یرای رسیدن به رشد جمعیت مطلوب و پیشگیری از پدیده سالخوردگی جمعیت و کاهش شدید نیروی مولد و کار چقدر زمان باقی است؟ به منظور بررسی دقیق‌تر این موضوع به نظرات کارشناسان این حوزه نگاهی می‌کنیم که در بخش‌های اصلی، یعنی اقتصاد و فرهنگ مطرح شده است. سپس با بررسی عوامل اصلی در کاهش رشد باروری فرصت باقی‌مانده برای جبران مسائل ایجاد شده خودنمایی خواهد کرد.
آغاز بحران از سال ۱۴۲۰
نماینده مردم قزوین، البرز و آبیک در مجلس درباره پیامدهای کاهش نرخ رشدجمعیت کشور اظهار می‌کند: «اگر جمعیت متأهل در سن باروری در پنج سال پیش رو برای فرزندآوری اقدام کنند و امکان ازدواج جوانان فراهم شود، ما می‌توانیم از فرصت پنجره جمعیتی حاضر استفاده کنیم. اگر این امر محقق شود، سال‌های بعد از ۱۴۲۰ قادر به مدیریت پدیده سالمندی، مشکلات ورشکستگی اقتصادی، بیمه‌ها، معضلات اجتماعی و جامعه‌شناختی آن زمان خواهیم بود.» سیدمرتضی حسینی تأکید کرد: «متأسفانه برخوردهای سیاسی با حوزه تخصصی جمعیت آسیب زیادی به برخورد منطقی با این مسئله زده است.»
نیازمند تلاش ویژه هستیم
مدیرعامل بنیاد ۱۵ خرداد نیز با اشاره به تأثیر شرایط مختلف بر کاهش یا افزایش میزان رشد جمعیت اظهار می‌کند: «یک نظریه می‌گوید رشد جمعیت به پایداری شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی هر جامعه وابسته است.» حمیدرضا علیان‌زادگان می‌افزاید: «نظریه دیگری هم می‌گوید برای افزایش نرخ جمعیت باید حمایت مالی و اجتماعی انجام داد؛ اما به عقیده بنده، این مسیرها تنها راه افزایش جمعیت نیست و برای هر جامعه باید برنامه متناسبی در نظر گرفت.» وی می‌گوید: «امروز در ایران بابت هر فرد از زمان تولد حدود دو و نیم میلیارد تومان برایش هزینه می‌شود تا به سن اشتغال برسد.» علیان‌زادگان می‌افزاید: «این رقم وقتی ضرب در تعداد موالید کشور شود، عدد بزرگی به دست می‌آید و پیامش این است که برای افزایش جمعیت و حفظ موالید باید به صورت ویژه تلاش شود.»
چرا به نقطه صفر نزدیک شده‌ایم؟
اما چرا در این نوشته مسائل اصلی مؤثر در کاهش نرخ رشد باروری را بررسی کردیم؟ مسئله این است که مسائل اقتصادی و مسائل فرهنگی نیازمند زمان هستند تا بتوان با کارهای عملی، میدانی و رسانه‌ای به سمت اقناع جامعه، به ویژه نسل جوانی رفت که پس از این نیروهای مولد جامعه محسوب شده و عمده میزان رشد جمعیتی کشور بر عهده آنها خواهد بود. نسلی که بسیاری از آنها تحصیلکرده و دانشگاه رفته هستند و به راحتی با دادن چند پاداش اقتصادی یا تخفیف در مالیات یا تخفیف در خرید بلیت سینما یا موزه نمی‌توان آنها را قانع کرد تا برخلاف خانواده‌ای که در آن رشد یافته‌اند، اقدام به فرزندآوری آن هم بیشتر از دو یا سه فرزند کند.
