کوچک شدن تدریجی بازار غیررسمی ارز

در تاریخ اقتصاد ایران 6 بار جهش ناگهانی ارز رقم خورده و به طور مرسوم بانک مرکزی در مقابله و کنترل این بحران‌ها سیاست‌های «واکنشی» را در دستور کار قرار داده است. وی افزود؛ سیاست‌های واکنشی چیزی بیش از عرضه ارز در بازار‌های حواله و عرضه اسکناس در بازار ‌های نقدی داخلی توسط بانک مرکزی نبوده و در واقع سیاست‌گذار تنها تماشاگر بازار بوده است.

این کارشناس مسائل ارزی ادامه داد: از آنجا که عمده معضل و التهابات ارزی ایران از محدودیت در نظام تسویه پرداخت‌ها شروع می‌شود، شاید اقدامات واکنشی بانک مرکزی در کوتاه مدت حتی بخشی از هدف سیاست‌گذار که کنترل قیمت است را پوشش دهد اما آنچه که هر چند سال یکبار شاهد بوده‌ایم، تخلیه شدن فشردگی نرخ ارز است. به گفته عظیمی عمده التهابات ارزی ما از محدودیت‌‌های بانکی و بین‌المللی بر اثر تحریم‌ها نشات می‌گیرید و برای پایان آن نیز تصوری وجود ندارد و ایضا ممکن است این موضوع به شکل‌های مختلفی ظهور و بروز داشته باشد، از همین رو لازم است سیاست‌های واکنشی را کنار و یا لااقل در اولویت دوم گذاشته و اولویت اول سیاست‌گذار، اقدامات «کنشی» باشد. 

وی اضافه کرد: در شرایط تحریم بر اساس آنچه که بازار نشان می دهد و آنچه که فعالان اقتصادی می‌گویند، ارز ماحصل صادرات چه نفتی و چه غیر نفتی به سختی وارد کشور می‌شود، در واقع اگر طرف خارجی بدهی خود را به موقع تسویه کند و در اختیار صرافی در مثلا امارات قرار دهد و بعد از آن این ارز به حساب شرکت تراستی مورد نظر صادرکننده منتقل شود و نهایتا به دست صادرکننده برسد همچنان ارز به مقام ارزی کشور که بانک مرکزی باشد نرسیده است، بعد از این مرحله است که صادرکننده ارز صادراتی خود را در مرکز مبادله مورد نظر بانک مرکی عرضه می کند.

عظیمی تصریح کرد: مشخص است که چرخه دسترسی بانک مرکزی به ارز پیچیده بوده و هفت خوان رستمی برای رسیدن به آن باید طی کرد و اما آیا درست است بانک مرکزی ارز‌های دریافتی خود را به بازار نقد و یا بازار صرافی منتقل کرده و خود تماشاگر «بازار ارز» باشد؟ بدون شک در چنین شرایطی «ایجاد محدودیت در بازار اسکناس غیر رسمی» و نظارت بیشتر بر صراف‌ها در توزیع ارز سهمیه‌ای و غیره اقدامات کنشی است که نه تنها اثر کوتاه مدت داشته بلکه ممکن است تاثیرات آن تا بلند مدت در بازار ارز باقی بماند.

این کارشناس ارزی اظهار داشت: فرزین، رئیس کل بانک مرکزی در اظهار نظر جدیدی هدف بانک مرکزی را کوچک کردن بازار اسکناس غیر رسمی عنوان کرده که اتفاق عجیب و غریبی نبوده و در بسیاری از کشور‌ها به خصوص کشور‌های شرق آسیایی بازار ارز با محوریت بانک‌ها و یا بانک مرکزی فعال بوده و خبری از چهار راه استانبول و خیابان فردوسی و دلالان آن‌ها نیست.

وی تصریح کرد: این که فعالیت‌های غیر رسمی تنها دلیل التهابات بازار ارز نیست بدون شک درست است اما آنچه که در حال حاضر دغدغه بانک مرکزی است، مدیریت بازار ارزی است که تنها یک بخش از آن سفته بازان این بازار‌ هستند؛ در واقع انتظار می‌رود بعد از کنترل بازار اسکناسی غیر رسمی، بانک مرکزی مدیریت تراستی‌ها و دیگر بخش‌های بازار ارز را هدف قرار دهد.

منبع: فارس