تحلیل رفتار مسافرتی مردم در نوروز 1402

تعطیلات نوروز 1402 به منزله مهم‌ترین رویداد گردشگری کشور در حالی به پایان رسید که به دلیل استقبال نکردن مردم از تورها و هتل‌های داخلی، بهره چندانی برای صنعت گردشگری رسمی کشور نداشت و بیش از آنکه سرمایه‌گذاران بخش گردشگری از این رویداد منتفع شوند، اقامتگاه‌های غیررسمی و رستوران‌ها از این رویداد بهره بردند. اما سؤال اینجاست که چرا گرایش مردم به سمت تورها و هتل‌ها کاهش داشته است؟ آمارهای رسمی نشان می‌دهد، مجموع فضاهای اقامتی رسمی کشور اعم از هتل‌ها، مسافرخانه‌ها و مراکز اقامتی حدود 500 هزار نفر اقامت به ازای هر شب است که اگر این عدد در مدت 20 روز تعطیلات نوروزی ضرب شود، سرجمع فضای اقامتی رسمی حدود 10 میلیون نفر برای تعطیلات نوروز خواهد بود. این ظرفیت در حالی است که سرجمع اقامت مسافران داخلی در نوروز 1402 بالغ بر 57 میلیون نفر ثبت شده است. تازه این عددی است که به صورت رسمی محاسبه و ثبت شده و بخشی از این عدد نیز به واسطه اقامت اشخاص در منازل بستگان یا به صورت چادر ثبت نشده است.  حالا در شرایطی که ظرفیت اقامتگاه‌های رسمی و هتل‌ها تنها جوابگوی یک ششم نیازهاست؛ تنها 60 درصد از ظرفیت‌ هتل‌ها در ایام نوروز پر شده بود و بخشی از آن خالی مانده بود که دلیل آن را باید در جای دیگری جست‌وجو کرد.  به لحاظ فرهنگی، بخش مهمی از مردم در ایام نوروز به مسافرت دسته‌جمعی می‌روند و وقتی تعداد افراد سفر از 8 یا 10 نفر بالاتر می‌رود، هیچ یک از اقامتگاه‌های رسمی امکان ارائه خدمت به این مسافران را ندارند. عمده اتاق‌های موجود در هتل‌ها برای ظرفیت تا چهار نفر مسافر تعبیه شده و وقتی تعداد مسافران از 4 نفر فراتر می‌رود، در عمل آنچنان هزینه‌ها افزایش می‌یابد که تأمین آن به سختی برای یک خانواده متوسط امکان‌پذیر است.  به لحاظ اقتصادی نیز، وقتی تورم بالایی در کشور حاکم است و تمامی لوازم و وسایل با افزایش قیمت همراه بوده، خدمات سفر از این قضیه مستثنی نبوده و این افزایش قیمت شامل حال هتل‌ها نیز می‌شود. میانگین هزینه یک شب اقامت در اتاق دو تخته در هتل‌های داخلی اگر به نرخ ارز محاسبه شود، از حدود 20 دلار در هر شب آغاز می‌شود که در مقایسه با قیمت هتل‌ها در سایر کشورهای دنیا، عدد بالایی نیست؛ اما با وجود این، برای مسافران داخلی همین مقدار نیز قابل تحمل نبوده و خانواده‌ها ترجیح می‌دهند در مسافرت‌هایی، مانند ایام نوروز به سمت اقامت چادری یا اقامت در خانه‌های غیررسمی گرایش پیدا کنند و همین مسئله موجب خالی ماندن بخشی از ظرفیت اقامتگاهی رسمی در ایام نوروز می‌شود.  افزون بر موضوعات گفته شده، مسئله دیگری که در گردشگری نوروز قابل توجه بود، این است که با وجود گستردگی مراکز سیاحتی و دیدنی ایران در جای جای کشور، به ویژه روستاها، جنگل‌ها و کوه‌ها، گرایش عمده سفرها به سمت مراکز استان‌ها و شهرهای بزرگ بوده و کمتر مردم به سمت جاهای دیدنی و غیررسمی گرایش پیدا کرده‌اند.  حالا با این وضعیت به نظر می‌رسد، در کنار اینکه جامعه هتل‌داران و تورداران کشور باید با کمک دولت، خدمات مسافرتی ارزان برای مسافران طبقه متوسط و پایین‌تر تعریف کنند. در کنار آن نیز، دستگاه تبلیغاتی و فرهنگی به ترویج گردشگری و تورهای رسمی دست بزند.