در روزگاری که ظلم کردن و فرو رفتن در ظلمت زیاد شده است، رحمت، محبت، انصاف، عشق، انسانیت و آزادگی هم میتواند زیاد شود. به چه دلیل؟ به این دلیل که انسانها با رجوع به فطرت خود میفهمند که یک موضوعی اینجا مشکل دارد که نمیتوانند آن را به راحتی قبول کنند. وقتی انسانها میبینند افرادی در حال آزار و اذیت دیگران هستند، با این سؤال مواجه میشوند که آیا میرسد روزی که ظلم او و جنایت او به دیگر انسانها برسد و همه را درگیر خود کند و دیگر آسایش و آرامش باقی نماند؟ پاسخ این پرسش راحت است؛ اما ابتدا باید بدانیم که ظلم چیست و باید به چه کاری ظلم بگوییم؟ خداوند قرآن کریم با یک آیه ظلم را تعریف فرموده است: «اینها حدود و مرزهای الهی است؛ از آن، تجاوز نکنید! و هر کس از آن تجاوز کند، ستمگر است.»(بقره/229) هر وقت از حدود الهی پایمان را فراتر گذاشتیم، ظلم کردهایم و اگر به ظلم کردن عادت کنیم، هرچند کوچک دیگر نمیتوانیم در برابر ظلمهای خانمان سوز اعتر اضی داشته باشیم. البته مراتب ظلم تفاوت دارد که مسلماً میتوانیم حدود آن را بفهمیم. واکنش ما در این موقعیت میتواند متفاوت باشد. خداوند در آیه 126 سوره نحل میفرماید: «و اگر به شما مسلمانان کسی عقوبت و ستمی رسانید شما باید به قدر آن در مقابل انتقام کشید (نه بیشتر) و اگر صبوری کنید البته برای صابران بهتر خواهد بود. پس گاهی باید صبر کنیم تا باعث اختلاف و بزرگ شدن یک موضوع نشویم.»(تغابن/14) ولی در جایی که سکوت کردن باعث گسترش ظلم میشود، بر هر انسانی لازم است که فریاد بزند. البته در این مورد قواعد زیادی وجود دارد که باید به آن علم پیدا کرد. مباحث گوناگونی در این زمینه از علمای شیعه در منابع علمی وجود دارد. سؤالی در اینجا مطرح میشود که آنکسی که مورد ظلم و ستم قرار گرفته، میتواند به هر روشی با ظالم برخورد کند؟ آیا در اینکار میتواند دیگران را هم با خود همراه کند؟ خداوند در سوره نساء، آیه 148 میفرماید: «خداوند دوست ندارد کسی با سخنان خود، بدیها(ی دیگران) را اظهار کند؛ مگر آنکس که مورد ستم واقع شده باشد. خداوند شنوا و داناست.» این آیه میگوید کسی را که بر او ظلم شده است، نمیتوان در برخی رفتارها سرزنش کرد؛ یعنی هر جایی که ظلمی دیدیم، نیازی نیست فریاد کنیم؛ اما در بعضی مواقع فریاد زدن و کمک خواستن از دیگران ایرادی ندارد و لازم است. پس باید در افشای خصوصیات کسانی که در ظلم افراط میکنند، تلاش کرد که اینکار باعث رشد محبت و دوستی و رفتارهای اخلاقی و انسانی میشود. بهعبارتی وقتی در جهان رژیمی جعلی به انسانها ظلم میکند و هر روز به شیوهای آنان را آزار میدهد یا به قتل میرساند، نباید فقط به فکر جنگ مسلحانه بود. در این موضوع باید به آگاهسازی و افشای دسیسههای دشمنان پرداخت و بدون هیچ ترسی به آنان حمله علمی کرد. اینکار بر هر انسان و آزادهای لازم است که به هر وسیلهای فریاد مظلوم برسد.