مراقبت از نتایج سیاست‌های ضد تورمی

اکنون که حدود 6 ماه از تغییر ریل محسوس بانک مرکزی در زمان مدیریت فرزین گذشته است، دستاوردهای سیاست های تثبیت بیشتر از هر زمانی مشهود شده است. 

دستاوردهای تثبیت، از کاهش تورم تا رشد شاخص تولید

نزولی شدن روند تورم، صفر شدن تورم کالایی، ریزش 20 درصدی نرخ ارز از سقف،ریزش قیمت طلا و سکه ،کاهش چشم گیر قیمت خودرو، رکود سنگین و افت قیمت مسکن همگی از دستاوردهایی است که بانک مرکزی با تغییر دست فرمان به سمت سیاست های تثبیت به آن ها رسیده است.

لازم به ذکر است سیاست تثبیت ارزی به صورت رسمی از تاریخ 2 اسفند ماه 1401 بعد از بحرانهای سنگین ناشی از سیاست تعدیل اقتصادی که در 1401 با حذف ارز ترجیحی کلید خورد عملیاتی شد. در حالی که بسیاری پیش بینی بسیار تندی از جهش ارزی و تورم در فصل بهار 1402 داشتند اما امروز شاهد ریزش قیمتها در بازارهای غیر رسمی هستیم. این درحالی است که به نظر می رسد سیاست تثبیت ارزی نه تنها در مهار تورم بلکه در ارتقا تولید نیز موثر بوده است.

گفتنی است طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس که به تازگی منتشر شده است،  بررسی بخش تولید نشان می‌دهد که در اردیبهشت‌ سال 1402، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش 10 درصدی و نسبت به ماه قبل با افزایش 21.8 درصدی مواجه شده است. همچنین رشد 2 ماهه نخست امسال نسبت به 2 ماهه مشابه سال قبل در بخش تولید صنعتی 7.5 درصد بوده است.

لزوم بهبود در تخصیص ها برای ادامه دار بودن روند کاهشی نرخ ارز

یکی از پیشران هایی که همواره به عنوان سیگنال برای بازار ارز محسوب می شود، روند تخصیص های ارز توسط بانک مرکزی به واردکنندگان بوده است. تجربه های گذشته به خوبی نشان می دهد که اگر اختلالی در تخصیص ارز نیاز های وارداتی رخ دهد، بلافاصله شاهد اثرات منفی آن بر بازار غیر رسمی و قاچاق ارز خواهیم بود.

بر همین اساس تجربه ی سال گذشته به وضوح نشان داد که عدم پاسخگویی نیاز های وارداتی در سامانه نیما ( اجرای طرح دلار توافقی) و عرضه ی ارز صادرکنندگان در بازار آزاد، چگونه باعث رشد نرخ ارز در سال 1401 را پدید آورد.

بنابراین تداوم روند مدیریت نیاز های وارداتی اگر توام با بهبود تخصیص ها در شهریور ماه دنبال شود، قطعا شاهد تاثیرات مثبت آن بر بازار ارز خواهیم بودیم. از طرفی آزادسازی منابع ارزی ایران نیز می تواند دست بانک مرکزی را از نظر حجم منابع ارزی بازتر کند و این موضوع کمک بزرگی به منابع ارزی ماست. بر همین اساس  بانک مرکزی می تواند با منابع ارزی قبلی که در اختیار داشت به راحتی به مدیریت ارزی و پولی بپردازد و به قول معروف دست بانک مرکزی برای تخصیص ارز در بخش های مختلف بازتر شده است.

کاهش تدریجی قیمت درهم و نزولی کردن نرخ دلار

تعیین نرخ دلار در ایران مکانیزمی قدیمی دارد به این صورت که هر روز صبح نرخ تبدیل درهم امارات به ریال ایران مشخص می شود،  این نرخ فردایی سبزه میدان را تشکیل داده و نرخ سبزه میدان نرخ بازار تهران را رقم می زند.

 از 40 سال گذشته و به دنبال تحریم آمریکا نرخ ارز ایران در بازار دوبی تعیین می شد. یعنی نرخی که در بازار تهران امروز معامله می شود 24 ساعت قبل از اینکه درهم به ریال تبدیل شود، رقم خورده است. زیرا درهم  و دلار دو روی یک سکه هستند. همچنین با توجه به اینکه اکثر نیاز های وادراتی کشور با درهم تامین می شود، بنابراین تمرکز بانک مرکزی باید بر روی نرخ درهم باشد.

بر همین اساس اگر بانک مرکزی بتواند با بهبود در فرایند تخصیص دهی، با توجه به اینکه دست بازتری نسبت به گذشته دارد، نرخ درهم را به صورت تدریجی کاهشی کند، قطعا شاهد پایین آمدن نرخ دلار غیر رسمی در بازار خواهیم بود که این امر موجب ریزش بیشتر قیمت ها خواهد شد.