سفر «میرضیایف» به تهران نقطه عطفی در روابط ایران و ازبکستان

«شوکت میرضیایف» رئیس جمهور ازبکستان بنابه دعوت «سید ابراهیم رئیسی» امروز ۲۸ خرداد ماه طی یک سفر رسمی به تهران سفر کرد.

شهریور ماه سال گذشته «سید ابراهیم رئیسی» نیز به ازبکستان سفر کرد. این سفر از این جهت حائز اهمیت بود که آن در سال جشن سی امین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور و همچنین امضای تفاهم نامه عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای در نشست «سمرقند» انجام شد.

گفت و گوهای ایران و ازبکستان مثمر ثمر و با روحیه سازنده در سطح عالی برگزار شد. در نتیجه این دیدار 18 سند در زمینه های مختلف همکاری های متقابل امضا شد. میرضیایف و ابراهیم رئیسی بیانیه‌ای مشترک را امضا کردند که در آن توافقات اصلی درج و وظایف بلندمدتی برای گسترش بیش از پیش همکاری‌های چندجانبه بین دو کشور تعیین شد. این توافقنامه ها پایه محکمی را برای گسترش بیش از پیش همکاری های دوجانبه و همچنین همکاری های متقابل در قالب های چند جانبه ایجاد کرد.

ازبکستان و ایران در چارچوب سازمان های بین المللی از جمله سازمان ملل متحد، سازمان همکاری اسلامی، سازمان همکاری اقتصادی، سازمان همکاری شانگهای و دیگر مسایل روز دستور کار منطقه‌ای و بین‌المللی همکاری می کنند. دیدگاه های طرفین در مورد حل و فصل اوضاع افغانستان نزدیک است. هر دو کشور خواستار حل و فصل مشکلات افغانستان از طریق راه های مسالمت آمیز و دیپلماتیک، از طریق تسریع همگرایی افغانستان در جامعه بین المللی هستند.

هم  اکنون در روابط ازبکستان و ایران تنوع بخشی مسیرهای همکاری ها مشاهده می شود. علاوه بر شراکت سیاسی و تجاری و اقتصادی، روابط در زمینه حمل و نقل، همکاری های متقابل در مسائل منطقه‌ای و بین المللی، گفتگوهای بین پارلمانی نیز بین این دو کشور ایجاد شده است. در پارلمان‌های دو کشور گروه های دوستی مربوطه تشکیل شده است. رئیس مجلس شورای اسلامی ایران در سال گذشته میلادی برای اولین بار به ازبکستان سفر کرد.

همچنین دیالوگ سازنده منظمی بین وزارتخانه‌های امور خارجه در قالب رایزنی‌های سیاسی برقرار شده است که آخرین آن روزهای ۱۷ و ۱۸ اسفند ۱۴۰۰ ( 8 و 9 مارس سال 2021 میلادی) در شهر «تهران» برگزار شد.

ایران بزرگترین اقتصاد خاورمیانه و عضو کلیدی سازمان همکاری اقتصادی است. این کشور یکی از پیشرفته ترین کشورهای منطقه از نظر فناوری است که دارای ذخایر بزرگ نفت و گاز طبیعی و همچنین موقعیت استراتژیک مهمی در اوراسیا است. در این راستا، توسعه و گسترش همکاری‌های تجاری، اقتصادی و سرمایه گذاری و همچنین تعامل در بخش حمل و نقل و لجستیک، چشم انداز خوبی را برای هر دو شریک باز می‌کند.

هم اکنون در ازبکستان 397 شرکت با سرمایه سرمایه گذاران ایرانی از جمله 212 شرکت مشترک و 185 شرکت با صد درصد سرمایه ایرانی فعالیت می کنند. در سال 2022 میلادی 105 شرکت جدید ایرانی به ثبت رسیده است که این رقم نسبت به 5 سال گذشته 3 برابر رشد داشته است.

طی سه سال گذشته مبادلات بازرگانی تقریباً دو برابر رشد داشته است. در پایان سال 2022 میلادی این شاخص از سطح 435 میلیون دلار فراتر رفت، در سه ماهه اول سال جاری میلادی در سطح بیش از 113 میلیون دلار قرار گرفته است.

در تاریخ ۱۰ خرداد ماه امسال ( 31 می سال 2023 میلادی) پانزدهمین نشست کمیسیون بین دولتی در همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی، علمی و فنی بین ازبکستان و ایران در «تاشکند» برگزار شد.

همچنین برای تامین رشد پایدار مبادلات بازرگانی طرفین در مورد امضای برنامه اقدامات عملی برای رساندن مبادلات بازرگانی به یک میلیارد دلار در سال، تسریع تصویب موافقتنامه تجارت ترجیحی و همچنین برگزاری نمایشگاه های «ساخت ایران» و «ساخت ازبکستان» در قلمرو دو کشور به توافق رسیدند. اقدامات مشخصی برای تعمیق همکاری های متقابل در زمینه های کشاورزی و امنیت غذایی، توسعه تعامل در زمینه فرهنگی ترسیم شده است.

توسعه روابط در حوزه حمل و نقل و ترانزیت با ایران یکی از وظایف مهم است. بنادر خلیج فارس برای ازبکستان که به دریاهای آزاد و اقیانوس ها دسترسی ندارد، از اهمیت راهبردی برخوردار است. بنادر ایران راهی امن و کوتاه برای رسیدن به این هدف هستند.

طرف ازبکی همچنین چشم انداز همکاری های موفقیت آمیز بر اساس تعاونی تولیدی بین مناطق آزاد اقتصادی ایران «کیش»، «چابهار»، «ارس» و مناطق آزاد اقتصادی «نوایی» و «انگرن» در ازبکستان را نیز بررسی می‌کند.

وظایف تعمیق همکاری های صنعتی بین کارآفرینان ازبکستان و ایران در حال حل و فصل است. بخش زراعتی و  صنعتی، مدیریت منابع آب، تولید مصالح ساختمانی، متالورژی، ماشین سازی، صنایع سبک و پزشکی زمینه های اولویت دار در این حوزه می‌باشند.

شرکت های ایرانی علاقه مند به همکاری های متقابل در صنایع چرم و کفش و خز هستند.

در تاریخ ۱۹ تا ۲۱ اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ ( 9 و 11 می سال 2022 میلادی) اولین نمایشگاه تخصصی دستاوردهای ایران در حوزه صنعت و تولید در مرکز نمایشگاهی «اوزاکسپومرکز» شهر «تاشکند» برگزار شد.

در تاریخ  ۲۹ تیرماه سال ۱۴۰۱ (20 جولای 2022) در چارچوب سفر «سورنا ستاری» معاون سابق علمی و فناوری ریاست جمهوری به ازبکستان همایش علمی و نوآوری ایران و ازبکستان با حضور نمایندگان 30 شرکت نوآور ایرانی برگزار شد. همچنین برای شراکت بین مناطق دو کشور توجه خاص مبذول شده است. همچنین برای این منظور یک «نقشه راه» مربوطه در دست تنظیم است.

شایان ذکر است که روابط ایران با ازبکستان نه تنها روابط منطقه ای، بلکه یک روابط عمیق فرهنگی و تمدنی نیز است. اشتراکات تاریخی و فرهنگی بین ایران و ازبکستان برای گسترش همکاری های فرهنگی کمک می‌کند.

در حال حاضر همکاری ها در جهت پیشبرد فرهنگ مدرن دو مردم در حال گسترش است. فرهنگیان ایرانی به طور منظم در جشنواره های بین المللی که در ازبکستان برگزار می شود، به ویژه در جشنواره بین المللی موسیقی «شرق ترانالاری» و جشنواره بین المللی مقام شرکت می‌کنند. صنعتگران ایرانی در جشنواره بین المللی صنایع دستی که در «خقند» برگزار می شود، حضور فعال دارند.

همکاری های متقابل در زمینه های علم، فناوری و نوآوری به عنوان یکی از زمینه های امیدوار کننده جدید روابط دوجانبه شکل گیری می شود. از جمله سفر هیأت ازبکستان به ایران روزهای ۲۸ اسفند۱۴۰۰ تا اول فروردین ۱۴۰۱ (  14 و 17 مارس سال 2022 میلادی) در توسعه روابط در این زمینه صفحه جدیدی گشود.

در چارچوب مطالعات میراث اسلامی بین مؤسسات علمی ایران و مرکز تمدن اسلامی در «تاشکند» همکاری های متقابل برقرار شده است.

همکاری های مثمر ثمر بین دانشگاه خاورشناسی به نام برونی ازبکستان و سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و همچنین بنیاد ابن سینا دو کشور ایجاد شده است.

در یک کلام، دو کشور مصمم به گسترش و تحکیم روابط همکاری همه جانبه مبنی بر همخوانی منافع ملی دو کشور در زمینه‌های سیاسی، تجاری، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی هستند.

در این زمینه، سفر امروز رئیس جمهور ازبکستان به ایران بدون شک به همکاری های همه جانبه ازبکستان و ایران جهش تازه ای خواهد داد و برای رشد اعتماد بین دو کشور و تحکیم امنیت در منطقه کمک خواهد کرد.

جمهوری اسلامی ایران استقلال ازبکستان‌ را در تاریخ 25 دسامبر سال 1991 میلادی به رسمیت شناخته و در تاریخ 10 می سال 1992 میلادی بین این دو کشور روابط سیاسی برقرار شده است.

منبع: فارس