تبیین آری باتوم خیر

نگاهی به هرم سنی و آمار جمعیتی کشور نشان می‌دهد، هرم سنی ما از شکل مثلثی در حال تبدیل شدن به لوزی و کاهش جمعیت جوان است. با این حال، ما یکی از کشورهای جوان به شمار می‌آییم و در حال حاضر بیش از ۱۷ میلیون جمعیت کشور ما را افراد بین ۱۵ تا ۲۹ سال تشکیل می‌دهند. گفتنی است، نسل‌های سابق پس از گذشت مدتی با اینترنت و شبکه‌های مجازی مواجه شدند، اما این نسل در درون شبکه‌های مجازی و اینترنت متولد شد. بر همین اساس، برخی این نسل را نسل «نت» می‌نامند. از سویی، افزون بر بمباران اطلاعاتی شبکه‌های مجازی و اینترنت، این نسل با ۲۵۰ رسانه فارسی‌زبانی مواجه است که شبهات و ذهنیت‌های غیر واقع را نسبت به نظام و انقلاب به آنها القا می‌کند. در این میان، آنچه بر دردناکی این جمعیت جوان می‌افزاید، نبود ارتباط مؤثر و روزآمد از سوی خانواده‌ها، تشکل‌های مذهبی و انقلابی، مسئولان و... است. همین موضوع سبب شده است این نسل به کوهی از ذهنیت‌ها و روایت‌ها تبدیل شود. ذهنیت‌ها و روایت‌هایی که گاهی با روایت صحیح و انقلابی 180 درجه تفاوت داشته و در تناقض است. این انباشت ذهنیت‌ها و روایت‌ها از چیستی و چرایی ماهیت انقلاب و نظام تا واکنش به برخی پایه‌های سیاسی روز را شامل می‌شود. بسیاری از جامعه‌شناسان آنچه را که گفته شد، یکی از ده‌ها علت حضور نسل جوان در اغتشاشات اخیر می‌دانند؛ اما سؤالی که پدید می‌آید، این است که چگونه می‌توان با این نسل با مختصاتی که گفته شد، مواجه شد؟ بیانات هفته گذشته رهبر معظم انقلاب در جمع مردم قم با این عنوان که «وسوسه‌ای را که روی آن جوان و نوجوان اثر می‌گذارد، چه چیزی می‌تواند برطرف کند؟ باتوم که نمی‌تواند برطرف کند، آن وسوسه را تبیین می‌تواند برطرف کند.» یک راهبرد اساسی در مواجهه با نسل جوان است. البته این بار اول نیست که معظم‌له این چنین سخن می‌گویند؛ بلکه در کوران اغتشاشات اخیر و در مراسم دانش‌آموختگان نیروهای مسلح فرمودند: «چشم و گوشِ جوان امروز باز است، حواسش جمع است، هوشمند است، قابل تحلیل است؛... اینکه من مدام می‌گویم جهاد تبیین، جهاد تبیین.»
البته مواجهه با این نسل نیازمند الزامات و روش‌های متناسب با فضای فعلی است. آنچه می‌تواند در ایجاد شناخت ما نسبت به این نسل و آشنایی با ذهنیت‌ها و روایت‌های آنها کمک کند، نیازسنجی و نگره‌سنجی از وضعیت فعلی است. گام اول این است که ما بدانیم جوان ما به چه می‌اندیشد و به چه محتوایی نیاز دارد؟ و شیوه پاسخ گفتن و ایجاد یک مفاهمه با او چگونه و از چه دریچه‌ای است؟
نکته دوم در مواجهه با این نسل که بسیار مهم و اساسی است، نحوه روایت‌گری و سخن گفتن با این نسل است. مؤلفه اول اینکه مواجهه با این نسل باید صبورانه باشد. از کوره در رفتن و متهم کردن طرف مقابل به تقابل با انقلاب یا ارزش‌ها مانع از رسیدن به فهم مشترک می‌شود و کدورت را افزایش می‌دهد. صبوری دریچه آغازین بر رفع کدورت‌ها و ایجاد مفاهمه است. مؤلفه دوم ارائه روایت جذاب در مواجهه با این نسل است. نسل‌های پیشین به علت زیست بوم متفاوت بسیاری از رویکردها و روایت‌های ارزشی و انقلابی را بدون استدلال‌های پیچیده می‌پذیرفتند؛ ولی نسل جدید برای پذیرش مطلب نیازمند روایت جذاب است. روایتی جذاب است که بتواند مبتنی بر علایق و خواسته‌های نسل جدید باشد و مؤلفه سوم روزآمدسازی روایت‌هاست. روزآمدسازی هم در زبان بیان است و هم در ابزار روایت. بی‌شک، با توجه به تغییرات در فناوری‌ها، روایت‌ها نیز باید نو و جدید شود، نه غبار گرفته و در دهه 60 و 70 بماند.
آنچه رهبر معظم انقلاب گفتند، تعارف نیست؛ بلکه واقعیتی است اگر ما روایت و تبیین نکنیم، قطعاً طرف مقابل روایت و تبیین خواهد کرد و به تعبیر رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب «دروغ‌ها به جای حقیقت خواهند نشست و آینده مورد تهدیدهای ناشناخته قرار خواهد گرفت. دشمنان انقلاب با انگیزه‌ای قوی، تحریف و دروغ‌پردازی درباره گذشته و حتّی زمان حال را دنبال می‌کنند و از پول و همه ابزارها برای آن بهره می‌گیرند. راهزنان فکر و عقیده و آگاهی بسیارند؛ حقیقت را از دشمن و پیاده نظامش نمی‌توان شنید.» بدون تبیین با چالش‌هایی، مانند چند ماه اخیر مواجه خواهیم بود. بنابراین، امروز یکی از الزامات اساسی جریان انقلاب، اقدام به تبیین برای این نسل البته با زبانی جذاب، روزآمد، مبتنی بر نیازسنجی‌ها و... است. ارتباط مؤثر می‌تواند از این نسل محسن حججی و دانیال رضازاده بسازد و رهاسازی آنها، یعنی سپردن به دست شبکه‌ها و رسانه‌های زامبی‌ساز بن‌سلمان و ملکه.