعش و جبهه النصره هستند، به اوکراین پیوستند و باعث شد سطح خشونت به درگیری چریکی خشن تبدیل شود که روسیه در شرایط مناسب از روش تغییر عملیات استفاده خواهد کرد.
وی افزود: وجود این میزان گروه تروریستی در داخل اوکراین شرایط این کشور را بسیار وخیم تر از سوریه فعلی خواهد کرد. بحران انرژی هر لحظه در کشورهای اروپایی اثرات خود را بیشتر می کند و ملموس است؛ اما بالاتر از موضوع انرژی، شکاف سنگین هویتی و سیاسی است که میان مردم اروپایی و مقام های آنها رخ داده است.
مدبر تصریح کرد: امروز قاطعانه می توان گفت اروپایی ها پس از پیمان اتحادیه اروپا یا به‌طور غیر رسمی «پیمان ماستریخت» به یکی از استان های آمریکا تبدیل شده اند و با وجود اینکه مشخص است ادامه پیروی از سیاست آمریکا درباره اوکراین خسارت برای اروپا ایجاد خواهد کرد، اما استقلال در اروپا وجود ندارد که برای مذاکره با روسیه و دستیابی به توافق برد برد گام بردارند.
منبع: راهبرد معاصر