رشد سینما

پنجاه‌ودومین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم «رشد»، هفته گذشته در حالی به کار خود پایان داد که به گفته صادق یزدانی، دبیر این دوره از جشنواره، 3460 فیلم به دبیرخانه جشنواره ارسال شده بود. قطعاً این اتفاق خوشایندی است و نشان از رشد جایگاه جشنواره رشد در بین فرهیختگان و هنرمندان دارد. جشنواره فیلم «رشد» جشنواره‌ای سینمایی است که هر سال با تلاش سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و دفتر تأمین رسانه‌های آموزشی وزارت آموزش و پرورش برگزار می‌شود. این جشنواره با حدود 60 سال سابقه فعالیت و 52 دوره برگزاری، قدیمی‌ترین جشنواره فیلم در ایران است. در واقع، یکی از جدی‌ترین جشنواره‌هاست که مخاطبان آن، رده سنی کودک و نوجوان هستند. هر چند تعدادی از فیلم‌های این جشنواره نیز بیش از اینکه برای مخاطب کودک و نوجوان باشد، درباره مسائل و مشکلات این رده سنی است که به نوعی بزرگسالان مخاطبان آن هستند.

تکرار روزهای طلایی
به طور کلی، می‌توان گفت جشنواره رشد در حوزه‌ای پیشگام است که در سال‌های اخیر بسیار مهجور واقع شده است؛ یعنی سینمای کودک و نوجوان. سینمایی که روزگاری در دهه‌های 60 و 70 روزهای طلایی خود را سپری می‌کرد، آن هم در زمانی که اینترنت و فضای مجازی رقیبی جدی برای دیگر رسانه‌‌ها و محیط‌های آموزشی نبود.
اما امروز با وجود اینکه عصر فناوری است و فضای مجازی پُر از محتواهای پوچ شده است، سینمای کودک و نوجوان و در کل آثار مربوط به این رده سنی، آنطور که باید و شاید جدی گرفته نمی‌شود! نوجوانان در فضای مجازی و گاهی در مقابل شبکه‌‌های ماهواره‌ای با انبوهی از داده‌های مسموم روبه‌رو می‌شوند که هیچ‌گونه تناسبی با سبک زندگی ایرانی و اسلامی ندارد و متأسفانه نتیجه می‌شود آن چیزی که در چند ماه اخیر در کشور شاهدش بوده‌ایم! بنابراین، لزوم توسعه فعالیت جشنواره‌هایی، مانند جشنواره فیلم رشد یا جشنواره‌های مشابه حوزه کودک و نوجوان، در چنین وضعیتی بسیار بیشتر از قبل حس می‌شود. جشنواره‌هایی که بتوانند با آثار خوب و ماندگار هم در بُعد تربیتی و هم علمی کمک شایانی در جهت اعتلای فرهنگی جامعه کنند. محور اصلی جشنواره فیلم «رشد»، بررسی آثار علمی و آموزشی با نگاه به سرفصل‌های آموزشی است. با این حال، در کنار آن، ابعاد پرورشی و تربیتی نیز قطعاً باید به اندازه آثار علمی و آموزشی جدی گرفته شود. به همین دلیل است که به گفته حجت‌الاسلام لطیفی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، در این دوره سه نشان ویژه «معلم»، «ایثار و از خودگذشتگی» و «مدرسه مبدأ پیشرفت در جهان اسلام» مورد توجه قرار گرفته است.

دیپلماسی فرهنگی
یکی از نقاط قوت این جشنواره، بخش بین‌المللی آن است. بخشی که آثار متعددی از کشورهای مختلف در آن شرکت دارد و این به نوعی یک نوع تبادل فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی در حوزه انقلاب اسلامی است؛ چراکه زبان سینما زبان مشترکی است بین ملیت‌هایی که زبان مادری یکسانی ندارند. تعداد آثار ارسالی از کشورهای گوناگون به دبیرخانه جشنواره نیز نشان از استقبال کشورهای دیگر برای حضور در جشنواره داشت، به گونه‌ای که در گزارش اولیه دبیرخانه این جشنواره که در 15 آبان منتشر شد، حاکی از شرکت 63 کشور در این جشنواره بوده است.تمامی این موارد نشان می‌دهد، میعادگاه‌هایی مانند جشنواره فیلم رشد یا جشنواره کودک و نوجوان، باید بیش از پیش جدی گرفته شوند. جشنواره‌هایی که می‌توانند سهم فرهنگی عمده‌ای در آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان این مرز و بوم داشته باشند. اما سوی دیگر این جشنواره، مربوط به افرادی است که در آن شرکت کرده، آثارشان به جشنواره راه یافته و حتی توانسته‌اند مقامی کسب کنند. این افراد می‌توانند ظرفیت‌های واقعی این جشنواره باشند، ظرفیت‌هایی که اتفاقاً می‌توان از حضورشان پس از جشنواره بهره بیشتری برد. نه جشنواره رشد؛ بلکه هیچ جشنواره دیگری نباید با اختتامیه به پایان برسد، به خصوص جشنواره‌هایی که مربوط به حوزه کودک و نوجوان است؛ زیرا فعالیت در این حوزه علاقه‌مندی می‌طلبد و حالا که عده‌ای به صورت خودجوش پیگیر این حوزه هستند، بهترین ظرفیت را برای تولید آثاری بهتر خواهند داشت. یکی از موارد دیگر که نباید آن را نادیده گرفت، این است که آثار برگزیده این جشنواره باید در دسترس عموم دانش‌آموزان قرار بگیرد. این نکته‌ای است که معاون وزیر آموزش و پرورش گفته و تأکید کرده است: «در همه دوره‌ها، فیلم‌ها در جشنواره و در مدارس اکران می‌شد، در این دوره نیز بعد از هفته جشنواره، اکران‌های استانی در مدارس و اکران فیلم‌های برگزیده روی شبکه شاد صورت خواهد گرفت» و این قطعاً اتفاق خوشایندی است.