آرامش قلب و آسایش فکر و امنیت روان از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که هر فردی را به کمال و معنویت سوق می‌دهد. البته این به معنای بی‌دغدغه بودن و درد دین و مردم نداشتن نیست؛ بلکه همان‍گونه که در قرآن کریم بیان شده است، انسان مؤمن سکینه و طمأنینه قلبی دارد. با توجه به اینکه انسانها در مراتب یکسانی از ایمان قرار ندارند، بر هم خوردن این آرامش و اطمینان نیز در هر فردی متفاوت است.
به هر حال، انسان باید بکوشد موانع آرامش ذهن و دل خویش را برطرف کرده و چه بهتر که از ابتدا به گونه‌ای تدبیر کند که به این موانع برخورد نکند تا خیال آسوده برای سلوک فردی و اجتماعی خویش برنامه‌ریزی کند.
در دعای سی‌ام صحیفه سجادیه یکی از عواملی که این وقار و سکینه را به هم می‌زند، بدهی داشتن است. انسان مؤمن باتقوای دارای عزت نفس، وقتی از کسی مبلغی را قرض می‌گیرد، از آنجایی که باز پس دادن آن ممکن است با مخاطراتی روبه‌رو شود، دچار پریشانی ذهن و عدم تمرکز در افکار می‌شود و هر اندازه این بازپرداخت طولانی‌تر شود، گره‌های فکری او بیشتر می‌شود. ترس از ریخته شدن آبرو در برابر طلبکار و بد قول شدن و خلف وعده از جمله اموری است که فکر مقروض را درگیر خود می‌کند.
از همین‌رو حضرت از خداوند درباره چنین قرضی طلب عافیت و سلامت می‌کند؛ چراکه یک مؤمن متقی هم به مال مردم حساسیت دارد و هم به عزت و آبروی خویش غیرت می‌ورزد. به این دلیل غصه می‌خورد و مشغولیت ذهنی پیدا کرده و حتی ممکن است به بی‌خوابی دچار شود! این تعابیر نشان می‌دهد چرا در اسلام قرض گرفتن در غیر شرایط اضطرار مکروه است.
از سوی دیگر، به نظر می‌رسد وقتی بدهکاری این پیامدها را دارد، حکومت اسلامی که یکی از مهم‌ترین وظایفش برقراری امنیت روحی و روانی مردم است، باید راه را برای وام گرفتن و مقروض کردن مردم کم و کمتر کند و شرایط زندگی را به سمتی پیش ببرد که این دغدغه را از ذهن مردم خالی کند. هر مقدار در جامعه‌ای قرض و وام بیشتر شود، تشتت فکری و عدم تمرکز بر معنویت و ذکر و ایمان کمتر می‌شود و راه کمال آن جامعه سخت‌تر خواهد شد.
اگرچه قرض دادن بسیار ثواب دارد و خداوند در قرآن، قرض به مؤمن را قرض به خود دانسته است، اما طلبکار مسلمان مؤمن باید توجه کند، مدیون را در فشار قرار ندهد و بر سرگشتگی و اشتغال ذهنی او نیفزاید. از این رو در شرع مقدس آسان گرفتن بر بدهکار بسیار سفارش شده است، به ویژه هر مقدار وجاهت و شرافت بیشتری داشته باشد؛ چراکه این کار اندکی از آسیب‌های روحی و فکری او را تسکین می‌دهد. چه بسا همین امر در زندگی فردی و خانوادگی او اثر بگذارد و همین بر مال قرض‌دهنده برکت بیشتری دهد. همه اینها برای قرض عادی و حلال بود، وای به زمانی که این بدهی و طلب، همراه با سود و ربا و جنگ با خدا باشد.
