یسوعیان در ویتنام

جمهوری سوسیالیستی ویتنام، با مساحت ۳۳۰۳۶۳ کیلومتر مربع، در قسمت شرقی شبه‌جزیره هند و چین و در منطقه جنوب شرقی آسیا واقع شده است. ویتنام از شمال با جمهوری خلق چین همسایه بوده و از شرق به خلیج تونکین و دریای چین جنوبی محدود است. این کشور از غرب با کشور لائوس و در قسمت جنوب غرب با کشور کامبوج مرز مشترک دارد. ویتنام از جنوب نیز به دریای چین جنوبی محدود است. ویتنام، باریکه طویلی به طول یک هزار مایل است که از کرانه دلتای رود مکونگ در جنوب تا مرز چین در شمال، به طول 1650 کیلومتر امتداد دارد. طول سواحل این کشور، 3/444 کیلومتر است.
پیش از نفوذ غرب، ویتنام برجسته‌ترین حکومت منطقه بود. در قرن هجدهم، ویتنام از لحاظ سیاسی، دو بخش مجزای شمالی(تونکن) و جنوبی (آنام) داشت و در هر قسمت، حکومتی مستقل وجود داشت. با وجود حمله‌‌های خارجی و شورش‌های داخلی که در سه دهه پایانی قرن هجدهم رخ داد، ویتنام همچنان به صورت مجزا باقی ماند.
فرانسه در قرن نوزدهم، آن زمان که همانند بریتانیا در جست‌وجوی راهی برای نفوذ به داخل چین بود، شروع به گسترش نفوذ و دخالت در ویتنام کرد. به بهانه حفاظت از مسیونرهای فرانسوی، در مقابل احساسات انتقام‌جویانه مردمی که ممکن بود درصدد آزار مسیحیان برآیند، کشتی‌های وابسته به ناوگان فرانسه، در سال 1840، وارد آب‌های جنوبی این کشور شدند.
با ورود کشیش‌های فرقه «ژزوئیت» به آسیای جنوب شرقی، نفوذ فرانسه در این منطقه افزایش یافت. ژزوئیت‌ها یا یسوعیان، اعضای فرقه‌ای به نام «انجمن عیسی» هستند که در درون کلیسای کاتولیک رومی شکل گرفت. واژه ژزوئیت، از کلمه Jesus (عیسی) مشتق شده و معادل دقیق آن در فارسی عیسایی است. از آنجا که در زبان عربی، عیسی را یسوع می‌گویند، نام «یسوعیان» برای این گروه به کار رفته و به فارسی هم وارد شده است. این جامعه که در سال 1540 میلادی، به تأیید پاپ پل سوم رسید، شش سال جلوتر به وسیله ایگناتیوس لویولایی و شش نفر از دوستانش تأسیس شده بود. این انجمن دو هدف داشت: یکی دفاع از نظام پاپی و اصول فرقه کاتولیک در مقابل بدعت‌های رایج آن زمان؛ به ویژه پروتستان‌ها و دیگری تبلیغ در میان کفار. نقش مهمی که این انجمن ایفا کرد، سفرهای تبلیغی اعضای آن به بخش‌های گوناگون دنیا، از جمله شمال آمریکا، آفریقا و کشورهای چین، ژاپن و هند بود.
یسوعیان به مثابه پیاده نظام دولت اشغالگر فرانسه عمل کردند و زمینه‌ تسخیر ویتنام توسط فرانسویان را فراهم آوردند. در روز 9 ژوئن سال 1885 میلادی، با امضای پیمان «تین تسین» قیمومیت فرانسه بر مناطق تونکن، آنام و کوشین شین رسمیت یافت و به این ترتیب ویتنام، تحت قیمومیت فرانسه درآمد.