اولتیماتوم به آزادی‌خواهان

یکی از خیانت‌هایی که در پرونده انگلیسی‌ها ثبت شده، سرکوب قیام ضداستعماری میرزاکوچک‌خان جنگلی است. انگلیسی‌ها در سال‌های پایانی عمر حکومت قاجار و در حالی که تلاش می‌کردند بستر لازم را برای کودتای رضاخان فراهم کنند، نقش مؤثری در سرکوب نهضت‌های آزادی‎بخش اسلامی در گوشه و کنار ایران داشتند. آنان از جمله در نابودی نهضت میرزا کوچک‌خان جنگلی فعالانه ایفای نقش کردند. انگلستان با حمله به نیروهای میرزاکوچک خان در پی تقویت بیش از پیش کابینه وثوق‌الدوله بود.
در کتاب «از قاجار تا پهلوی» نوشته محمدقلی مجد از زبان «فرانسیس وایت»، کاردار سفارت آمریکا در تهران آمده است: «جنگلی‌ها در بهار و تابستان گذشته مشکلات فراوانی به وجود آورده و دولت ایران را به ستوه آوردند... لذا دولت یک بار دیگر دست به دامان سفارت انگلستان شد. جدای از تلاش انگلیسی‌ها برای تقویت کابینه فعلی، آنها به این نتیجه رسیدند شرایطی که منجر به عقد توافقنامه شد، اساساً تغییر کرده است... بنابراین به جنگلی‌ها هشدار دادند از اقدامات خود علیه دولت مرکزی دست بردارند؛ چرا که دولت ایران اکنون تحت‌الحمایه آنها می‌باشد. از آنجا که این تهدید‌ها اثر نبخشید، به رهبر جنگلی‌ها اولتیماتوم یک هفته‌ای داده شد که با دولت ایران صلح کند و در غیر این صورت عواقب نافرمانی خود را پذیرا باشد. مهلت کوچک‌خان هنوز تمام نشده است؛ اما از قرار معلوم وی خواهان جنگ است و تسلیم نخواهد شد. قزاق‌ها در قزوین مستقر شده‌اند و سلاح مورد نیاز آنها از همدان به محل استقرار آنها منتقل شده است. همه چیز منتظر سر آمدن فرصت کوچک‌خان است.»
«فرانسیس وایت» در 17 خرداد 1298 چنین می‌نویسد: «انگلیس با انجام اقداماتی، امنیت را در رشت و جاده رشت‌ـ قزوین برقرار ساخته است. همچنین تعداد هواپیماهای در اختیار دولت ایران را شناسایی کرده که قرار است آنها را بمباران کند. هزار قزاق ایرانی در قزوین آماده شده‌اند تا برای جست‌وجوی شورشیان در جنگل اعزام شوند. موفقیت عملیات بیش از حد انتظار دولت ایران بود و قیام جنگلی‌ها به طور کامل سرکوب شد. بسیاری از آنها دستگیر شده و به کلات نادری تبعید شدند. تجهیزات،‌ مهمات و ادوات آنها مصادره شد. تنها کوچک‌خان و یک یا دو تن از یارانش گریختند. در حال حاضر، کسی از محل اختفای او خبر ندارد و عده‌ای از رفتن او به کرمانشاه و یا تبریز خبر می‌دهند. به هر حال، می‌توان گفت قیام جنگلی‌ها به پایان خود رسیده است.»