صبح صادق >>  پرونده >> پرونده
تاریخ انتشار : ۱۳ خرداد ۱۴۰۲ - ۱۲:۴۹  ، 
کد خبر : ۳۴۷۴۷۳

مبارزه عقلانی

پایگاه بصیرت / رضا هاشمی

سیاست خارجی دولت اسلامی در خلأ مطرح نمی‌شود و مستقیماً به واقعیت‌های روابط بین‌الملل و مواضع دیگر کشورهای جهان نظر دارد. بنابراین، سنتی یا مدرن بودن محیط خارجی، تأثیرگذاری مقتضیات زمان بر فهم‌ها و اندیشه‌ها و حاکمیت روح کلی اندیشه اسلامی بر سیاست‌گذاری امام(ره) در حوزه سیاست خارجی با رهیافت توجه جدی به قواعد اسلامی، نظیر قاعده نفی سبیل در نحوه تعامل با دیگر کشورها و سازمان‌ها تأثیر بسزایی در طراحی و اجرای سیاست خارجی امام(ره) داشته است. اساساً امام(ره) مبتنی بر تعاریف غربی به هیچ ساحت و حوزه‌ای، از جمله سیاست خارجی نگاه نمی‌کردند؛ بلکه خود مجتهدی اسلام‌شناس بودند که مبتنی بر اندیشه اسلامی، تجربه تاریخی و ضرورت بیشینه‌سازی منافع مردم مسلمان ایران موضوعات مرتبط با سیاست خارجی را بررسی و تصمیم‌گیری می‌کردند. بنابراین، متهم کردن امام(ره) به رفتار رادیکالی و تصمیم‌گیری غیرعقلایی را بیشتر کسانی مطرح می‌کنند که انتظار دارند امام و حتی رهبری امروز بر اساس اصول فردی و جناحی آنها، مبانی دانش‌های سکولار روز و روابط و اصول بین‌الملل غربی و شرقی رفتار کنند؛ این در حالی است که اصول حکمرانی اسلامی و شاخصه‌های رفتاری حاکم اسلامی روشن است و اتفاقاً جایگاه تصمیم‌گیری عقلایی در اسلام فوق‌العاده است. برای نمونه، بدون توجه به ایده تکلیف‌گرایی، درک سیاست خارجی ایران اسلامی، به ویژه در دهه اول ناممکن است. منطق امام، تکلیف‌گرایی و مبارزه با ظلم بود و مبتنی بر این نگاه می‌فرمایند: «ما بنا داریم به تکلیف عمل کنیم. ما مکلفیم که با ظلم مقابله کنیم... ما مکلفیم از طرف خدای تبارک و تعالی که با ظلم مقابله کنیم. با این آدم‌خوارها و با این خون‌خوارها مقابله کنیم.»(صحیفه امام، ج 12، ص 321‌ـ322) از این منظر، اصول سیاست خارجی را که امام خمینی(ره) طراحی کردند، مانند اصل صدور انقلاب، اصل نفی سلطه‌گری و سلطه‌پذیری، دفاع از کیان اسلام و مسلمانان، اصل احترام متقابل و دخالت نکردن در امور یکدیگر، اصل نفی ظلم و حمایت از مظلوم و اصل نه شرقی‌ـ نه غربی را می‌توان از منابع رسمی تصمیم‌گیری در سیاست جمهوری اسلامی ایران به شمار آورد و موفقیت آنها در حوزه عمل سیاسی را امروز به نظاره نشست. در فرآیند تشخیص و اجرایی‌سازی همه این سیاست‌ها و اصول، آنچه در وسط میدان عمل و تصمیم‌گیری است، عقل حاکم یا حاکمان است. بنابراین، این گونه نیست که امام(ره) رادیکالی عمل کرده باشند یا مبتنی بر هوای نفسانی و خارج از دایره تصمیم‌گیری عقلایی در برهه یا برنامه‌ای اقدام کرده باشند که برای کشور یا مردم هزینه‌سازی کند.

نظرات بینندگان
ارسال خبرنامه
برای عضویت در خبرنامه سایت ایمیل خود را وارد نمایید.
نشریات