تفکری فراتر از سازمان

تشکیل بسیج پیشدستی انقلاب اسلامی است برای ایجاد یک چارچوب فکری در تحقق آرمان‌های انقلاب. این ادبیات در کلام امامین انقلاب بیشتر از هر نوع دیدگاهی دیده می‌شود؛ از این رو می‌توان گفت هفته بسیج، آغاز هنرنمایی بسیج تا به امروز است.
با نگاهی به سرگذشت بسیج، می‌بینیم که بسیج همیشه با امکانات بسیار کم، موقعیت‌های بسیار بزرگی در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، امنیتی و حتی اقتصادی فراهم و تهدیدات بسیار بزرگی را در حوزه‌های گوناگون برطرف کرده است. سهم بسیج در حل مشکلات گوناگون کشور به گونه‌ای برجسته است که به هیچ صورت قابل کتمان و لاپوشانی نیست و اگر بخواهیم تمامی موارد آن را ذکر کنیم، به کتابی نیاز دارد. همین ویژگی اصیل و انقلابی بسیج بوده که تا کنون به مذاق مخالفان داخلی و خارجی خوش نیامده است؛ از همین رو در هر موقعیتی خواسته‌اند که به بسیج فشار بیاورند. 
همانطور که از بیانیه امام خمینی(ره) درباره شکل‌گیری بسیج برمی‌آید، فقط حفظ امنیت کشور نیست؛ بلکه دایره فعالیت آن در همه عرصه‌های داخلی و خارجی است. 
برای موفقیت ایران همین بس که از پس تمام مشکلات و حوادثی که روز به روز به بدنه ایران اسلامی تزریق می‌شد، برآمده و حتی پیشرفت‌های فراوانی را هم رقم زده است. از مهم‌ترین امتیازات انقلاب اسلامی، ماندگاری و به بی‌راهه نرفتن آن است. می‌دانیم انقلاب فرانسه در عرض شش سال از تب و تاب افتاد و کنار کشید. انقلاب روسیه نیز در طول پنج سال مضمحل شد؛ بنابراین اگر انقلاب را از این منظر نگاه کنیم، واقعاً شایسته قدردانی و الگوبرداری است؛ در حالی که هر دو انقلاب فرانسه و روسیه در مواجهه با جنگ‌ها شکست خوردند. 
این موفقیت‌ها بی‌شک ثمره تربیت نیروهای کارآمدی است که انقلاب اسلامی آنها را سامان داده است. حال این سؤال شکل می‌گیرد که چرا با وجود بسیج در برخی ارگان‌ها، برخی فسادها و کم‌کاری‌ها هنوز ریشه‌کن نشده است؟ بدون شک، فساد اقتصادی در ادارات و وزارتخانه‌های مالی، با وجود بسیج در این وزارتخانه‌ها سازگاری ندارد و سؤال‌برانگیز است و وجود مسائلی، مانند تورم و تجمل‌گرایی و انحراف از اصول و از اهداف انقلابی و اسلامی، در کنار وجود بسیج قابل قبول نیست.
در پاسخ باید به ادبیات حضرت امام(ره) و نیز به ادبیات رهبر معظم انقلاب درباره بسیج نگاه بیندازیم که می‌بینیم سخن از حاکمیت تفکر بسیجی به معنای اجرا شدن فکر و ایده بسیج در همه بخش‌های جامعه است. با حاکمیت‌بخشی به تفکر بسیجی است که جامعه از هر انحراف و کجی در امان خواهد ماند. بنابراین، این وظیفه تمام نیروهای کشوری و لشکری است که در پیاده‌سازی تفکر بسیجی قدم بردارند؛ به گونه‌ای که تمامی نیروها بسیجی فکر کنند و بسیجی عمل کنند تا تفکر بسیج به صورت یک امر لازم، حکم‌فرما شود.
حکم‌فرما شدن تفکر بسیجی یک واژه نیست که آموزش داده شود؛ بلکه استقرار جزء به جزء آن در عملکرد دستگاه‌های مختلف کشور است. فداکاری، از خودگذشتگی و ایثار همان مسائل وجدانی است که در وجود هر بسیجی شکل  می‌گیرد. اینها همان تفکراتی هستند که باید در تک تک نیروهای کشوری و لشکری نفوذ کنند. در این صورت است که پست‌ها و شغل‌های بالاتر سبب برخورداری بیشتر نمی‌شود، بلکه خدمت‌گزاری و فداکاری فرد را بیشتر می‌کند.
«حاکمیت‌بخشی به اسلام» و «مبارزه با انحرافات» از اصول اصلی تفکر بسیجی است و در واقع بر دوش نظام و بسیجیان قرار دارد؛ همانطور که امام خامنه‌ای فرمودند: «آنجایی كه مسئله ارزش‌ها و اساس انقلاب و حاكمیت دین خدا مطرح می‏باشد، زمان حضور بسیج در صحنه است.» همچنین، رهبر معظم انقلاب درباره مبارزه با انحرافات در دیدار بسیجیان استان کرمانشاه‌ فرمودند: «از جمله‌ اساسی‌ترین کارهایی که بر عهده‌ بسیج است و در بافت درونىِ هویت بسیج دخالت دارد، عبارت است از حمایت و دفاع از اصول مسلّم اسلامی. این هم در بیانات امام هست؛ اصول تغییرناپذیر اسلامی. اینجا بسیج، یک نقش فرادوره‌ای پیدا می‌کند. بسیج نگاه می‌کند ببیند که این حرکت عمومی انقلاب و نظام از مسیرِ درست منحرف نشود؛ مراقب است که انحراف به وجود نیاید؛ هر جا انحرافی مشاهده شد، بسیج در مقابل آن می‌ایستد. این از جمله خصوصیاتی است که مربوط به بسیج است؛ یعنی در مقابل انحرافات می‌ایستد. خط مستقیم به سمت اهداف والای انقلاب اسلامی، بدون هیچ‌گونه انعطاف و انحراف؛ از خصوصیات بسیج این است. این دیگر نگاهی از بالاست، نگاهی فرادوره‌ای است؛ در واقع فرازمانی است. در بعضی از بخش‌ها ممکن است اشکالاتی پیش بیاید؛ حرکت عمومی باید حرکت مستقیمی باشد. این نگاه، نگاه بسیجی است.»
اگر بخواهیم از چرایی اهمیت تفکر بسیج در دل جامعه صحبت کنیم، باید به شاخصه‌های اصلی آن توجه کرد. تفکر بسیجی مهم‌تر از بُعد تشکل و سازمان آن است، این نگاه که برگرفته از تعالیم اسلام ناب و سرمشق قرار دادن سیره و منش ائمه اطهار است، نقش‌های مهمی در خنثی‌سازی فتنه‌های دشمنان از یک‌سو و افزایش کارآمدی نظام دینی داشته است. به طور قطع در کنار نقش ولایت فقیه و امامین انقلاب، تفکر بسیج و منش بسیجی از عوامل اصلی پیشرفت‌ها و موفقیت‌های جمهوری اسلامی در همه عرصه‌ها بوده است. بر همین اساس، دشمنان به این نتیجه رسیدند که برای ضربه زدن به انقلاب اسلامی، باید به بسیج و تفکر بسیجی حمله و این مدل و نگاه را تضعیف کرد.
یکی از اولویت‌های جدی بسیج در گام دوم انقلاب، تلاش در جهت افزایش بصیرت و بینش سیاسی مردم ایران است. اهمیت این موضوع زمانی آشکار می‌شود که بدانیم جریان تحریف و همچنین نفوذ به شکل موریانه‌ای و نرم به دنبال استحاله نظام اسلامی است.
برخی از مهم‌ترین کارویژه‌های بسیج در گام دوم انقلاب را می‌توان به شرح ذیل نام برد:
الف‌ـ امیدآفرینی و ترویج نگاه خوش‌بینانه به آینده (به منظور مقابله با جریان تحریف): امیدآفرینی از آن رو اهمیت دارد که جریان تحریف با عملیات روانی و رسانه‌ای تلاش می‌کند آینده‌ای تیره و تار پیش روی ملت ایران ترسیم کند.
این در حالی است که حل مشکلات موجود در جامعه ایران منوط به تدبیر و اراده مسئولان اجرایی است که در این زمینه چالش جدی وجود دارد. به عبارت دیگر، قطعاً اهمیت عوامل داخلی کمتر از تحریم‌های خارجی نیست، لذا در صورتی که نگاه به ظرفیت‌های داخلی در بین مسئولان اجرایی کشور شکل بگیرد، آینده روشنی پیش رو خواهیم داشت. در این زمینه تفکر بسیجی می‌تواند راه‌گشا باشد.
ب‌ـ جهاد علمی: این امر در کاهش فاصله کشور با کشور‌های توسعه‌یافته تأثیرگذار است. جهاد علمی به منظور تولید قدرت و رفع وابستگی‌های آسیب‌زا از کشور است.
ج‌ـ جوان‌گرایی: این موضوع از دلایل پیشرفت بسیج در همه ابعاد است؛ چرا که محور اصلی حرکت انقلاب اسلامی از بدو پیروزی تاکنون جوانان پرشور بوده‌اند. در واقع، بسیج جوان‌ترین مجموعه سازمانی منسجم در کشور است. یکی از خصوصیات بارز بسیج در این دوران همین مسئله است و جوانان انقلابی و در رأس آنها، دانشجویان بسیجی به عنوان موذنان جامعه هستند. مردم ما همواره از منعکس نشدن مشکلات‌شان به مسئولان گله‌مند بوده‌اند و حال بسیج دانشجویی با این رویکرد توانسته است پل ارتباطی مردم با مسئولان و حلقه واسطه حل مشکلات باشد. در واقع بسیجیان دانشجو با ریشه‌یابی مشکلات مردم آنها را با مسئولان و نهادها از جمله مجلس، دولت، قوه قضائیه و سایر نهادهای ذی ربط در میان گذاشته تا با تصمیم‌سازی و مطالبه‌گری از مسئولان آنها را به سوی آرمان‌های نظام، از جمله عدالت که از آرمان‌های انقلاب اسلامی و همچنین از محورهای گام دوم انقلاب است، راهنمایی و هدایت کرده و مشکلات کشور مرتفع شود؛ از همین رو خوشبختانه در سال‌های اخیر بسیج روی کیفیت نیروی انسانی و ارتقای سطح علمی در همه اقشار بسیج خوب کار کرده است که خود موجب کارآمدی بیشتر در عرصه‌های فرهنگی، علمی، اقتصادی و فنی و حرفه‌ای شده است. این خود می‌تواند یکی از مراحل تکمیل دولت اسلامی باشد. قطعاً اگر در حوزه منابع انسانی در همه ابعاد حرکت کنیم، بسیج مسیر پایه‌گذاری تمدن اسلامی را هموار خواهد کرد.
د: فراگیری و غیر جناحی بودن: در همین ارتباط رهبرمعظم انقلاب فرمودند: «در بسیج باید طوری بسترسازی شود که هر کدام از آحاد ملت ایران بتوانند جای خود را در بسیج به راحتی پیدا کنند.» لذا سازماندهی عناصر مؤثر در جبهه انقلاب اسلامی در جهت انسجام نیروهای متعهد به انقلاب اسلامی از وظایف بسیج است. با توجه به مقتضیات زمان اکنون کارکرد بسیج سازماندهی اجتماعی نهضت روشنگری، شفاف‌سازی به ویژه نظارت بر عملکرد بخش‌های اقتصادی، مقابله با فساد اداری، رانت خواری و ارتقای سلامت اداری با حضور جهادی است. مقابله با جنگ اقتصادی، ترویج معنویت و اخلاق مداری، کمک به مبارزه با فساد، جوان‌گرایی و جوان‌پروری نیز از دیگر کارویژه‌های بسیج در مقطع کنونی است.