طبق نتایج پژوهشی که با تمرکز بر کودکان بین ۱۰ تا ۱۵ سال صورت گرفت، به نظر میرسد شبکههای اجتماعی روی کودکان تأثیر منفی داشته و موجب غمگین شدن آنها میشود. همیشه در رابطه با اینکه آیا کودکان میتوانند از سن کم به گوشی هوشمند و شبکههای اجتماعی دسترسی داشته باشند، بین افراد اختلافنظر وجود دارد. بسیاری معتقد هستند، کودکان باید در سن کودکی، بازیها و کارهایی را انجام دهند که متناسب با سن آنهاست و زمانی که توانستند تا حدودی با بد یا خوب آشنا شوند و قدرت تصمیمگیریشان افزایش پیدا کرد، میتوانند به شبکههای اجتماعی و گوشیهای هوشمند دسترسی داشته باشند. دادههای جدید نشان میدهد، بین مدت زمان تخمینی که کودکان در شبکههای اجتماعی وقت میگذرانند و عوامل کلیدی که برای اندازهگیری کیفیت زندگی استفاده میشوند، نظیر مدرسه، زندگی روزمره و خانواده رابطهای منفی وجود دارد. هرچه کودکان بین ۱۰ تا ۱۵ سال بیشتر جذب شبکههای اجتماعی میشوند، کیفیت زندگی هم پایین میآید. نتایج این تحقیق همچنین نشان میدهد، آن دسته از نوجوانان و کودکانی که در سنین پایینتر از شبکههای اجتماعی استفاده میکنند، از ۱۹ سالگی به بعد شادی کمتری در زندگی احساس میکنند. تأثیر شبکههای اجتماعی روی کودکانمان از این نظر منفی و مخرب است که مغز آنها در حال رشد، مدلسازی و بزرگتر شدن است. با دادههای منفی و گستردهای که در شبکههای اجتماعی وجود دارد، نه تنها غذای سالمی به مغز این کودکان خورانده نمیشود؛ بلکه برعکس، روز به روز تخریب هم میشود. دکتر امی اوربن، از دانشگاه کمبریج که مدیریت این تحقیق را بر عهده داشت، در این زمینه گفت: «به طور مشخص رابطه بین استفاده از شبکههای اجتماعی و سلامت روانی مقوله بسیار پیچیدهای است. تغییراتی که در بدن ما رخ میدهد مثل رشد مغز، بلوغ و همچنین تغییرات موجود در شرایط اجتماعی باعث میشود در یک بازه زمانی خاص از زندگی خود، در مقابل موضوعات بسیاری آسیبپذیر شویم.»
شبکههای اجتماعی تنها «بد» ماجرا نیستند!
قبل از اینکه شبکههای اجتماعی را از بابت این موضوع سرزنش کنیم، باید به چند نکته اشاره داشته باشیم. پرفسور اندرو پرزیبلسکی، مجری این تحقیق در Oxford Internet Institute میگوید: «موضوع در رابطه با خوب یا بد بودن شبکههای اجتماعی نیست؛ بلکه به قصد و نیت افراد جوان مربوط میشود. اینکه چرا اصلاً دارند از این شبکههای اجتماعی استفاده میکنند و در رابطه با آن چه احساسی دارند. این چیزی است که ما را به تصویری بزرگتر، یعنی زندگی خانوادگی میرساند.» با در نظر گرفتن این موضوع، والدین باید توجه بیشتری روی فهم کودکان داشته باشند. آنها باید کودکان را بهگونهای تربیت کنند که اگر قرار باشد از شبکههای اجتماعی استفاده کنند، دلایل منطقی، قانعکننده و سازندهای داشته باشند. کودکان باید بهگونهای آموزش داده شوند که به یک سری از موارد خاص، محتوای غیراخلاقی و...، واکنش درستی نشان دهند. شاید در برخی مواقع تشویق کردن آنها به استفاده از شبکههای اجتماعی و در عین حال بازداشتن آنها از تماشای الگوهای منفی سازندهتر باشد تا اینکه بخواهیم دسترسی آنها را به طور کامل به چیزی که در اطرافشان پر است، قطع کنیم.
بزرگسالان هم تحت تأثیر منفی شبکههای اجتماعی قرار دارند
شاید با خود بگویید این مشکل فقط برای کودکان است که باید 100 درصد با شما مخالفت کنیم، چون بسیاری از مشکلات ایجاد شده از سوی بزرگسالان صورت گرفته که در کودکی به درستی برای مواجهه با این شرایط تربیت نشدهاند. به صورت کلی، این پژوهش از 72 هزار و 287 نفر از مردم کشور انگلستان در بازه سنی ۱۰ تا ۸۰ سال صورت گرفته و آمار به دست آمده از رابطه بین شبکههای اجتماعی و کیفیت زندگی در بزرگسالان هم تا حد زیادی مشابه آمار بهدست آمده کودکان است. راهحل چیست؟ شاید ایده خوبی باشد که از قابلیت Digital Wellbeing گوشی هوشمندتان استفاده کنید تا استفاده از شبکههای اجتماعی را برای شما محدود کند؛ یعنی سعی کنید در طول روز، کمتر در این شبکهها وقت بگذرانید و بیشتر وقت خود را روی ورزش، تماشای فیلمهای آموزشی، کتاب خواندن و کارهایی مانند این صرف کنید. برای نمونه، موقع شام اینستاگرام را نگاه نکنید، قبل از رفتن به رختخواب گوشی را کنار بگذارید و ... . به خاطر داشته باشید شادی و داشتن زندگی شاد، مانند بهدست آوردن یک معدن پر از طلاست. هم یافتن آن میتواند در این جامعه سخت باشد و هم مراقبت از آن. اما اگر برخی روشهای بسیار ساده را در زندگی خود بهکار بگیرید، متوجه خواهید شد که مراقبت کردن از این گنجینه گرانبها خیلی هم سخت و دشوار نیست، بلکه لذتبخش و مفید هم است.