تولید در کشور چگونه رونق می‌گیرد؟

بررسی وضعیت جامعه نشان می‌دهد، در طول نزدیک به یک دهه گذشته «اقتصاد» معضل اصلی کشور بوده است؛ به گونه‌ای که دهه 90 بدترین وضعیت برای اقتصاد و معیشت مردم رخ داد. از همین‌رو رهبر معظم انقلاب نام سال را حول بحث‌های اقتصادی و معیشتی مطرح می‌کنند؛ چرا که محور مشکلات کشور در این قسمت است. طرح شعار سال نکات بسیار مهمی در بر دارد و دقت و توجه در آن از آسیب‌شناسی معضلات عمیق جامعه و بعد انتخاب چنین عنوانی حکایت دارد؛ دقت، بینش و فهم دقیقی که شاید در میان هیچ یک از رهبران دنیا در راستای حل معضلات دیده نمی‌شود. انتخاب شعار سال با عنوان «مهار تورم و رشد تولید» از سوی رهبر حکیم و فرزانه انقلاب نشان می‌دهد، تحقق این امر، می‌تواند همه برنامه‌ریزی‌های دشمن را در راستای ضربه زدن به انقلاب اسلامی نقش بر آب کند؛ به گونه‌ای که در شرایط کنونی و وضعیت بد اقتصادی و بالا بودن میزان تورم در کشور، محور تبلیغاتی دشمن با پررنگ نشان دادن مشکلات اقتصادی، سعی در تغییر رویکرد ادراکی جامعه دارد. این موضوع در فتنه پاییز به خوبی خود را نشان داد. با این حال، شعار 1402 جهان‌بینی دقیقی در بر دارد که اگر به خوبی محقق شود، جامعه به سوی روزهای روشنی در آینده حرکت خواهد کرد. اهمیت رشد تولید و در نتیجه مهار تورم به اندازه‌ای است که انقلاب‌های گوناگونی که در راستای رونق و افزایش تولید در حوزه‌های مختلف رخ داده، مانند انقلاب کشاورزی، انقلاب صنعتی و انقلاب پساصنعتی تحولات بسیاری را به وجود آورده است. از همین‌رو کشورهای جهان سوم که بیشتر مصرف‌کننده بوده‌اند، امروز مشکلات عدیده‌ای در حل مشکلات و معضلات اقتصادی خود دارند. متأسفانه، ما نیز با وجود اینکه یکی از شعارهای اصلی انقلاب‌مان بحث استقلال بوده و با وجود استقلال سیاسی، امنیتی و نظامی در بحث استقلال اقتصادی آن‌گونه که باید مستقل باشیم، نیستیم و نتوانسته‌ایم به درستی عمل کنیم و پیامدهای آن امروز به خوبی در جامعه نمود پیدا کرده است که علت این مهم هم به الگوهای وارداتی غربی و شرقی و دیدگاه مقلدانه مدیران اجرایی کشور برمی‌گردد؛ اما رهبر معظم انقلاب با هوشمندی به اصل مشکل جامعه، یعنی استقلال اقتصادی اشاره دارند و برای راه حل نیز بر بحث تولید تأکید می‌کنند.

پیش‌نیازهای مهار تورم و رشد تولید چیست؟
«حسین رضوی‌پور» اقتصاددان درباره عوامل تورم در کشور معتقد است: «با نگاه بلندمدت، در سال‌های گذشته تورم در ایران دو عامل داشته است. در برهه‌هایی رشد فزاینده نقدینگی از محل عملیات‌های افسارگسیخته بانک‌های عمدتاً خصوصی در خلق پول عامل و منشأ تورم بوده است. در چند سال اخیر، ناترازی بودجه دولت‌ها و تأمین مالی کسری به شیوه‌های غیراصولی عامل اصلی تحمیل ناترازی به بانک‌ها و منشأ اصلی خلق پول و رشد نقدینگی بوده است.» به اعتقاد وی، دولت برای تحقق شعار سال باید تمرکز خود را بر اصلاح ساختار بودجه و مدیریت هزينه‌ها متمرکز کند و با همکاری مجلس شورای اسلامی از تحمیل هزینه‌ها به بودجه با اغراض سیاسی و نه اهداف بلندمدت اقتصادی خودداری کند. اصلاح ناترازی بودجه باید اولویت قانون‌گذاری و سپس اجرای آن باشد. همان‌گونه که رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در سخنرانی نوروزی خود فرمودند، ایجاد هزینه‌های پایدار بر پایه درآمدهایی که ناپایدار یا نامطمئن هستند، منشأ بسیاری از مشکلات اقتصادی فعلی است و مهم‌ترین اقدام برای اصلاح وضع موجود، مهار سوء رفتار اقتصادی است.

ارز دولتی باید به سمت تولید برود
بسیاری معتقدند، منابع تخصیص یافته از طرف دولت به اشخاص و شرکت‌ها نه تنها تأثیر مثبتی در اقتصاد کشور ندارد؛ بلکه در بسیاری از موارد رانت ایجاد کرده است. بنابراین، دولت برای تحقق شعار سال باید منابع خود را در راستای رشددهی به تولید صرف کند. هدایت منابع به سمت تولید می‌تواند از تورم و افزایش نقدینگی در جامعه جلوگیری کند. «بیژن عبدی» استاد اقتصاد معتقد است: «برای عبور از چالش‌هایی که اقتصاد ایران تاکنون متحمل شده، اولین کار قطع و حذف هرگونه انحصار است. شفاف‌سازی در همه بخش‌های اقتصادی، بانکی، پولی و مالی الزام مهمی است، ضمن اینکه انتظار می‌رود قانون پنجره واحد تجارت تصویب شود تا گیرندگان ارز دولتی از ابتدا تا انتها که به تولید ختم می‌شود، تحت نظارت دولت باشند و هر سوءاستفاده‌ای با برخورد شدید دولت و نهاد‌های قضایی صورت بگیرد تا مانع توزیع رانت شود. اگر چنین شبکه دیتایی شکل بگیرد، قطع به یقین بسیاری از چالش‌های اقتصادی که ناشی از سوءمدیریت و نبود نظارت است، حل می‌شود. دولت سیزدهم باید دستگاه‌های کلیدی را که تاکنون زیر بار پذیرفتن پنجره واحد تجارت رفتند، به مشارکت در این رویه و این طرح مجبور کند تا مانع از ایجاد منافع برای عده‌ای شود که از ارز دولتی سوءاستفاده می‌کنند.

رابطه رشد اقتصادی با تولید
واکاوی اقتصادهای موفق بسیاری از کشورها نشان می‌دهد، اقتصاد قوی در صورتی به وجود می‌آید که بر پایه تولید به وجود آمده باشد و اصولاً رشد اقتصادی رابطه مستقیمی با رشد تولید داشته باشد. به عبارتی، رشد اقتصادی ارتباط معنادار و مستقیمی با رشد و جهش تولید دارد؛ از این‌رو بررسی اقتصاد ایران نشان می‌دهد، یکی از مسائلی که به از دست رفتن تولید منتهی شده، رشد نداشتن اقتصاد ایران طی یک دهه گذشته است. «رادپور» کارشناس اقتصادی در این‌باره خاطرنشان کرد: «اگر رشد اقتصادی ایران به اندازه رشد اقتصاد‌های معمول دنیا بود، قطعاً تولید به اندازه کامل و کافی رشد می‌کرد و ذیل این رشد بسیاری از چالش‌های کنونی کشور، مانند بیکاری و از دست رفتن رفاه بخشی از مردم حل می‌شد، پس فراهم نبودن زیرساخت‌ها برای تحقق رشد اقتصادی را می‌توان عامل مؤثری در از دست رفتن تولید و محقق نشدن شعار‌های مبتنی بر رشد تولید عنوان کرد.» به اعتقاد میثم رادپور، بهره‌وری تولید به خارج نشدن سرمایه‌ها و صاحبان مشاغل و کارآفرینان وابسته است؛ به همین دلیل انتظار می‌رود دولت با تأمین بسترها، نیازها، تسهیل قوانین مرتبط با فضای کسب‌وکار و حمایت از سرمایه‌گذاران در بخش‌های گوناگون تولیدی در راستای رشد تولید گام‌های اساسی بردارد؛ چرا که باقی ماندن سرمایه‌ها و رشد کسب‌‌وکار‌ها به اندازه باقی ماندن نخبگان در کشور حائز اهمیت است؛ یعنی رشد تولید برای رشد، رفاه اقتصادی و بهره‌وری بیشتر مسئله کلیدی به شمار می‌رود.