وحدت تقویت دین و مکتب است

بارها گفته شده است که دین اسلام دینی است کاملاً اجتماعی که همه متدینان نسبت به یکدیگر مسئولیت‌ دارند و هر قول و فعل‌شان باید با این نگاه باشد که نباید اثر بدی بر زندگی برادران و خواهران دینی خود داشته باشد. ایمان به ظاهر یک مسلک فردی است؛ اما بنا بر توصیه قرآن کریم حضور در جامعه، تبلیغ دین، نشر معارف و تقویت دین‌داری در جامعه از وظایف مؤمنان است که مکلف به آن هم هستند. خداوند تمام پیامبران را دعوت‌کننده یک دین می‌داند و می‌فرماید: «آیینى را براى شما مقرر ‌‌نمود كه به نوح توصیه كرده بود و آنچه را بر تو وحى فرستادیم و به ابراهیم و موسى و عیسى سفارش كردیم، این بود كه همان دین [خالص] را برپا دارید و در آن تفرقه ایجاد نكنید... .»(شوری/13) این تکلیف فقط برعهده پیامبران نبود، بلکه هر مسلمانی موظف است دین را تقویت و از تفرقه و دشمنی دوری کند. وقتی قرآن می‌فرماید: «أقم الصلوة»، منظور اقامه آن در جامعه است، نه فقط نماز خواندن. این اقامه باید همراه با عوامل جذب باشد، نه رفتارها و گفتارهایی که انسان‌ها را دفع کرده و دشمنی آنها را برانگیزد. به‌عبارتی، هر فعل و قولی باید به جذب انسان‌ها و تقویت دین از طریق ازدیاد جمعیت مسلمانان منتهی شود. خداوند انسان‌ها را با فطرتی ملایم و محبت‌آمیز آفریده است و برای استدلال‌های عقلی و علمی توصیه می‌کند به «قول لین» و رفتار محترمانه و مؤدبانه که شخصیت دینیِ دعوت‌کننده را نشان دهد.(طاها/44) ضمن آنکه نوع دعوت نشان‌دهنده حسن نیت دعوت‌کننده است، «وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِمَنْ دَعَا إِلَى اللَهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَنِی مِنَ الْمُسْلِمِینَ»؛ و خوش‌گفتارتر از کسی‌که به سوی خدا دعوت کند و کار شایسته انجام دهد و گوید من از تسلیم‌شدگان [در برابر فرمان‌ها و احکام خدا] هستم، کیست؟(فصلت/33) دعوت به‌سوی خدا از خوش‌گفتاری یک انسان می‌تواند باشد که باید آن ‌را به نحو احسن انجام دهد. خداوند به این بنده می‌بالد و با افتخار از او سخن می‌گوید. ضمن آنکه دعوت صرف را کافی نمی‌داند. اول باید به‌سوی دین دعوت داشته باشد، دوم باید عمل صالح انجام دهد و سوم باید آن را ابراز کند و بلند از آن سخن بگوید. ما به‌ منزله یک مسلمان و محب باید با تأسی به پیامبران، به ویژه پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه طاهرین(ع) انسان‌ها را به‌سوی دین دعوت کنیم و در این راه باید از بهترین روش‌ها استفاده کنیم و طوری عمل نکنیم که تفرقه، لجاجت و دشمنی ایجاد کند. حتی نباید ایجاد شبهه کند و افراد را در قبول و عدم قبول اسلام و دستورات آن دچار تردید کند.
وحدت میان مسلمین که از ضروری‌ترین اقدمات بوده و هست، به تقویت دین منجر می‌شود و در مقابل هرگونه افتراق و کثرت به تضعیف اسلام و مسلمانان منتهی می‌شود. در این ‌مورد، هم احادیث بسیاری داریم و هم سفارشات مؤکد علمای دین را داریم. امام حسن عسکری(ع) در توصیه‌ای به شیعیان می‌فرمایند: «شما را سفارش مى‌كنم به تقواى الهى و مراقبت در امر دین‌تان و كار و كوشش براى خدا و راستگویى و اداى امانت به كسى‌كه امانتى به شما سپرده است، صاحب امانت نیكوكار باشد یا تبهكار، و سجده طولانى و نیكو همسایه‌دارى، زیرا محمد(ص) براى این امور آمده است. در میان عشیره‌های(مخالفان ما) نماز بخوانید، در تشییع جنازه‌های‌شان شركت کنید، از بیماران‌شان عیادت كنید وحقوق آنان را ادا کنید؛ زیرا هرگاه فردى از شما در دینش، پارسا و در گفتارش راستگو باشد و امانت را ادا كند و با مردم خوش‌خویى كند، گفته شود: این شیعه است و این مرا شاد مى‌سازد... .»(تحف‌العقول، ص487) همان‌طور که در بالا آمد و در بیان شریف و ارزشمند امام حسن عسکری(ع) خواندید، نکته‌ای که در رفتار ما باید وجود داشته باشد، جذب مردم و حتی مخالفان به سمت مکتب‌مان است که شادی اهل بیت(ع) را به‌دنبال دارد. امام(ع) از شیعیان‌شان می‌خواهند که زینت ایشان باشند، نه مایه سرافکندگی و شرمساری‌شان. اگر اهل مکتب نگاهی محبت‌آمیز به ائمه طاهرین(ع) داشته باشند، مطمئناً رفتاری را که خشنودی و خرسندی امام‌شان در آن هست، انتخاب کرده و عمل می‌کنند، حتی اگر ضرری ظاهری برای‌شان داشته باشد. آیا می‌شود شیعه و محبی درباره مخالفان اهل ‌بیت(ع) عمل درستی نداشته باشد، آن‌طور که ایشان سفارش فرموده‌اند عمل نکند، حتی به دستور خداوند در قرآن اهمیت ندهد و امام خود را خشمگین سازد؟ بله؛ به‌طور مثال روزی افرادی خدمت امام صادق(ع) آمدند و عرض کردند: یا ابْنَ رَسُولِ اللهِ، إِنا نَرَى فِی الْمَسْجِدِ رَجُلا یعْلِنُ بِسَب أَعْدَائِكُمْ وَ یسَمیهِمْ. فَقَالَ: «مَا لَهُ‌ـ لَعَنَهُ اللهُ‌ـ یعْرِضُ بِنَا، قال الله: وَ لا تَسُبوا اَلذِینَ یدْعُون»؛ ما در مسجد مردى را دیدیم كه آشكار به دشمنان شما دشنام می‌دهد. امام(ع) فرمودند: «او را چه شده؟ خدایش لعنت كند كه به ما تعرض كرده، خداوند فرموده: و دشنام ندهید آنان را...» و تا آخر آیه را می‌خوانند.(بحارالأنوار، ج۷۱، ص۲۱۷) در این رفتار هیچ‌یک از آدابی که در قرآن و روایات به آن سفارش شده است، دیده نمی‌شود و همین موضوع کافی است که ما را در تقویت دین و دینداری به چالش بکشد. ضمن آنکه در زندگی اجتماعی هر رفتاری که آسیبی به انسان‌های دیگر، به ویژه هم‌کیشان و متدینان جامعه بزند، مورد خشم خدا و اهل ‌بیت(ع) قرار می‌گیرد.