مدتی است زمزمههایی مبنی بر طبقاتی شدن اینترنت و محدود شدن دسترسی افراد به شبکه بینالمللی داده به گوش میرسد. در این نوع اینترنت، ادعا میشود عموم مردم از دسترسی به پایگاههای اینترنتی محروم خواهند شد و در واقع تنها به اینترنت داخلی دسترسی خواهند داشت؛ اما اینترنت طبقاتی در واقعیت چیست؟
اینترنت طبقاتی یا اینترنت تخصصی، نوعی از دسترسی به شبکه بینالمللی اطلاعات براساس نیاز و احراز هویت است. در این نوع اینترنت، دسترسی عمومی افراد کاهش پیدا نمیکند، بلکه دسترسی افراد خاص افزایش مییابد. برای نمونه، در حالت عادی دسترسی کاربران به پایگاههایی، مانند یوتیوب و توئیتر مسدود است، اما با تخصصی شدن اینترنت، امکان باز شدن دسترسی به این پایگاهها برای کاربران احراز هویت شده فراهم خواهد شد.
در حال حاضر، به دلیل احراز هویت نشدن استفادهکنندگان اینترنت، دسترسی عموم افراد به خدماتی که امکان آسیب رساندن به کاربر را دارد، محدود شده است. برای نمونه، پایگاه اینترنتی یوتیوب که امروزه برخی از آن به دانشگاه آنلاین یاد میکنند و بسیاری از دانشجویان در حال حاضر آموزشهای مورد نیاز خود را در آن مییابند، تنها به دلیل اینکه کاربران استفادهکننده از آن تفکیک نشدهاند و محتوای نامناسب برای برخی کاربران هم در آن وجود دارد، دسترسی برای همه بسته شده است. در صورتی که با تخصصی شدن اینترنت، دانشجویان، استادان دانشگاهها و... امکان استفاده از آن را بدون محدودیت خواهند داشت و دیگر نگران استفاده افرادی که خطر اینترنت بیقید و بند آنها را تهدید میکند، نخواهیم بود. در همه جای دنیا، کودکان برای استفاده از محتواهای موجود در اینترنت با محدودیت سن مواجه هستند و ابزارهای احراز هویت سختگیرانهای دارند، اما در کشور ما به دلیل نبود چنین سازوکارهایی، همه افراد در ردههای سنی گوناگون به تمام محتواهای موجود در اینترنت دسترسی دارند.
ایده تخصصی شدن اینترنت، یک ایده قابل قبول و دفاع است. نیازهای یک پزشک، مهندس، سیاستمدار، خبرنگار، دانشجو، کارمند، دانشآموز و... با یکدیگر متفاوت است، به همان ترتیب باید دسترسی آنها هم با یکدیگر متفاوت باشد. البته شاید امروزه تخصصی شدن اینترنت به این شکل، سخت و کمی عجیب به نظر بیاید و از همان ابتدای ورود اینترنت به کشور، باید برای شفافسازی هویت استفادهکنندگان از خدمات اینترنتی قانونی وضع و اجرا میشد. در آن صورت مانند کشورهای دیگر، کاربران اینترنت و فعالیتهای آنان از هم قابل تمایز بود و دیگر به این سختگیریها نیازی نبود. برای نمونه، در کشورهای دیگر به محض دانلود غیرقانونی محتوای کپیرایتدار، کاربری که از حساب اینترنتی وی چنین دانلودی انجام شده است، باید پاسخگو باشد. اینترنتی که در کشورهای دیگر شخصیسازی شده است، در کشور ما به احتمال زیاد تخصصیسازی خواهد شد.
در نهایت باید گفت، با تخصصی شدن اینترنت یا کاری که در دیگر کشورها انجام میشود و شخصیسازی شدن اینترنت، نباید نگرانیای در کاربران فعلی ایجاد شود. بیشتر کاربران فعلی بدون مواجه شدن با محدودیتی، تغییری را احساس نخواهند کرد و برخی کاربران حتی رفع محدودیت را هم تجربه خواهند کرد.