شهید ستاری معمار نوسازی نیروی هوایی ارتش

قدرت‌های بزرگ و پرطمطراق تاریخ همیشه به دست افرادی از بین رفته‌‎اند که از نیروی ایمان و اراده قوی برخوردار بوده‌اند. افرادی که به جای دل‌خوش کردن به کمیت، کیفیت را هدف قرار داده‌‌اند و در گیر و دار مکان، زمان، موقعیت و امکانات خاصی نبوده‌اند؛ بلکه تنها فکر کرده‌اند و برنامه‌ چیده‌اند و حرکت کرده‌اند. شهید حسن طهرانی‌مقدم می‌گوید: «فقط انسان‌های ضعیف به اندازه امکانات‌شان کار می‌کنند» این جمله، یعنی افرادی که ایمان قوی و به فراخور آن اراده قوی‌تری دارند و به نوعی پیشتاز و پیش‌برنده نیروها هستند، امکانات را بهانه نمی‌کنند؛ بلکه امکانات را خلق می‌کنند.
با وقوع انقلاب اسلامی در ایران و قطع دست‌هاى استكبار از هرگونه سیطره‌ای بر میهن اسلامی‌مان ایران، استکبار براى برقرارى ارتباطى دوباره به انواع شیوه‌هاى مرسوم و نامرسوم، از نفوذ در اعضاى دولت موقت تا تصویب تحریم‌هاى ظالمانه و جنگ تحمیلی هشت ساله دست زد. با این همه مردم بصیر، نیروهاى مسلح و بسیج، هر بار گزینه‌ای از روی میز ستمكاران سیاست‌باز و دغلکار آمریكایى به زیر كشیدند تا همه سناتورهای بلندمرتبه و نظریه‌پردازان تراز اول آمریکا، در مقابل تنها رهبر برخاسته از فقه پویای شیعی سر تعظیم توأم با ذلت فرود آورند.
دشمنان پس از ناامیدی از عرصه جنگ سخت و انواع توطئه‌ها و ترورها با به کارگیری سیاست‌ ارعاب، تهدید، تحریم، تحریم و باز هم تحریم در‌ هاله‌ای از شبیخون فرهنگی سعی در درگیر کردن پایه‌های نظام جمهوری اسلامی ایران کردند.
دهه چهارم پس از انقلاب، دهه تهدیدهای اقتصادی و تحریم‌هایی از جنس اقتصاد، نفت و در یك كلام آنچه مایحتاج مردم است و امضاهای پی‌درپی رؤساى‌جمهور آمریكا بر تمدید تحریم‌ها و گره زدن برخى مشكلات داخلى به مباحث تحریمی شرایطی خاص را پس از سال‌ها گفتمان و گمانه‌زنی و تقریر و تدوین بر كشور به لحاظ اقتصادی حاكم كرده است؛ از این رو باید به‌دنبال نمونه‌ای موفق از اقدامات مؤثر در وضعیت تحریمی محض باشیم، اشخاصی مانند شهید منصور ستاری که مشی مدیریی‌شان در یكی از بحرانی‌ترین دوران‌های گذشته بسیار به حال کشورمان سودمند و درس‌آموز است.
مدیریتی كه در دل جنگ تحمیلی با وجود همه تنگناهای اقتصادى و معیشتی و تحریم‌ها توأمان با خلاقیت، هم‌افزایی ابداع و نوآوری بود و منجر به گذر از بحران شد.
عملكرد شهید ستاری ناشى از ایمان راستین و اعتماد و حسن‌ظن به وعده‌های الهی بود. شهید ستاری نمادی خستگی‌ناپذیر از مدیریت جهادی بود كه نشان داد با نگاه به درون و بهره‌گیری از ظرفیت‌های معطل مانده نیروى انسانی مى‌توان خلأ گذشته‌ها را با ابتكار و خلاقیت جایگزین کرد.
ویژگی مهم وی این بود که با تکیه بر توانمندی‌های داخلی، بر خودکفایی در حوزه صنایع هوایی و دفاعی تأکید داشت و معتقد بود: «ایرانی علاوه بر آنکه نسبت ‌به ملل غربی و دنیای پیشرفته، هیچ کم‌وکسری از نظر استعداد و نبوغ ندارد، بلکه در بسیاری از موارد باهوش‌تر و بااستعدادتر نیز هست.» هر کاری هم کرد بر همین اساس بود؛ از اجرای پروژه‌هایی، مانند پروژه اوج تا راه‌اندازی مرکز پژوهش، تحقیقات و آموزش نیروی هوایی و تأسیس دانشگاه علوم و فنون هوایی و ایجاد شبکه دیده‌بانی و ایجاد محیط مناسب برای تفکر و نوآوری برای تعمیرات و نگهداری تجهیزات پیشرفته نیروی هوایی و افزایش امکانات نوسازی و بهسازی مهندسی نیروی هوایی ارتش.
«حسین مشهدی ابراهیمی» که در کوران جنگ تحمیلی مسئولیت معاونت شعبه صفحات فلزی را عهده دار بود و در زمان فرماندهی شهید ستاری به سمت مسئول کل صفحات فلزی منصوب شد، درباره تدابیر شهید می‌گوید: «شهید ستاری، تدبیر بسیار خوبی در پیشبرد کارها به خرج می‌دادند. علاوه بر این کاری را که احساس می‌کردند، شدنی است تا لحظه آخر پیگیری می‌کردند تا جایی که به ما می‌گفتند هر وقت خسته شدید بروید؛ اما به ساعت نگاه نکنید. برای ما مثال می‌زدند و می‌گفتند که مگر از منطقه خبر ندارید که چه خبر است؟! مگر آنها شب و روز دارند؟ مگر آنها ساعت دارند که ما داشته باشیم؟ ما باید آنها را حمایت و پشتیبانی کنیم.
از طرفی هم حضور مستمر ایشان در محل انجام کار بسیاری از گره‌های کاری را باز می‌کرد؛ به طوری که دیگر نیاز نبود برای دسترسی و دیدار با ایشان سلسله مراتبی را طی کنیم تا مسئله‌ای را با ایشان در میان بگذاریم.»
مسئله مهم دیگر در روال زندگی شهید اهمیت دادن به نیروهای تحت فرمان شان بود؛ به این صورت که وقتی برای بازدید به مکانی می‌رفتند، در بدو ورود از ماشین خود پیاده می‌شدند و تمام قسمت‌ها را پیاده می‌رفتند تا پس از بازدید از آخرین قسمت سوار ماشین شوند. همین امر گاهی موجب زخم پای ایشان می‌شد. یک جمله‌ای داشتند که بسیار درخور توجه است. می‌گفتند: «اگر فردی در جمهوری اسلامی ایران بخواهد مسئولیت داشته باشد، نباید نازپرورده باشد... در برابر دنیایی که روبه‌روی ما قد علم کرده، باید قوی بود؛ اراده باید قوی باشد.»
صلابت، جدیت، ابتکار و خلاقیت شهید در کار و اداره قسمت‌های جنگی به قدری بالا بود که امیر سرتیپ محمود یمینی، پیشکسوت نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و همسنگر شهید ستاری در عملیات والفجر۸ می‌گوید: «ابتکارات بسیار خوبی از سوی شهید ستاری در عملیات والفجر8 به منصه ظهور رسید که حاصل آن انهدام 70 فروند هواپیمای عراق بود. در یک جمله افتخارات پدافند هوایی در والفجر۸ مرهون شهید ستاری است. در آن روزها سیستم‌هایی چون سامانه موشکی هاگ، موشک دوش پرتابی، توپ 3 و 14 میلیمتری در اختیار ارتش و سپاه پاسداران بود که شهید ستاری در ستاد پدافند کشور، اشراف بسیار زیادی بر همه این امکانات داشت. چابک‌سازی رادار هاگ به دلیل ابتکارات و نبوغ شهید ستاری است که رادار کوتاه‌برد، بلندبرد، شناخت دوست از دشمن و... از زیر مجموعه‌های آن است؛ اما در عملیات والفجر8 از راداری استفاده کردیم که تا پیش از این سابقه نداشت و این رادار به ابتکار شهید ستاری ایجاد شد. جابه‌جایی پایگاه‌های موشکی هاگ از جمله جالب‌ترین اقدامات در پدافند هوایی بود که ایشان با وجود دارا بودن درجه بالا و سمت‌های مختلف، خودشان در رادار می‌نشستند و از رادار مادر به جای سایت هاگ استفاده می‌کرد. شهید ستاری با نشستن در سایت مادر، با سایت‌های هاگ ارتباط برقرار می‌کرد و گرای هواپیماهای دشمن را به نیروها می‌داد که این موضوع تا پیش از این در جایی اتفاق نیفتاده بود. حتی آمریکا دست به چنین اقدامی نزده بود. به خاطر همین ابتکارات بود که ما انهدام هواپیماهای عراقی را مرهون شهید ستاری هستیم. پس از جنگ نیز ابتکارات ایشان در بازسازی، تأمین قطعات و... ادامه پیدا کرد.»
از همین‌رو برخی احیای نیروی‌ هوایی را مرهون زحمات شهید ستاری می‌دانند؛ به گونه‌ای که امیر سرتیپ علی غلامی، از فرماندهان اسبق پدافند هوایی در این باره می‌گوید: «قبل از ستاری نیروی هوایی ما نابود شده بود. در طول چند سالی که ستاری فرمانده نیروی هوایی بود، نیرو [هوایی] بازسازی شد...»
ارائه‌ طرح‌ها و برنامه‌های خلاقانه و مبتکرانه در موقعیت‌های حساس به ساعت‌ها تفکر و آموزش نیاز دارد؛ یعنی بروز ایده‌ها از متن معلوماتی می‌آید که از مطالعه و یادگیری‌های طولانی در ذهن انباشت شده است، نه از دل مجهولات. سرهنگ بازنشسته فرخی درباره یکی از طرح‌های ارائه شده از سوی شهید ستاری و تأثیر آن بر افزایش موفقیت نیروی هوایی در دفاع مقدس، می‌گوید: «یکی از طرح‌های نابی که شهید ستاری ارائه کرد در جنگ شهرها بود. یک طرح خاص و ناب. یک رهگیری خاموش به گونه‌ای که یک فروند هواپیمای فانتوم خودی از پایگاه سوم همدان با بیست فروند هواپیمای عراقی درگیر شده و عملیات آنها را بر هم زده و هواپیماهای عراقی مجبور به رهاسازی حدود پنجاه تن بمب در فضا شدند...»
دکتر سورنا ستاری، فرزند شهید ستاری در خصوص طرح‌های ابتکاری آن فرمانده نابغه نیروی هوایی می‌گوید: «شبکه کردن رادارهای کشور در زمان جنگ که میلیاردها دلار خرج داشت و با صد میلیون دلار انجام شد که صدها رادار کوچک و بزرگ را در شبکه وصل کنیم و در سیستم دفاعی استفاده شود، از ابتکارات و اقدامات ارزشمند شهید ستاری است.»
سورنا درخصوص نقش پدرش در جنگ می‌گوید: «چیزی که پدرم را از دیگران متمایز کرده، دانشی است که آن را به مرحله عمل رسانده بودند و آن را در عملیات‌هایی همچون والفجر 8 به کار گرفته بود. اگر پای صحبت کسانی که در عملیات والفجر 8 شرکت داشتند؛ بنشینید می‌بینید که با چه دانشی و با چه امیدی توانستند به همرزمان‌شان کمک کنند. همه دیدند که عملیات والفجر 8 نقطه عطفی در تاریخ پدافند بود و این ممکن نبود مگر تسلط کامل بر کار و دانشی که به مرحله عمل رسیده باشد.»