یکی از مباحث اساسی که در جوامع بشری از ادیان و اقوام گذشته تاکنون به آن توجه شده است و هم اکنون هم نیاز مضاعفی برای تبیین و تشریح آن در بین مردم وجود دارد، موضوع «حقوق و شخصیت زن» است. با توجه به اینکه زنان اغلب در جوامع گوناگون بشری از شأن و حقوق واقعی خود دور مانده‌اند و حتی در برخی موارد شخصیت و منزلت انسانی آنان به طورکامل زیر پا گذاشته شده است، اما در طول دوران تاریخ بشریت به آنها توجهاتی نیز شده و همواره سران حکومتی و اندیشمندان هر زمان در این زمینه اقدامات و قوانینی را وضع کرده‌اند. جایگاه و شخصیت زن در فرهنگ هر جامعه، نشان‌دهنده میزان اهمیت و منزلت زنان در آن جامعه است. مکتب انسان‌ساز اسلام که قوانین آن از وحی سرچشمه گرفته، با نگرشی فراگیر و با در نظر گرفتن همه حقوق و ویژگی‌های زن، منزلت و کرامت والایی را برای وی قائل شده است. بدون شک، از نظر تکوینی، تفاوت‌های حکیمانه‌ای میان زن و مرد وجود دارد؛ اما در عین حال، بین حقوق و تکالیف زن و مرد نوعی تعادل برقرار است که متناسب با شأن و فطرت هریک از آن دوست. اسلام زن را مانند مرد برخوردار از روح کامل انسانى و اراده دانسته و او را در مسير تکامل مى‌بیند و هر دو را در يک صف قرار داده و با عناوینی، نظیر «يا ايها الناس» و «يا ايها الذين آمنوا» آنها را مخاطب قرار داده و برنامه‌هاى تربيتى و علمى برای‌شان در نظر گرفته است. قرآن، زن و مرد را در پيشگاه خدا و در رسيدن به مقامات معنوى در شرایط مشابه يکسان شمرده و اختلاف جنسيت و تفاوت جسمانى را در مسئولیت‌های اجتماعى دليل بر تفاوت آنها در کسب تکامل انسانى نمی‌شمارد؛ بلکه هر دو را از اين نظر در يک سطح قرار داده و در کنار هم آورده است.
رهبر معظم انقلاب در این زمینه فرمودند: «یک مسئله دیگر که باز از کارهای لازم است، این است که نظر اسلام در مورد حقوق زن و حقوق مرد باید تبیین شود. خودِ بانوان هم در این زمینه باید کار کنند؛ اما بیشتر باید کسانی که در معارف اسلامی آگاهی دارند، تلاش کنند و بتوانند نظر اسلام را در آنجاهایی که حقوق زن و مرد متفاوت است، درست تبیین نمایند، تا هر کسی تصدیق کند که این دقیقاً براساس طبیعت و فطرت انسانی زن و مرد و بر طبق مصالح جامعه است. البته کارهای خوبی هم شده است؛ امروز هم باید با زبان امروز این کار بشود، والّا در گذشته هم در این زمینه کارهای خوبی انجام گرفته است.»
