«جنگ» یکی از واژگان منفور در زندگی بشر است. هیچ جنگی نبوده که کشوری از آن فقط سود برده باشد و آسیب‌ها و صدمات بی‌حدش گریبان او را نگرفته باشد. قلب انسان‌ها هیچ انس و محبتی به جنگ ندارد و هیچ ارتباط عاطفی با آن نمی‌گیرد. حتی خبیث‌ترین انسان‌ها از جنگ دوری می‌کنند، البته برای حفظ منافع دنیایی. ولی این بیزاری دلیل نمی‌شود که مؤمنان از مقابله و مقاومت خودداری کنند و اجازه دهند دشمنان اسلام و انسانیت به سرزمین‌های اسلامی با روش‌های گوناگون حمله کنند. خداوند در قرآن کریم مؤمنان را به استقامت امر می‌کند و می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ»(فصلت/30)؛ اما جنگ با دشمنان نباید صرفاً به نیت حذف باشد؛ بلکه در میدان‌های زیادی می‌توان راه هدایت و اصلاح را پیش رفت و با این کار از صدمات بیشتر جلوگیری کرد. به همین دلیل است که رسول خدا برخی دشمنان را می‌بخشید و آنان را به سمت اسلام دعوت می‌فرمود و سعی داشت با این کار چهره حقیقی اسلام را، که مهر و محبت و ایثار است، به انسان‌ها نشان دهد. وظیفه ما در میدان‌هایی که هدایت و اصلاح امکان بیشتری دارد، تبعیت از شیوه پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) است. هر فسادی را که در جهان رخ می‌دهد، باید با داروی مناسب خودش درمان کرد. پس وقتی خداوند می‌فرماید: «وَلَولا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ»؛ و اگر خدا [تجاوز و ستم] برخی از مردم را به‌وسیله برخی دیگر دفع نمی‌کرد، قطعاً زمین را فساد فرا می‌گرفت؛ ولی خدا نسبت به جهانیان دارای فضل و احسان است.(بقره/251) یعنی فسادهایی وجود دارد که باید از جانب بخشی از مردم دفع شود تا جهان به مریضی و نابودی کشیده نشود. هرچند این آیه در موضوع جنگ طالوت و جالوت آمده است، اما محصور به جنگ گرم و تن به تن نیست. پس هر فسادی را شامل می‌شود. در اینکه چه نوع فسادی را با چه نوع دارو و مواجهه‌ای باید دفع کرد، باید نکاتی را دقت کرد. امیرالمؤمنین علی(ع) در خطبه شقشقیه می‌فرمایند: «اگر نبود حضور آن جمعيت و تمام شدن حجّت با وجود يار و ياور و اگر نبود كه خداوند از دانايان پيمان گرفته است كه بر سيرى ستمگر و گرسنگى ستمديده رضايت ندهند، هر آينه مهار شتر خلافت را بر شانه‌اش مى انداختم.» این بار سنگین روی دوش علماست. کسانی که در دشمن‌شناسی و آگاهی از شیوه‌های هجمه دشمن زحمت کشیده، علم و اطلاعات کسب کرده و تلاش دارند تا طریقه‌های مختلف نفوذ و ضربه دشمن به مؤمنان را بشناسند. کسانی‌که نمی‌توانند در این میدان با قدرت وارد شوند، به رشد و نفوذ دشمن کمک می‌کنند، هرچند نیت مقابله با دشمن را داشته باشند. امام علی(ع) می‌فرماید: بدانيد كه افراد ضعيف و ناتوان هرگز نمى‌توانند ظلم و ستم را دور كنند و حق جز با تلاش و كوشش به دست نمى‌آيد، شما كه از خانه خود دفاع نمى‌كنيد چگونه از خانه ديگران دفاع مى‌کنيد و با كدام امام پس از من به مبارزه خواهيد رفت.(نهج‌البلاغه، خطبه 29)
