مهلت خداوند به ظالمان؟!

ایستادگی در برابر ظلم و ایستادگی در برابر ظالم، یکی به‌نظر می‌رسند، اما تفاوت‌هایی دارند. اول باید مفهوم هر یک را بشناسیم و طریقه مبارزه با آن را بفهمیم. دوم مبارزه با ظلم را در اولویت قرار دهیم تا نکند ظلم در وجود خودمان شکل بگیرد و خبر نداشته باشیم. یکی از دستوراتی که خداوند به بندگان داده، مبارزه و ایستادگی در مقابل ظلم، ظالم و زورگویان است. در آیه 75 سوره نساء آمده است: «چرا در راه خدا و به خاطر مردان و زنان و كودكان ناتوانى كه مى‌گويند: اى پروردگار ما، ما را از اين قريه ستمكاران بيرون آر و از جانب خود يار و مددكارى قرار ده، نمى‌جنگيد؟» خداوند در آیات 83 تا 89 سوره کهف هم بر جهاد تأکید می‌کند و در آیه 40 سوره حج از سنت الهی سخن می‌گوید. سنتی که ظالمان با تلاش بندگان خدا دفع می‌شوند تا نتوانند به دین خدا ضربه بزنند. آیات متعددی درباره جهاد و یورش به دشمن و... وجود دارد؛ حال سؤال این است که خداوند چرا اجازه می‌دهد ظالمان به ظلم خود ادامه دهند؛ در حالی‌که اینقدر به مبارزه با ظلم و ظالم سفارش شده است؟ همانطور که می‌دانید خداوند تمام عوالم را دارای نظامی عقلانی آفریده که تابع رفتارهای خاصی است. آنچه خداوند در نظر دارد، وجوه گوناگونی است که در یک جریان به وقوع می‌پیوندد. برای نمونه، همان‌طور که خودمان نباید در دفع ظلم، مرتکب ظلم شویم، خداوند هم چنین کاری انجام نمی‌دهد. شاید به‌نظر ما باید با یک ظالم فوراً پس از ظلمش برخورد شود و به بدترین شکل از بین برود، ولی آیا این عادلانه است و مشکل را حل می‌کند؟ اگر اینطور باشد آیا روزی نمی‌رسد که خودمان ظلمی در حق کسی داشته باشیم و بدون آنکه فرصت برای جبران پیدا کنیم، عذاب شویم؟ تا اینجا وجود ظلم، ضرورت مقابله درست با ظلم، فرصتی که خداوند می‌دهد برای جبران ظلم که نوعی جلوگیری از ظلم بیشتر است، اثبات شد و به اینجا رسیدیم که خداوند به ظالمان فرصت می‌دهد.
اینکه خداوند چگونه به ظالمان فرصت می‌دهد، بحث مفصلی دارد؛ اما باید گفت مهلتی که خداوند به انسان‌ها برای جبران اشتباهات‌شان می‌دهد، انواع مختلفی دارد. گاهی هم البته هیچ فرصتی به آنها نمی‌دهد. مهلتی که خداوند در نظر می‌گیرد، برای پشیمانی و جبران گناهان متناسب با شرایطی است که خداوند آن را صلاح می‌بیند. وقتی در قرآن از عذاب شدید ظالمان و کافران صحبت می‌شود؛ به‌طوری که وصف عذابِ همیشگی و خلود در آتش برای آنان می‌آید باید مستدل، محکم و قابل اثبات باشد. خداوند به ظالمان مهلت می‌دهد که پشیمان شوند و توبه کنند و البته خسارات و اشتباهات‌شان را جبران کنند؛ اما اگر این کار را نکردند، عذابی بسیار سخت را برای آنان در نظر می‌گیرد که رها شدن از آن ممکن نیست. مانند هشدار خداوند در آیه 174 سوره بقره و آیه 41 سوره روم، خداوند در دنیا و آخرت با ظالمان برخورد می‌کند؛ اما کمترین ظلمی به آنها نمی‌کند و هر عذاب‌شان را با دلایل عقلی و منطقی همراه می‌کند؛ به‌ گونه‌ای که خودشان قبول می‌کنند که مستحق عذاب هستند.